Βία κατά των παιδιών: Οδηγίες για να αντιδράσουμε όταν πέσει στην αντίληψή μας

16 Ιουνίου 2020, 10:00

Η Ελληνική Αστυνομία εξέδωσε επικαιροποιημένες οδηγίες για την προστασία των παιδιών από περιστατικά ασέλγειας και κακοποίησης, αλλά και για ασφαλή πρόσβαση στο διαδίκτυο και την ενδοοικογενειακή βία.

Για την ενδοοικογενειακή βία

Η ενδοοικογενειακή βία είναι ένα έγκλημα που διώκεται αυτεπάγγελτα. Η άσκηση κάθε είδους βίας ή κακοποίησης, ψυχολογικής, σωματικής ή σεξουαλικής διώκεται από το Νόμο.

Τα θύματα πρέπει να καλέσουν την Αστυνομία. Αν δεν μπορούν πρέπει να ζητήσουν με sms βοήθεια είτε απευθείας είτε στέλνοντάς το σε δικό τους πρόσωπο, είτε λέγοντάς το σε ένα γιατρό για να το μεταφέρει στην Αστυνομία.

Στο sms πρέπει να αναφέρεται ακριβή διεύθυνση και ονοματεπώνυμο όπως και κάποια αναφορά για το είδος της βίας που ασκείται, όπως είναι π.χ. «κινδυνεύει η ζωή μου» ή «δέχομαι βία από το/τη σύζυγό μου».

Αν γνωρίζουμε κάποιον που υφίσταται ενδοοικογενειακή βία:

Σε περίπτωση άμεσης ανάγκης, καλούμε την αστυνομία εμείς ή ενημερώνουμε το τοπικό Αστυνομικό Τμήμα.

Επίσης ενθαρρύνουμε το θύμα να καλέσει για ψυχοκοινωνική υποστήριξη.

Αναλυτικά ο οδηγίες για την προστασία ανηλίκων από το διαδίκτυο

Το διαδίκτυο προσφέρει διαδραστικότητα, έντονη εναλλαγή εικόνων και συναισθημάτων. Είναι μια εικονική κοινωνία, η οποία διαμορφώνεται παράλληλα με την πραγματικότητα. Η ασφάλεια του σπιτιού μας όμως, στο οποίο βρίσκεται ο υπολογιστής, μπορεί να μας οδηγήσει στο να μην αντιληφθούμε την απειλή καθώς ο κίνδυνος δεν είναι άμεσος και ορατός.

Η γνώση των κανόνων ασφάλειας, η ανάπτυξη κριτικής και αντιληπτικής ικανότητας και η ικανότητα αναγνώρισης των κινδύνων είναι βασικά εφόδια για την ασφαλή πλοήγησή στο διαδίκτυο.

1. Τα προσωπικά δεδοµένα, όπως το ονοµατεπώνυµο, η ηλικία, η κατοικία, το επάγγελµα, η εκπαίδευση, η οικονοµική και οικογενειακή κατάσταση κατάσταση, χρησιµοποιούνται σε καθηµερινή βάση καθώς περιηγούμαστε στο διαδίκτυο.

2. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα οποία βρίσκονται καθημερινά οι ανήλικοι δημιουργούν μια εικονική πραγματικότητα πολύ ελκυστική και διαδραστική, η οποία όμως κρύβει και κινδύνους (προβολή τέλειου προτύπου ανθρώπου, παραπλανητικές ειδήσεις/fake news, παραβίαση ιδιωτικότητας κ.α.).

3. Ο ψηφιακός εκφοβισµός είναι οποιαδήποτε πράξη εκφοβισµού, επιθετικότητας, παρενόχλησης, απειλητικής ή αυταρχικής συµπεριφοράς που πραγµατοποιείται µέσω του διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων. Για να χαρακτηρίσουμε μια πράξη ως εκφοβισμό θα πρέπει να γίνεται συστηματικά, από πρόθεση, να έχει στόχο να πληγώσει κάποιον και να υπάρχει ανισορροπία δυνάμεων των ατόμων που εμπλέκονται.

4. Εθισμός στο διαδίκτυο. Στην περίπτωση που το παιδί ασχολείται πολλές ώρες με το διαδίκτυο θα πρέπει να παρατηρήσουµε τα προειδοποιητικά σηµάδια και να βρούµε έναν τρόπο διαχείρισης της κατάστασης. Σημαντικό είναι να έχουν τεθεί όρια και κανόνες στο χρόνο ενασχόλησης με το διαδίκτυο από μικρές ηλικίες, ώστε να αναπτύξουν τον απαραίτητο αυτοέλεγχο και αυτοπειθαρχία.

5. Σεξουαλικός εκβιασμός και εξαναγκασμός ανηλίκων. Οι ανήλικοι πολλές φορές συνοµιλούν διαδικτυακά µε άλλους γνωστούς ή όχι χρήστες. Οι κακόβουλοι χρήστες, εκµεταλλεύονται την παιδική αθωότητα, προκειµένου να πείσουν τον ανήλικο να τους αποστείλει προσωπικά του στοιχεία, να παράγει πρωτότυπο υλικό (φωτογραφίες ή video ), να καταβάλει χρήµατα, να συναντηθεί μαζί τους ή να προβεί σε άλλες ενέργειες.

Συμβουλές

Δίνουμε το σωστό παράδειγμα με τη δική μας διαδικτυακή συμπεριφορά ακολουθώντας τους κανόνες ασφαλούς πλοήγησης. Οι ενήλικες λειτουργούν ως πρότυπα προς τα παιδιά.

Συζητάμε με το παιδί για τη διαδικτυακή του ζωή και ενημερωνόμαστε για τα διαδικτυακά του ενδιαφέροντα, τους λογαριασμούς που διατηρεί σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε διαδικτυακά παιχνίδια και εφαρμογές. Αφιερώνουμε χρόνο στο να πλοηγηθούμε μαζί με το παιδί στο διαδίκτυο σε σελίδες και εφαρμογές ενδιαφέροντός του.

Ελέγχουμε μαζί με το παιδί τις ρυθμίσεις ασφάλειας και απορρήτου των λογαριασμών του και βεβαιωνόμαστε ότι έχει ενεργοποιήσει την επιλογή διπλού ελέγχου ταυτότητας ( two step verification ), ενώ οι κωδικοί που χρησιμοποιεί είναι ασφαλείς (αποτελούνται από τουλάχιστον 8 σύμβολα, αριθμούς και γράμματα).

Συζητάμε με τα παιδιά προκειμένου να συνειδητοποιήσουν ότι οι φίλοι τους σε κάποιο προφίλ θα πρέπει να είναι μόνο οι φίλοι τους και στην πραγματική ζωή. Σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να αποδέχονται άγνωστα άτομα, ούτε «φίλους φίλων».

Συζητάμε με τα παιδιά για τους κινδύνους της έκθεσης των προσωπικών δεδομένων (ονοματεπώνυμα, διευθύνσεις κατοικίας, τηλεφωνικοί αριθμοί, σχολεία κ.λ.π.), φωτογραφιών (άσεμνες και μη), ακόμα και e-mail στις εκάστοτε ιστοσελίδες, εφαρμογές και υπηρεσίες στο διαδίκτυο. Τονίζουμε ότι η ενδεχόμενη αποστολή φωτογραφιών σε γνωστό άτομο μια δεδομένη στιγμή μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες μελλοντικά.

Καλό είναι να αποφεύγεται η είσοδος σε σελίδες, εφαρμογές ηλεκτρονικής συνδιάλεξης (chat) άγνωστες προς τα παιδιά στις οποίες δίνεται η δυνατότητα συνομιλίας με αγνώστους, καθώς και σ’ αυτές όπου γίνεται χρήση κάμερας.

Καλό είναι να αποφεύγεται το άνοιγμα οποιουδήποτε συνδέσμου (link) αγνώστου προελεύσεως.

Σε μικρές ηλικίες μπορούμε να υποστηρίξουμε τα παιδιά κατά την αυτονόμησή τους στο διαδίκτυο, εγκαθιστώντας εφαρμογή γονικού ελέγχου, που μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να πλοηγηθούν με ασφάλεια στο διαδίκτυο και τους γονείς να ελέγξουν το περιεχόμενο των ιστοσελίδων που επισκέπτονται.

Θυμόμαστε ότι σε μεγαλύτερες ηλικίες η επικοινωνία βασίζεται στην εμπιστοσύνη.

Αν αντιληφθούμε οποιοδήποτε πρόβλημα παραμένουμε ψύχραιμοι, ακούμε όλη την ιστορία χωρίς να διακόψουμε το παιδί, διαφυλάσσουμε τα όποια αποδεικτικά στοιχεία ( screen shot φωτογραφιών/μηνυμάτων), αναφέρουμε το περιστατικό στις αρχές και ζητάμε τη βοήθεια των ειδικών.

Οδηγίες προς ανηλίκους για προστασία στο διαδίκτυο

Ας δούμε μαζί τους κινδύνους που μας αφορούν:

1. Τα προσωπικά δεδοµένα όπως το ονοµατεπώνυµο, η ηλικία, η κατοικία, το επάγγελµα, η οικογενειακή κατάσταση, η εκπαίδευση, η οικονοµική κατάσταση, χρησιµοποιούνται σε καθηµερινή βάση κατά την περιήγηση στο διαδίκτυο.

2. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα οποία βρισκόμαστε καθημερινά δημιουργούν μια εικονική πραγματικότητα πολύ ελκυστική και διαδραστική, η οποία όμως κρύβει και κινδύνους (προβολή τέλειου προτύπου ανθρώπου, παραπλανητικές ειδήσεις/ f ake news, παραβίαση ιδιωτικότητας κ.α.).

3. Ο ψηφιακός εκφοβισµός είναι οποιαδήποτε επαναλαμβανόμενη πράξη εκφοβισµού, επιθετικότητας, παρενόχλησης, απειλητικής συµπεριφοράς που πραγµατοποιείται µέσω του διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων.

4. Χρησιμοποιούμε το διαδίκτυο με όρια και κανόνες χωρίς να χάνουμε τον έλεγχο του χρόνου που βρισκόμαστε σε αυτό. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγουμε τον εθισμό στο διαδίκτυο και περνάμε δημιουργικά τον ελεύθερό μας χρόνο στην πραγματική ζωή.

5. Σεξουαλικός εκβιασμός και εξαναγκασμός ανηλίκων. Πολλές φορές προσπαθούν να συνοµιλήσουν διαδικτυακά μαζί μας γνωστοί ή όχι χρήστες, οι οποίοι θέλουν να μας πείσουν να τους στείλουμε προσωπικά στοιχεία, φωτογραφίες ή video , χρήµατα ή να συναντηθούν μαζί μας. Η ενδεχόμενη αποστολή φωτογραφιών ακόμα και σε γνωστό άτομο μια δεδομένη στιγμή μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες μελλοντικά.

Συμβουλές

Τήρησε στο διαδίκτυο τους κανόνες που τηρείς και στην πραγματική ζωή.

Συζήτησε με τους γονείς σου για τη διαδικτυακή σου ζωή, όπως κάνεις και για την πραγματική και πλοηγήσου μαζί τους στο διαδίκτυο προκειμένου να τους δείξεις τα ενδιαφέροντά σου.

Βεβαιώσου για την ασφάλεια των λογαριασμών που διατηρείς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στα διαδικτυακά παιχνίδια και στις εφαρμογές, ελέγχοντας σχολαστικά τις ρυθμίσεις ασφάλειας αυτών και χρησιμοποιώντας σύνθετο κωδικό πρόσβασης και τη δυνατότητα διπλού ελέγχου ταυτότητας ( two step verification ).

Αν έχεις λογαριασμό σε κάποια ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης, απόφυγε την ανάρτηση προσωπικών στοιχείων (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνο, σχολείο), καθώς και δικών σου φωτογραφιών ή των συμμαθητών σου.

Ρύθμισε τους λογαριασμούς σου προκειμένου να είναι ιδιωτικοί και μην αποδέχεσαι αιτήματα φιλίας από αγνώστους, ούτε από «φίλους φίλων». Θυμήσου ότι και στους ιδιωτικούς λογαριασμούς δεν υπάρχει απόλυτη ασφάλεια καθώς υπάρχει πάντα η πιθανότητα να παραβιαστεί τόσο ο λογαριασμός σου, όσο και κάποιου φίλου σου και να εκτεθεί και το υλικό που εσύ έχεις ανεβάσει.

Μην αποστέλλεις προσωπικές φωτογραφίες ακόμα και σε γνωστά σου άτομα.

Απόφυγε ιστοσελίδες στις οποίες μπορείς να συνομιλήσεις με αγνώστους ή δεν εμφανίζεται το username τους ή απαιτείται χρήση κάμερας.

Παίξε διαδικτυακά παιχνίδια με όρια και κανόνες, αποφεύγοντας τη συνομιλία με άγνωστους χρήστες.

Μην ανοίγεις ποτέ την κάμερα για να συνομιλήσεις διαδικτυακά με αγνώστους.

Οι κακόβουλοι χρήστες που προσεγγίζουν ανηλίκους διαδικτυακά είναι αρχικά πάντα διαθέσιμοι, υποστηρικτικοί και γνωρίζουν τα ενδιαφέροντά σου προκειμένου να σε προσεγγίσουν. Στόχος τους είναι να δώσουν την αίσθηση ότι «μπορείς να τους χειριστείς».

Αν κάποιος χρήστης σε κάνει να αισθάνεσαι άβολα σε μια διαδικτυακή συνομιλία ή σου ζητήσει να βγάλεις φωτογραφία που να δείχνει το σώμα σου και να τη στείλεις, μην το κάνεις σε καμία περίπτωση και ειδοποίησε αμέσως έναν ενήλικο που εμπιστεύεσαι.

Μην ανοίγεις μηνύματα/e-mail και κυρίως συνδέσμους (link), που υπάρχουν σ’ αυτά, ακόμη κι αν σου τα έχει στείλει κάποιος φίλος ή φίλη σου.

Θυμήσου: αν σου συμβεί κάτι που σε φέρνει σε δύσκολη θέση στο διαδίκτυο πρέπει να το πεις και όχι να το υποστείς. Συζήτησέ το με κάποιον ενήλικο που εμπιστεύεσαι, δείχνοντας θάρρος και αποθήκευσε τα όποια αποδεικτικά στοιχεία έχεις στη διάθεσή σου ( screen shot φωτογραφιών/μηνυμάτων).

Για άμεση ενημέρωση που αφορά θέματα της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος ακολουθήστε μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης:

Αναλυτικά οι συμβουλές για την προφύλαξη και την προστασία των παιδιών από πράξεις ασέλγειας ή κακοποίησης

Τι είναι η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων;

Οποιουδήποτε τύπου επαφή ενός ενηλίκου (ή μεγαλύτερου εφήβου) με έναν ανήλικο-η με στόχο τη σεξουαλική ικανοποίηση του ενηλίκου. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, οι ανήλικοι κακοποιούνται από κάποιο άτομο που βρίσκεται στο κοντινό περιβάλλον τους.

Οδηγίες πρόληψης προς ενηλίκους (γονείς, εκπαιδευτικούς, κλπ.):

Κουβεντιάστε με τα παιδιά και ακούστε ό,τι έχουν να σας πουν.

Συζητήστε από πολύ νωρίς για τα μέρη του σώματος με το πραγματικό τους όνομα.

Μιλήστε μαζί τους και απαντήστε στις απορίες που έχουν για τις ανθρώπινες σχέσεις και το σεξ.

Μάθετε στα παιδιά τα όρια και εξηγήστε ότι κανείς δεν πρέπει να τα παραβιάζει. Τονίστε τους ότι το σώμα τους είναι δικό τους.

Κερδίστε την εμπιστοσύνη τους και δώστε τους το δικαίωμα να μπορούν να σας πουν οτιδήποτε χωρίς να φοβούνται ή να ντρέπονται.

Διδάξτε τους τις συμπεριφορές που είναι αποδεκτές απέναντι στους ενηλίκους, αλλά και απέναντι στα παιδιά της ηλικίας τους.

Συνοδέψτε τα παιδιά στις δραστηριότητές τους και γνωρίστε όλους τους ενηλίκους και μεγαλύτερους εφήβους που ενδεχομένως έχουν επαφή και επικοινωνία με το παιδί σας.

Ζητήστε από το παιδί να σας υποδείξει το ίδιο ένα πρόσωπο αναφοράς εκτός της οικογένειας, στο οποίο να μπορεί να μιλήσει αν για οποιοδήποτε λόγο εσείς δεν είστε διαθέσιμοι.

Σημάδια που πρέπει να προσέξουμε:

Παρουσιάζει το παιδί κάποια απότομη αλλαγή στη συμπεριφορά του;

Μήπως εμφανίζει ξαφνικά προβλήματα στον ύπνο ή βλέπει πιο συχνά εφιάλτες;

Ζωγραφίζει θέματα με σεξουαλικό περιεχόμενο;

Έχει σεξουαλική συμπεριφορά που δεν ταιριάζει με την ηλικία του ή επιδεικνύει σεξουαλική συμπεριφορά προς άλλα παιδιά;

Έχει παλινδρομήσει σε προηγούμενες συμπεριφορές, όπως ενούρηση και εγκόπρηση, ενώ είχε αποκτήσει έλεγχο των σφιγκτήρων;

Φοβάται πρόσωπα ή μέρη που δεν φοβόταν παλιότερα;

Μιλάει τον τελευταίο καιρό συνέχεια για κάποιον ενήλικο για τον οποίο δε μιλούσε στο παρελθόν;

Έχει χρήματα (ή καινούρια ρούχα, αντικείμενα, κλπ.) που δεν μπορεί να δικαιολογήσει την προέλευσή τους;

Προσπαθεί να σας πει κάτι, αλλά σταματά όταν εμφανίζεται κάποιος άλλος ενήλικος;

Έρχεται σπίτι με σκισμένα ρούχα ή λερωμένα εσώρουχα;

Εμφανίζει δυσκολία να περπατήσει ή να καθίσει;

Τι κάνουμε όταν υποψιαζόμαστε ότι ένα παιδί κακοποιείται:

Διατηρούμε την ψυχραιμία μας και επιλέγουμε έναν ιδιωτικό και ασφαλή χώρο για να μιλήσουμε με το παιδί.

Πιστεύουμε ό,τι μας λέει και δεν προσπαθούμε να διερευνήσουμε την αλήθεια ή μη των λεγομένων του.

Κάνουμε μόνο ανοιχτές ερωτήσεις και δεν καθοδηγούμε το παιδί (π.χ. «τι συνέβη μετά;» και όχι «τι άλλο σου έκανε;»). Αποφεύγουμε οποιαδήποτε ερώτηση μπορεί να απαντηθεί με ένα σκέτο «ναι» ή «όχι» (π.χ. «σου είπε μετά να μην μιλήσεις σε κανέναν;»).

Δεν εκφράζουμε οποιαδήποτε κρίση για το δράστη και τις πράξεις του.

Δεν κάνουμε ποτέ και για κανένα λόγο καμία απολύτως ερώτηση που να ξεκινάει με τη λέξη «γιατί;» ή φράσεις όπως «για ποιο λόγο…», κλπ.

Τονίζουμε ότι υπάρχουν και άλλα παιδιά που τους έχει συμβεί κάτι παρόμοιο, αλλά και ότι υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να βοηθήσουν, ωστόσο αποφεύγουμε τις υποσχέσεις.

Εξηγούμε στο παιδί ότι θα πρέπει να απευθυνθούμε στις αρμόδιες Αρχές για να το βοηθήσουν και το ευχαριστούμε για την εμπιστοσύνη που μας έδειξε με το να μας μιλήσει.

Αναφέρουμε οποιοδήποτε περιστατικό κακοποίησης ανήλικου-ης αμέσως. Έχουμε υποχρέωση να το κάνουμε και καμία δικαιολογία να το αποκρύψουμε.

Οδηγίες προστασίας προς τους ανήλικους:

Το σώμα σου είναι δικό σου και κανένας δεν έχει το δικαίωμα να σε αγγίζει με τρόπο που δε θέλεις ή που σε κάνει να νιώθεις άβολα.

Δεν υπάρχει κανένα καλό άγγιγμα που να είναι ταυτόχρονα και «μυστικό».

Ξεχώρισε το «δώρο» από τη «δωροδοκία»: Δώρο είναι κάτι που σου δίνει κάποιος γιατί σε αγαπάει, δωροδοκία είναι όταν κάποιος σου δίνει κάτι ή σε αφήνει να κάνεις κάτι και ζητάει αντάλλαγμα για αυτό.

Αν σε προβληματίζει ο τρόπος που σε προσεγγίζει ένας ενήλικος, μίλησε σε κάποιον άνθρωπο που εμπιστεύεσαι. Μίλα και μη σταματήσεις να μιλάς μέχρι κάποιος να σε ακούσει.