O εγκέφαλός μας δεν «βλέπει» αυτό που κοιτάμε αλλά αυτό που περιμένουμε να συμβεί...

Όταν αλληλεπιδρούμε κοινωνικά ή ερωτικά, όπως όταν κάνουμε μία χειραψία ή έχουμε μία συνομιλία, η παρατήρηση των κινήσεων των άλλων, είναι ζωτικής σημασίας. Αλλά τι ακριβώς συμβαίνει στον εγκέφαλό μας κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας; Πώς επικοινωνούν μεταξύ τους οι διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου; Ερευνητές στο Ολλανδικό Ινστιτούτο Νευροεπιστήμης δίνουν μια ενδιαφέρουσα απάντηση: η αντίληψή μας για το τι κάνουν οι άλλοι, εξαρτάται περισσότερο από αυτό που περιμένουμε να συμβεί απ' ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως.

Για αρκετό καιρό, οι ερευνητές προσπαθούσαν να καταλάβουν πώς ο εγκέφαλός μας επεξεργάζεται τις ενέργειες των άλλων ανθρώπων. Είναι γνωστό, για παράδειγμα, ότι, όταν βλέπουμε κάποιον να εκτελεί μια εργασία, ενεργοποιούμε παρόμοιες περιοχές του εγκεφάλου μας σε σύγκριση με όταν εκτελούμε εμείς οι ίδιοι αυτήν την πράξη. Οι περισσότεροι υπέθεταν ότι αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται με μια συγκεκριμένη σειρά: βλέπουμε τι κάνουν οι άλλοι, ενεργοποιούνται πρώτα οι οπτικές περιοχές του εγκεφάλου και μετά οι βρεγματικές και προκινητικές περιοχές που συνήθως χρησιμοποιούμε για να εκτελέσουμε παρόμοιες ενέργειες.

Οι επιστήμονες πίστευαν ότι αυτή η διαδικασία είναι αυτό που μας κάνει να καταλαβαίνουμε τι κάνουν οι άλλοι. Αυτή η πεποίθηση βασίζεται σε μετρήσεις της εγκεφαλικής δραστηριότητας σε ανθρώπους και πιθήκους, ενώ παρακολουθούσαν απλές ενέργειες, όπως το να πιάνουν ένα μαχαίρι, που παρουσιάζονται μεμονωμένα στο εργαστήριο. Στην πραγματικότητα, οι ενέργειες ακολουθούν συνήθως μια προβλέψιμη σειρά με έναν τελικό στόχο που υπάρχει ήδη στο μυαλό, όπως το να ετοιμάζετε πρωινό. Πώς το αντιμετωπίζει αυτό ο εγκέφαλός μας;

Οι Chaoyi Qin, Frederic Michon και οι συνάδελφοί τους, με επικεφαλής τον Christian Keysers και τη Valeria Gazzola, δίνουν μια ενδιαφέρουσα απάντηση: αν παρατηρούμε ενέργειες σε τέτοιες αλληλουχίες με νόημα, ο εγκέφαλός μας αγνοεί όλο και περισσότερο αυτό που φτάνει στα μάτια μας και εξαρτάται περισσότερο από προβλέψεις για το τι πρέπει να συμβεί στη συνέχεια.

Για να καταλήξει σε αυτό το συμπέρασμα, η ομάδα, σε συνεργασία με το Ιατρικό Πανεπιστήμιο Jichi στην Ιαπωνία, είχε τη μοναδική ευκαιρία να μετρήσει την εγκεφαλική δραστηριότητα απευθείας από τον εγκέφαλο ασθενών με επιληψία που συμμετείχαν σε ενδοκρανιακή έρευνα για ιατρικούς σκοπούς. Μια τέτοια εξέταση, περιλαμβάνει τη μέτρηση της ηλεκτρικής δραστηριότητας του εγκεφάλου χρησιμοποιώντας ηλεκτρόδια.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

 «Αυτό που θα κάναμε στη συνέχεια, γίνεται αυτό που βλέπει ο εγκέφαλός μας», συνοψίζει ο Christian Keysers, ανώτερος συγγραφέας της μελέτης και διευθυντής του Εργαστηρίου Κοινωνικού Εγκεφάλου στο ινστιτούτο.