Τα όρια της εξάρτησης: Πότε είναι σίγουρο ότι η προτίμηση εξελίχθηκε σε πρόβλημα

Πολλά πράγματα είναι δυσδιάκριτα στην ανθρώπινη φύση. Η αγάπη μας για κάποιον, η προτίμησή μας σε ένα φαγητό, η τάση μας για κάποια δραστηριότητα... Όλα είναι φυσιολογικά μέχρι ένα σημείο από το οποίο και πέρα ξεκινά ένα βάραθρο εξαρτήσεων και ψυχολογικών διαταραχών. Πως να καταλάβουμε όμως ότι φτάσαμε, οι ενήλικες ή τα παιδιά, στο οριακό αυτό σημείο; 

Ειδικοί ψυχικής υγείας από τη Mayo Clinic δίνουν μερικά "κλειδιά" που βοηθούν τους μη ειδικούς να υποπτευθούν ότι ίσως χρειάζονται βοήθεια για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί. Τα πιο σημαντικά εξ αυτών είναι:

-Χρησιμοποιείτε τον άνθρωπο ή τη δραστηριότητα ή το αντικείμενο ως δικαιολογία για να μην κάνετε κάθε μέρα άλλες δραστηριότητες. Για παράδειγμα λέτε "δεν μπορώ να έρθω για καφέ διότι έχω να δω τη συνέχεια του σίριαλ ή έχω να παίξω ένα παιχνίδι ηλεκτρονικό ή έχω να δω τον αγαπημένο μου (με τον οποίο παρεμπιπτόντως είστε κάθε μέρα μαζί). Η έκφραση "δεν μπορώ" για κάτι που σίγουρα μπορείτε, αλλά δεν θέλετε να αποχωριστείτε ούτε για 1 ώρα, ένα απόγευμα, ώστε να κάνετε κάτι άλλο ευχάριστο, είναι σαφές μήνυμα κινδύνου για την ψυχική σας υγεία.

- Όσες ώρες την ημέρα είστε μακριά από το πρόσωπο ή το πράγμα ή τη δραστηριότητα που σάς έχει γίνει εμμονή, τα σκέπτεσθε συνεχώς. Δεν μπορείτε να εργαστείτε όπως πρώτα, να παρακολουθήσετε με προσοχή το μάθημά σας, να βρείτε ενδιαφέρον σε άλλες ασχολίες, όπως είναι ακόμα κι ένας απλός περίπατος ή μια ωραία, χαλαρή συζήτηση με ένα φίλο. Ο νους σας είναι προσκολλημένος στο πρόσωπο ή την ασχολία αυτή.

- Αν είστε μαθητής ή φοιτητής, πέφτουν οι επιδόσεις σας. Αν είστε εργαζόμενος, πέφτει η απόδοσή σας και κάνετε συνεχώς λάθη. Αν όλα αυτά άλλαξαν μετά την ενασχόληση που σάς έχει τραβήξει την προσοχή, τότε είναι βέβαιο ότι βρίσκεστε σε κακό δρόμο.

- Κοιμάστε λιγότερο, τρώτε άστατα και περνάτε όλο και περισσότερες ώρες την ημέρα με αυτό που δεν μπορεί πια να βγει από το μυαλό σας. Γίνεται δε σταδιακά, η μόνη πηγή χαράς για εσάς.

Εξαρτήσεις μπορεί να έχει κάποιος από ουσίες, όπως είναι η νικοτίνη, το αλκοόλ, δυνατά παυσίπονα και ναρκωτικά, μπορεί να έχει επίσης από παιχνίδια ηλεκτρονικά, τυχερά, αριθμών, από το διαδίκτυο γενικά, από ηλεκτρονικές συσκευές γενικά, από την τηλεόραση, το πολύ φαγητό ή τα γλυκά, από τη γυμναστική (κάποιοι αρνούνται να βγουν έστω κι ένα βράδυ με τους φίλους τους επειδή δεν μπορούν να χάσουν το καθημερινό γυμναστήριο). Επίσης εξάρτηση παρουσιάζουν κάποιοι σε άλλους ανθρώπους όπως είναι οι γονείς τους, τα παιδιά τους, οι ερωτικοί τους σύντροφοι, τα αδέλφια ή ακόμα κάποιοι φίλοι.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι υπάρχουν γονίδια που δίνουν την προδιάθεση για απόκτηση εξαρτήσεων, κι έτσι δεν είναι διόλου σπάνιο κάποιος που έχει μία εξάρτηση - όπως το κάπνισμα- να παρουσιάσει κι άλλες εξαρτήσεις. Παρόλα αυτά, πρόκειται απλά για μια προδιάθεση την οποία μπορούμε να υπερβούμε με θέληση και σωστή καθοδήγηση. 

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Συστήνεται λοιπόν προσοχή πρώτα απ' όλα στα παιδιά, ώστε να έχουν πολλές ασχολίες, με ποικιλία και χωρίς εμμονές ώστε να προλάβουμε το πρόβλημα από τη γέννησή του. Αλλά και οι ενήλικες πρέπει να δείχνουν ιδιαίτερη προσοχή στις εξαρτήσεις, ειδικά αυτή την εποχή που οι δυσκολίες της πανδημίας μάς έχουν κάνει όλους πιο ευαίσθητους και επιρρεπείς σε κακές συνήθειες.