Mέτρα για στήριξη ψυχικής υγείας εργαζομένων

Με σειρά ενημερωτικών εκστρατειών και διαλέξεων, επισκέψεων σε χώρους εργασίας, συνέδρια καθώς και διαφωτιστικές δράσεις μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης επιχειρεί το υπουργείο Εργασίας να στηρίξει την ψυχική υγεία των εργαζομένων, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια διατρέχουν υψηλό κίνδυνο από τις ισχυρές πιέσεις που δέχονται στο εργασιακό χώρο.

Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Γιάννης Παναγιώτου κλήθηκε από τον βουλευτή ΑΚΕΛ Γιώργο Κουκουμά να ενημερώσει την Βουλή των Αντιπροσώπων για τις ενέργειες και τα μέτρα που λαμβάνονται για αντιμετώπιση του σημαντικού αυτού προβλήματος.

Μάλιστα, στην επιστολή του ο βουλευτής του ΑΚΕΛ επισημαίνει ότι το 2022 το 27% των εργαζομένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση βίωσε ψυχολογική πίεση, κατάθλιψη και άγχος, ενώ στην Κύπρο ποσοστό 47,4% των εργαζομένων έχουν ελάχιστο έως καθόλου χρόνο για αλληλεπίδραση κατά την ώρα της εργασίας τους.

Προσθέτει ότι η πίεση από τους εργοδότες είναι ακόμα πιο ασφυκτική στους εργαζομένους άνω των 60 ετών, ενώ αναφέρει ότι στις 9 Οκτωβρίου 2023 το Συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε την πρώτη στα χρονικά δέσμη συμπερασμάτων σχετικά με τη διασύνδεση μεταξύ ψυχικής υγείας και απασχόλησης, εστιάζοντας στην επισφαλή εργασία και σε συσχετισμό με τις νέες μορφές εργασίας.

Σημειώνει ότι τα κράτη μέλη έχουν κληθεί να προχωρήσουν σε μια σειρά από πολιτικές και ενέργειες που, ανάμεσα σε άλλα, αφορούν την έρευνα για την ψυχική υγεία στην εργασία, τη συμπερίληψη των ψυχοκοινωνικών κινδύνων στις αξιολογήσεις κινδύνων για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, τις πολιτικές για τη στήριξη της ψυχικής υγείας των νέων εργαζομένων, την κατάρτιση και ευαισθητοποίηση σχετικά με την ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας.

Κάλεσε παράλληλα τον αρμόδιο υπουργός με την επιστολή του ημερομηνίας 29 Αυγούστου 2024, να ενημερώσει τη Βουλή των Αντιπροσώπων για τον τρόπο που σχεδιάζει το υπουργείο του να ανταποκριθεί η Κύπρος στις συστάσεις που περιλαμβάνονται στα συμπεράσματα της 9ης Οκτωβρίου 2023 για την ψυχική υγεία στην εργασία, αλλά και για τις ενέργειες που έχουν δρομολογηθεί ή και υλοποιηθεί μέχρι σήμερα.

Αξίζει να αναφερθεί ότι σε πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνας για την ψυχική υγεία των εργαζομένων, η οποία δόθηκε στην δημοσιότητα τον προηγούμενο Οκτώβριο, το 38% των Ευρωπαίων εργαζομένων διατρέχουν υψηλό κίνδυνο όσον αφορά στην κακή ψυχική τους υγεία.

Μεταξύ άλλων στην έρευνα υπογραμμίζεται ότι τα προβλήματα ψυχικής υγείας στο χώρο εργασίας έχουν επιπτώσεις και σε επίπεδο οικονομίας, καθώς εκτιμάται ότι 12 δισεκατομμύρια εργάσιμες ημέρες «χάνονται» κάθε χρόνο λόγω κατάθλιψης και άγχους, με κόστος ένα τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως σε χαμένη παραγωγικότητα, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).

Σύστημα επιτήρησης υγείας εργαζομένων

Στην απάντηση του ημερομηνίας 27 Μαρτίου 2025 ο υπουργός Εργασίας εξηγεί ότι το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΤΕΕ), στο πλαίσιο της υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης για την εγκαθίδρυση και λειτουργία τους συστήματος Επιτήρησης της Υγείας των Εργαζομένων, προχωρά στην αξιολόγηση της κατάστασης που επικρατεί σχετικά με τους ψυχοκοινωνικούς και εργονομικούς κινδύνους σε διάφορες οικονομικές δραστηριότητες.

Σημειώνει ότι η συγκεκριμένη δράση εμπίπτει σε ένα από τους πυλώνες της Στρατηγικής της Κύπρου για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 2021-2027, για τη «διεύρυνση και βελτίωση του συστήματος επιτήρησης και προαγωγής της υγείας των εργαζομένων».

Δράσεις από ΤΕΕ για στήριξη εργαζομένων 

Όσον αφορά τις ενέργειες που έχει δρομολογήσει ή και υλοποιήσει το ΤΕΕ, οι οποίες συμβάλουν στην ικανοποίηση των συστάσεων που συμπεριλαμβάνονται στα Συμπεράσματα της 9ης Οκτωβρίου 2023, αναφέρει ότι πέραν της διάχυσης ενημερωτικού υλικού στο πλαίσιο των εκστρατειών, πως πραγματοποιεί σε συνεργασία και με άλλους εμπλεκόμενους φορείς, ενημερωτικές διαλέξεις, επισκέψεις σε χώρους εργασίας, διαφωτιστικές δράσεις μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης, συνέδρια, κ.ά.

Επισημαίνει ότι το ΤΕΕ αποτελεί τον εθνικό εστιακό πόλο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA), ενώ αναφορικά με τις εκστρατείες του EU-OSHA με έμφαση στους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους που υλοποιείσαι, υλοποιεί ή και θα υλοποιήσει, αναφέρει ότι είναι οι ακόλουθες:

-«Διαχείριση του Άγχους Σε Ασφαλείς και Υγιείς Χώρους Εργασίας» (2014-2015). Στόχος της εκστρατείας σύμφωνα με τον υπουργό ήταν η παροχή στήριξης και καθοδήγησης προς τους εργαζόμενους και τους εργοδότες για την αντιμετώπιση του εργασιακού άγχους και των ψυχοκοινωνικών κινδύνων που σχετίζονται με την εργασία και προήγαγε τη χρήση πρακτικών και εύχρηστων εργαλείων.

«Ασφαλείς και Υγιείς Χώροι Εργασίας για Όλες τις Ηλικίες» (2016- 2017). Η εκστρατεία ανέδειξε τη σημασία της βιώσιμης εργασίας, δηλαδή των συνθηκών ασφάλειας και υγείας στην εργασία από την αρχή μέχρι και το τέλος της εργασιακής ζωής, αναφέρει.

Προσθέτει ότι μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις αποτελεί και το γεγονός ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα υγείας τα οποία συνδέονται με την εργασία και εμφανίζονται κυρίως σε τομείς και σε θέσεις απασχόλησης που χαρακτηρίζονται από αυξημένο σωματικό και/ή πνευματικό φόρτο εργασίας και χειρωνακτικές εργασίες.

-«Aσφαλείς και Υγιείς Χώροι Εργασίας - Μειώστε την καταπόνηση» (2021-2022). Ενημερώνει ότι η εκστρατεία αυτή αύξησε την ευαισθητοποίηση τόσο για τις μυοσκελετικές παθήσεις που σχετίζονται με την εργασία όσο και για την ανάγκη διαχείρισης των παθήσεων αυτών, αναδεικνύοντας τη σημαντικότητα της πρόληψης των κινδύνων. Ένας από τους 8 τομείς προτεραιότητας της εκστρατείας ήταν και οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι.

Προσθέτει επίσης ότι στο παρόν στάδιο βρίσκεται σε πορεία υλοποίησης η εκστρατεία με θέμα «Επαγγελματική Ασφάλεια και Υγεία στην Ψηφιακή Εποχή» (2023-2025), η οποία στοχεύει στην αύξηση της ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σε σχέση με τις επιπτώσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού της εργασίας στην επαγγελματική ασφάλεια και υγεία.

Ψηλά στις προτεραιότητες η διαχείριση ψυχοκοινωνικών κινδύνων

Ο κ. Παναγιώτου τονίζει επίσης ότι η διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων αποτελεί σημαντικό μέρος της εκστρατείας και τυγχάνει εκτενούς αναφοράς και ανάλυσης σε κάθε τομέα προτεραιότητας της εκστρατείας.

Αναφέρει ότι οι πέντε τομείς προτεραιότητας είναι, η εργασία σε ψηφιακές πλατφόρμες, η αυτοματοποίηση καθηκόντων, η διαχείριση εργαζομένων μέσω τεχνητής νοημοσύνης, τα ευφυή ψηφιακά συστήματα και εξ αποστάσεως εργασία και υβριδική εργασία.

Όσον αφορά την επόμενη ενημερωτική εκστρατεία για την περίοδο 2026-2028, αναφέρει ότι θα έχει ως θέμα την ψυχική υγεία στην εργασία και την πρόληψη των ψυχοκοινωνικών κινδύνων.

Εκπαίδευση επιθεωρητών και μικρών εταιρειών

Παράλληλα αναφέρει ότι με αφετηρία το 2010, διαχρονικά το ΤΕΕ διοργανώνει για τους επιθεωρητές του, εκπαιδευτικά προγράμματα σε συνεργασία με Πανεπιστήμια (Πάντειο Πανεπιστήμιο και Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου) σχετικά με τη διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων στο εργασιακό περιβάλλον και την επιτήρηση της εφαρμογής της περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία νομοθεσίας.

Επίσης ότι με στόχο τη διευκόλυνση της συμμόρφωσης των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων το ΤΕΕ σε συνεργασία με τον EU-OSHA, ανέπτυξαν τα διαδικτυακά εργαλεία εκτίμησης κινδύνου OiRA, τα οποία καλύπτουν 11 τομείς (Κομμωτήρια/Κουρεία, Εργασίες Γραφείου, Κρεοπωλεία, Τροφοδοσία, Σχολικές Μονάδες, Μικρά Τουριστικά Καταλύματα, Καφεστιατόρια, Συνεργεία Επιδιόρθωσης και Βαφής αυτοκινήτων, Μικρά Εμπορικά Καταστήματα, Αρτοποιεία και COVlD-19).

Σημειώνεται ότι η διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων αποτελεί ξεχωριστή ενότητα σε κάθε ένα από τα εργαλεία αυτά.

Ετοιμάζεται σχέδιο δράσης για βιώσιμη επαγγελματική ζωή

Ακόμα ότι στο πλαίσιο της υλοποίησης της Στρατηγικής της Κύπρου για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία 2021-2027, η οποία είναι βασισμένη στην Ευρωπαϊκή στρατηγική, πως το ΤΕΕ θα προωθήσει πολιτική που ετοίμασε στη βάση ερευνητικών ευρημάτων, σε σχέση με την ασφάλεια και υγεία στους χώρους εργασίας, για όλες τις ηλικίες.

Προσθέτει ότι στο πλαίσιο της υλοποίησης της σχετικής πολιτικής, θα ετοιμαστεί Σχέδιο Δράσης, το οποίο θα προάγει τη βιώσιμη επαγγελματική ζωή.

Αποτελεσματικότητα ενεργειών ΤΕΕ

Ο κ. Παναγιώτου απαντώντας σε σχετική ερώτηση του βουλευτή ΑΚΕΛ υποστηρίζει ότι η αποτελεσματικότητα των μέχρι σήμερα προσπαθειών του ΤΕΕ για ευαισθητοποίηση και διαφώτιση, καταδεικνύεται και μέσα από τις υποψηφιότητες που υποβάλλονται από τις επιχειρήσεις, στο πλαίσιο του εθνικού διαγωνισμού Παραδειγμάτων Καλής Πρακτικής.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

«Τα τελευταία χρόνια έχουν υποβληθεί και διακριθεί αξιόλογα παραδείγματα που εφαρμόζονται με επιτυχία από τις επιχειρήσεις, έχοντας ως επίκεντρο τη διαχείριση του εργασιακού άγχους και των ψυχοκοινωνικών κινδύνων για τη διασφάλιση της υγείας και της ευημερίας των εργαζομένων», όπως προσθέτει.

Επισημαίνει ότι το ΤΕΕ, αντιλαμβανόμενο την επιτακτική ανάγκη για συνέχιση των προσπαθειών διαφώτισης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τη ψυχική υγεία στην εργασία και τη διαχείριση των ψυχοκοινωνικών κινδύνων, θα συνεχίσει να ενεργεί με βάση τις αρμοδιότητες που καθορίζονται στην περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία νομοθεσία με απώτερο στόχο τη βελτίωση των επιπέδων ασφάλειας και υγείας στους χώρους εργασίας.

Της Ελένης Χαραλάμπους