Η υψηλή διάνοια δεν είναι πάντα συνώνυμη με την ευτυχία- Το παράδειγμα του Νίτσε
10 Δεκεμβρίου 2019, 08:10
Ο Φρίντριχ Νίτσε γεννήθηκε στο Ραίκεν της Γερμανίας το 1844 και πέθανε στην Βαϊμάρη στις 25 Αυγούστου του 1900. Φιλόσοφος, ποιητής, συνθέτης και φιλόλογος, έγραψε κριτικά δοκίμια πάνω στη θρησκεία, την ηθική, τον πολιτισμό, τη φιλοσοφία και έμεινε αξεπέραστος για τους αφορισμούς και τις ειρωνείες του. Όπως όλα δείχνουν υπήρξε στην ζωή του ελάχιστα ευτυχισμένος!
Στις 3 Ιανουαρίου 1889 λιποθύμησε ενώ βρισκόταν στην πλατεία Κάρλο Αλμπέρτο του Τορίνο. Αν και τα γεγονότα εκείνης της ημέρας δεν είναι εξακριβωμένα, σύμφωνα με την πιο διαδεδομένη άποψη, ο Νίτσε είδε έναν αμαξά να μαστιγώνει το άλογό του και τότε με δάκρυα στα μάτια τύλιξε τα χέρια του γύρω από το λαιμό του αλόγου και κατέρρευσε από στεναχώρια. Τις επόμενες ημέρες απέστειλε δεκάδες επιστολές σε οικεία του πρόσωπα, που φανέρωναν την ψυχική διαταραχή του, υπογράφοντας άλλοτε ως «ο Εσταυρωμένος» και άλλοτε ως «Διόνυσος». Στις 10 Ιανουαρίου μεταφέρθηκε σε ψυχιατρική κλινική της Βασιλείας και λίγες ημέρες αργότερα σε κλινική της Ιένας, όπου οι γιατροί διέγνωσαν «παραλυτική ψυχική διαταραχή».
Τα επόμενα χρόνια έπαθε δύο τουλάχιστον εγκεφαλικά επεισόδια και τελικά κατέληξε σε ηλικία 55 ετών από πνευμονία αλλά με κλονισμένη επί σειρά ετών την υγεία του.
Μερικές από τις φράσεις που του αποδίδονται είναι οι ακόλουθες:
-Ζοφερή είναι η ανθρώπινη ύπαρξη και πάντα δίχως νόημα: ένας παλιάτσος μπορεί να γίνει η μοίρα της.
-Αν η ζωή δεν είχε κανένα νόημα και έπρεπε να διαλέξω την α-νοησία, τότε η α-νοησία αυτή θα μου φαινόταν η πιο αξιοδιάλεχτη.
-Όποιος θέλει να σκοτώσει τον αντίπαλό του, ας αναλογιστεί μήπως έτσι ακριβώς τον απαθανατίζει μέσα του.
-Εκείνος που φτάνει στη γνώση, κατεβαίνει απρόθυμα στα νερά της αλήθειας, όχι όταν αυτή είναι βρόμικη, αλλά όταν είναι ρηχή.
-Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μπορούν να ελευθερωθούν από τις δικές τους αλυσίδες και όμως είναι ελευθερωτές των φίλων τους.
-Όσα δίνετε στον φίλο σας, εγώ θα τα δώσω στον εχθρό μου και πάλι δε θα γίνω φτωχότερος.
-Η συναναστροφή με τους ανθρώπους χαλάει το χαρακτήρα, ιδιαίτερα όταν δεν έχει κανείς τέτοιον.
-Ο άνθρωπος είναι ένα σχοινί, τεντωμένο ανάμεσα στο ζώο και στον Υπεράνθρωπο – ένα σχοινί πάνω από μια άβυσσο.
-Κανένας δεν ψεύδεται τόσο όσο ο αγανακτισμένος άνθρωπος.
-Όταν γυμνάσει κανείς τη συνείδησή του, αυτή τον φιλάει την ίδια στιγμή που τον δαγκώνει.
-Δεν υπάρχουν καθόλου ηθικά φαινόμενα, αλλά μόνο μια ηθική ερμηνεία των φαινομένων.
-Οι «πόνοι της γέννας» καθαγιάζουν κάθε πόνο. Κάθε γίγνεσθαι και αναπτύσσεσθαι, καθετί που υπόσχεται ένα μέλλον, προϋποθέτει τον πόνο.
Παρά το γεγονός ότι πολλές προσωπικότητες της φιλοσοφίας, της ποίησης και των εικαστικών τεχνών υπήρξαν ψυχικά διαταραγμένοι ή δυστυχισμένοι λόγω των ανακαλύψεων που έκαναν για την ανθρώπινη φύση και τα φιλοσοφικά ερωτήματα, η εξυπνάδα με πιο... πεζούς όρους, φαίνεται ότι είναι συστατικό ευτυχίας.
Ερευνητές από το College London, έθεσαν ερωτήματα σχετικά με την ευτυχία σε 6.870 εθελοντές, των οποίων στην συνέχεια μέτρησαν το IQ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, το χαμηλό IQ συχνά συνδεόταν με χαμηλότερο εισόδημα και κακή ψυχική υγεία.
Tο 43% των συμμετεχόντων που δήλωσαν ότι είναι πολύ ευτυχισμένοι είχαν IQ μεταξύ 120 και 129, ενώ το 12% που δήλωσε δυστυχισμένο είχε IQ μεταξύ 70 και 79. Σύμφωνα με τον ψυχίατρο και ερευνητή, Δρ Τζόναθαν Κάμπιον, η έρευνα υποδεικνύει ότι το υψηλότερο IQ φαίνεται να συνδέεται με ευεξία, αλλά η συγκεκριμένη σχέση μεταξύ των δύο οφείλεται στο ότι το υψηλότερο IQ συνδέεται με καλύτερο εισόδημα, υγεία και απουσία ψυχικής νόσου.
Μ. Τσ.
