Αυτοεκτίμηση: Σημαντική κατάκτηση για κάθε παιδί

04 Μαρτίου 2022, 10:00

Αυτοεκτίμηση είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και την αξία μας ως άτομα καθώς και πώς μάς βλέπουν οι άλλοι, έστω κι αν ενίοτε αυτό είναι δύσκολο να το κατανοήσουμε. Για το θέμα μάς ενημερώνει η ψυχολόγος- παιδοψυχολόγος, Αλεξάνδρα Καππάτου.

"Παράγοντες που επηρεάζουν την αυτοεκτίμηση στο παιδί:

Οι γονείς: Βρίσκονται πάντα δίπλα στο παιδί, είναι ο σταθερός άξονας, που με τη διαρκή υποστήριξή τους, τη δεδομένη τους αγάπη και την ικανότητά τους, το ενισχύουν. Σταδιακά μπαίνουν στην εξίσωση οι γιαγιάδες, οι παππούδες, οι θείοι, οι δάσκαλοι, οι συμμαθητές, οι φίλοι, τα ΜΜΕ, το διαδίκτυο κ.ο.κ.

Η ηλικία: Κάθε φορά που το παιδί διαβαίνει ένα αναπτυξιακό ορόσημο (π.χ. από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό, από το δημοτικό στο γυμνάσιο κ.λπ.) ταλανίζεται από διάφορους προβληματισμούς και ερωτήματα όπως τα εξής: «Θα τα καταφέρω;», «Μήπως χάσω τους φίλους μου;», «Θα με συμπαθήσουν οι καινούριοι μου συμμαθητές;».

Το φύλο: Τα κορίτσια φαίνεται πως έχουν πιο εύθραυστη αυτοεκτίμηση από τα αγόρια, πιθανόν λόγω των ποικίλων χαρακτηριστικών και των πολλαπλών ρόλων που τους αποδίδει το κοινωνικό περιβάλλον: Να είναι όμορφα, χαριτωμένα, γεμάτα «νάζι», έντονη «θηλυκότητα» και όχι τόσο δυναμικά όπως τα αγόρια κ.λπ.

Οι φίλοι: Όσο μεγαλώνουν τα παιδιά, η γνώμη των συμμαθητών και των φίλων για το πρόσωπό τους μπορεί να τα επηρεάσει καθοριστικά.

Η εικόνα για το σώμα τους: Τα πρότυπα περί ομορφιάς που κατακλύζουν τα ΜΜΕ μπορεί να θέσουν σε δοκιμασία την αυτοεκτίμηση των παιδιών, κοριτσιών και αγοριών, κυρίως μεγαλύτερων ηλικιών, σε σχέση με την εμφάνισή τους. Ενίοτε οι συνέπειες ενδέχεται να είναι σοβαρές ακόμα και για την υγεία τους (π.χ., εξαντλητικές δίαιτες που μπορεί να οδηγήσουν σε διαταραχές πρόσληψης τροφής, εντατική και επίπονη άσκηση κ.λπ.).

Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση: Διάφορες έρευνες έχουν δείξει πως τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες με μεγαλύτερη οικονομική άνεση συχνά αναπτύσσουν ισχυρότερη αυτοεκτίμηση. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι τα παιδιά των «χαμηλότερων» τάξεων δεν μπορούν να καλλιεργήσουν τη δική τους.

Τι σάς προτείνω

• Εστιάστε στα δυνατά σημεία του παιδιού σας. Προσπαθήστε να ανακαλύψετε τις κλίσεις, τα χαρίσματά του και τα πράγματα που αγαπά και βοηθήστε το να τα καλλιεργήσει.

• Ενθαρρύνετε το παιδί από πολύ μικρό να δοκιμάζει καινούρια πράγματα. Δείξτε του τον τρόπο χωρίς να το πιέζετε, βοηθήστε το να ξαναπροσπαθήσει αν δεν τα καταφέρει, επαινέστε το για το θάρρος του και μην το κρίνετε για τα οποιαδήποτε αποτελέσματα. Βοηθήστε το να καταλάβει ότι, άμα δεν τολμήσει κάτι, δεν θα μάθει ποτέ τι μπορεί να του προσφέρει αυτό.

• Πείτε του ότι κανείς δεν είναι τέλειος και ενθαρρύνετέ το να συμφιλιωθεί με τα πιθανά ελαττώματά του.

• Το παιδί πρέπει να ξέρει ότι και η αποτυχία είναι μέσα στο πρόγραμμα, αλλά δεν έρχεται μαζί της το τέλος του κόσμου. Αντίθετα, είναι θεμελιώδες στοιχείο της διαδικασίας της μάθησης.

• Ποτέ μη μειώνετε το παιδί όταν δεν καταφέρνει κάτι, ούτε να γενικεύετε μια πιθανή αποτυχία του. Φράσεις όπως «το ήξερα πως δεν μπορούσες να το κάνεις» ή «πάντα έτσι ατσούμπαλος είσαι» κ.λπ. κόβουν τα φτερά του παιδιού, το πληγώνουν και το σημαδεύουν βαθιά.

• Μην παραμελείτε την επικοινωνία σας. Το παιδί πρέπει να νιώθει ότι είστε πάντα εκεί, ότι το εκτιμάτε, το υπολογίζετε και το στηρίζετε.

• Ενθαρρύνετε την κοινωνικότητά του. Διευκολύνετε την προσπάθειά του να αποκτήσει φίλους γράφοντάς το σε μια ομαδική δραστηριότητα, καλώντας τους φίλους του στο σπίτι σας κ.λπ.

• Φανείτε διπλά προσεκτικοί σε περιπτώσεις μεγάλων αλλαγών. Ένα διαζύγιο, μια μετακόμιση, η αλλαγή σχολείου κ.λπ. μπορεί να βλάψουν την αυτοεκτίμηση του παιδιού.

• Βεβαιωθείτε ότι οι στόχοι που βάζει είναι ρεαλιστικοί και στα μέτρα του. Σ’ αυτό φυσικά ρόλο παίζουν και οι δικές σας απαιτήσεις από το παιδί.

• Μάθετέ του ότι η επιτυχία δεν σημαίνει το τέλος της προσπάθειας, ούτε ότι είναι ο καλύτερος σε όλα. Δείξτε του πώς να την αποδέχεται ως επιβράβευση των κόπων του, χωρίς όμως να τη θεωρεί δεδομένη ή αυτοσκοπό.

• Μπορείτε επίσης να φτιάξετε ένα «ημερολόγιο αυτοεκτίμησης», όπου θα γράφετε κάθε μέρα και ένα ενθαρρυντικό μήνυμα. Αυτό μπορεί να είναι απλώς ένα ζωγραφισμένο χαμόγελο ή μια φράση που θα του δείχνει πόσο το σκέφτεστε και το αγαπάτε, ένα αστείο που θα το βοηθήσει να αποβάλει το άγχος κ.λπ.