Προσοχή στο αδυνάτισμα με φάρμακα: Υπάρχουν συστάσεις και όρια

Το αδυνάτισμα με τη χρήση φαρμάκων, έχει αρκετές φορές ενοχοποιηθεί για προβλήματα υγείας αλλά ανά δεκαετία "ξεσπάει" μία νέα μόδα που περιλαμβάνει μία φαρμακευτική ουσία η οποία υπόσχεται να μην κουραστούμε με δίαιτες και γυμναστική αλλά παρόλα αυτά να χάσουμε όλα τα περιττά κιλά μας... Τελευταία τέτοια περίπτωση, ένα φάρμακο που απευθύνεται σε άτομα με διαβήτη και παχυσαρκία, το οποίο κάποιοι πήραν χωρίς να έχουν αντίστοιχο πρόβλημα...

Το θέμα μάς εξηγεί αναλυτικά η Δρ Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου, επίκουρη καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ:

"Το 2014, η κυκλοφορία της ενέσιμης ημερήσιας λιραγλουτίδης εγκαινίασε μια νέα εποχή επανάστασης στον τομέα της παχυσαρκίας και του μεταβολισμού. 

Η ορλιστάτη είναι αναστολέας παγκρεατικών και εντερικών λιπασών που έχει ως αποτέλεσμα την αποτροπή απορρόφησης περίπου 1/3 του προσλαμβανόμενου από τη διατροφή λίπους. Οδηγεί σε απώλεια λίγων κιλών με συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες από το γαστρεντερικό, όπως διάρροιες και στεατόρροια, που επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινή ποιότητα ζωής. Ο συνδυασμός ναλτρεξόνης/βουπροπιόνης δρα στον υποθάλαμο και έχει ανορεξιογόνο επίδραση κεντρικά. Μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της όρεξης και επακόλουθη απώλεια λίγων κιλών, αλλά χρειάζεται προσοχή σε άτομα με αρτηριακή υπέρταση ή χρήση αντικαταθλιπτικών.

Το 2014 ο FDA ενέκρινε την υποδόρια ενέσιμη ημερήσια λιραγλουτίδη για τη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη με την επωνυμία Victoza (1.8 mg) και αργότερα για την παχυσαρκία ως Saxenda  (3 mg). H σεμαγλουτίδη είναι το πιο ισχυρό «ξαδερφάκι» της λιραγλουτίδης, που χορηγείται ως υποδόρια ένεση μία φορά την εβδομάδα. Ο FDA έδωσε έγκριση στη σεμαγλουτίδη για τη θεραπευτική διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 το 2017 με την επωνυμία Ozempic (1 mg) και για την απώλεια σωματικού βάρους το 2021 ως Wegovy (2.4 mg).

Τα φάρμακα αυτά ανήκουν σε οικογένεια μορίων που μιμούνται τα αποτελέσματα μιας ορμόνης, που ονομάζεται GLP-1. Το GLP-1 εκκρίνεται φυσιολογικά από τα εντεροκύτταρα μετά από πρόσληψη τροφής και επάγει το αίσθημα κορεσμού, δίνοντας έτσι το σήμα για την παύση του γεύματος. Επίσης, διεγείρει τη γλυκοζοεξαρτώμενη έκκριση ινσουλίνης, η οποία βοηθά στη μείωση της γλυκόζης στο αίμα. Κάποιοι άνθρωποι παράγουν λιγότερο GLP-1 ή αυτό που παράγουν δεν δρα σωστά. Έτσι, τα φάρμακα αυτά μιμούνται το GLP-1, επιβραδύνουν τη διέλευση της τροφής από το έντερο, επάγουν κορεσμό, αλλά συμβάλλουν και στη μείωση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Στην Ελλάδα η σεμαγλουτίδη ως Wegovy, στη δόση δηλαδή των 2.4 mg που έχει εγκριθεί για την παχυσαρκία στις ΗΠΑ, δεν κυκλοφορεί. Διατίθεται ως Ozempic (1 mg) και αποζημιώνεται για τη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Πολλοί ιατροί άρχισαν να συνταγογραφούν το Ozempic off label για τη θεραπεία της παχυσαρκίας. Η ιατρική σύσταση λήψης του φαρμάκου μπορεί να έχει επιστημονική βάση, καθώς κάποιοι ιατροί θέλουν να βοηθήσουν τους ασθενείς τους με παχυσαρκία χωρίς διαβήτη. Προκύπτουν όμως διάφορα θέματα από τη συνταγογράφηση και κρατική αποζημίωση.

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες των νέων αυτών φαρμάκων, προέρχονται από το γαστρεντερικό σύστημα, όπως ναυτία, αλλά οι περισσότερες είναι ήπιες ως μέτριες. Μειώνονται μάλιστα, όταν γίνεται σταδιακή αύξηση της δόσης. Υπάρχουν κάποιες σπάνιες αναφορές για επεισόδια παγκρεατίτιδας, ενώ πειραματικά κυρίως δεδομένα μιλάνε για πιθανή αύξηση του κινδύνου για καρκίνο θυρεοειδούς.

Αναμένονται ωστόσο και άλλα φάρμακα για την παχυσαρκία...

Η τιρζεπατίδη είναι ένας διπλός αγωνιστής υποδοχέων του GLP-1 και του GIP. Εγκρίθηκε με την επωνυμία Mounjaro για τη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, αλλά φαίνεται ότι θα είναι ασφαλής και αποτελεσματική και για τη θεραπεία της παχυσαρκίας. Επίσης, σε αρχικές μελέτες η καθημερινή χορήγηση από του στόματος ορφοργλιπρόνης, ενός μη πεπτιδικού αγωνιστή του υποδοχέα GLP-1, συσχετίστηκε με σημαντική μείωση σωματικού βάρους.

Τα επιστημονικά δεδομένα είναι πράγματι πολύ αισιόδοξα, θα πρέπει όμως να αντιμετωπίσουμε όλοι τα νέα αυτά φάρμακα με σύνεση. Είναι σημαντικό να χορηγούνται με την οδηγία ενδοκρινολόγου ή άλλου ειδικού ιατρού, έτσι ώστε και να είναι ασφαλή αλλά και να τα έχουν στη διάθεσή τους εκείνοι που τα χρειάζονται πραγματικά. 

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Οι κατευθυντήριες οδηγίες που ισχύουν σήμερα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, προτείνουν κλιμάκωση των θεραπευτικών μέτρων ανάλογα με το δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) και την παρουσία συννοσηροτήτων.