Δέκα εμβόλια σε κλινικές δοκιμές

Περισσότερα από 100 προγράμματα εμβολίων, περί τα δέκα σε φάση κλινικών δοκιμών και η ελπίδα για την ανάπτυξη τους προσεχείς μήνες ενός αποτελεσματικού εμβολίου: Ποτέ η έρευνα δεν υπήρξε τόσο μαζική και ταχεία.

"Η ταχεία ανάπτυξη ενός εμβολίου κατά της Covid-19 αποτελεί παγκόσμια επιταγή: όπως και άλλοι επιστήμονες, ο Αμερικανός Barney S. Graham του National Institutes of Health (NIH) θεωρεί κρίσιμη την μάχη των εμβολίων στον πόλεμο του πλανήτη κατά της νόσου που προκαλεί ο κορωνοϊός SARS-Cov-2.

Διεθνείς παράγοντες, όπως ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, είναι πεπεισμένοι ότι ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο θα αποτελούσε "το μόνο εργαλείο που θα επέτρεπε την επιστροφή του κόσμου σε μία αίσθηση κανονικότητας". "Θα έσωζε εκατομμύρια ζωές και θα εξοικονομούσε αναρίθμητα δισεκατομμύρια δολάρια", είχε δηλώσει τον Απρίλιο.

Περισσότερα από 100 προγράμματα

Ο αριθμός των προγραμμάτων ανάπτυξης εμβολίων δεν σταματά να μεγαλώνει, σε ένδειξη του παγκόσμιου ενδιαφέροντος, τόσο από υγειονομικής, όσο και από οικονομικής πλευράς. Στα τέλη του Απριλίου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας είχε καταγράψει 76 προγράμματα εμβολίων, εκ των οποίων 5 σε φάση κλινικών δοκιμών.

Σήμερα, τα προγράμματα εμβολίων ανά τον κόσμο σε φάση δοκιμών έχουν αυξηθεί σε 110, εκ των οποίων 11 βρίσκονται σε φάση κλινικών δοκιμών.

Το London School of Hygiene & Tropical Medicine έχει περιλάβει στην δική του κατάταξη 157 προγράμματα εμβολίων κατά της Covid-19, με 11 σε φάση δοκιμών.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει τα προγράμματα εμβολίων σε οκτώ διαφορετικές κατηγορίες, που αντιστοιχούν σε τύπους εγκεκριμένων ή πειραματικών εμβολίων. Πρόκειται για τα κλασικά "εξασθενημένα" ή "αδρανοποιημένα" εμβόλια, εμβόλια υπομονάδων με βάση πρωτεΐνες, εμβόλια ιικών μεταφορέων (viral vectors), με την χρησιμοποίηση τεχνικών αιχμής για την παρασκευή ιών με μοναδικό στόχο την πρόκληση ανοσολογικής απόκρισης στον ανθρώπινο οργανισμό. Μεταξύ των προγραμμάτων, υπάρχουν επίσης εμβόλια DNA και RNA που είναι πειραματικού τύπου και χρησιμοποιούν τμήματα τροποποιημένου γενετικού υλικού.

Η πληθώρα των πεδίων που χρησιμοποιούνται στην αναζήτηση εμβολίου για την Covid-19 είναι θετικό στοιχείο ως προς πιθανότητες επιτυχίας. "Το γεγονός ότι υπάρχουν πολλοί τύποι εμβολίων δημιουργεί μεγάλες ελπίδες για την προοπτική να βρεθεί κάτι που θα λειτουργεί και θα δημιουργεί προστασία για τον άνθρωπο", σχολιάζει ο Γαλλίδα ιολόγος Marie-Paule Kieny.

Όμως, ο δρόμος προς ένα αποτελεσματικό εμβόλιο είναι γεμάτος εμπόδια και μόνο πολύ λίγα προγράμματα μπορούν να είναι επιτυχή", λέει από την πλευρά της η βρετανίδα ερευνήτρια Sarah Caddy του ιδρύματος Wellcome Trust και του Πανεπιστημίου του Cambridge.

Αποκλείεται να μην γίνει ποτέ δυνατή η ανάπτυξη αποτελεσματικού εμβολίου; "Στην έρευνα τίποτε δεν αποκλείεται", απαντά ο επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Παστέρ Christophe d`Enfer.

"Γνωρίζετε το παράδειγμα του ιού HIV. Περισσότερα από 30 χρόνια μετά την ανακάλυψή του, εξακολουθούμε να μην έχουμε εμβόλιο" κατά του AIDS, προειδοποιούσε ενώπιον της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης ο Christophe d`Enfer.

Στην συγκυρία αυτή, η ανακοίνωση από την Sinovac Biotech, ένα από τα τέσσερα κινεζικά εργαστήρια που έλαβαν άδεια να προχωρήσουν σε κλινικές δοκιμές, ότι είναι έτοιμη να προχωρήσει στην παραγωγή 100 εκατομμυρίων δόσεων του εμβολίου της ετησίως με την εμπορική ονομασία Coronavac μπορεί να φαίνεται πρόωρη, αφού το πειραματικό εμβόλιο δεν έχει ακόμη αποδειχθεί ούτε ασφαλές ούτε αποτελεσματικό.

Αλλά δεν είναι η μόνη που επιταχύνει. Το αμερικανικό φαρμακευτικό εργαστήριο της Pfizer ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει στην παραγωγή 10 έως 20 εκατομμυρίων δόσεων του δικού του πειραματικού εμβολίου μέχρι το τέλος του έτους. Στην Γαλλία, το Ινστιτούτο Παστέρ θα αρχίσει τις κλινικές δοκιμές του πιο προχωρημένου εμβολίου του τον Ιούλιο και ελπίζει ότι τα πρώτα αποτελέσματα θα είναι γνωστά τον Οκτώβριο.

"Η ανάπτυξη εμβολίων κανονικά μετριέται χρονικά με δεκαετίες. Το να έχουμε εμβόλια εγκεκριμένα και διαθέσιμα σε μεγάλη κλίμακα μέχρι το τέλος του 2020 ή ακόμη και του 2021 θα είναι πρωτάκουστο", δηλώνει ο Barney S. Graham.

Σε περίπτωση γρήγορων θετικών αποτελεσμάτων για τα πρώτα αυτά εμβόλια, αμέσως θα τεθεί το θέμα της χρήσης και της διαθεσιμότητας των νέων προϊόντων. "Το ζήτημα είναι πώς θα χρησιμοποιηθούν αυτά τα εμβόλια.

Όλοι φοβούνται για την οικειοποίησή τους από χώρες που θα εξασφαλίσουν ταχύτερα ικανότητες παραγωγής στο έδαφός τους", σχολιάζει στο ραδιοφωνικό δίκτυο France Info η ο Marie-Paule Kieny. Να σημειωθεί ότι στο τέλος του Απριλίου ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας οργάνωσε διεθνή διάσκεψη για την διασφάλιση της ισότιμης κατανομής των εμβολίων. Στην τηλεδιάσκεψη αυτή συμμετείχαν ηγέτες ευρωπαϊκών χωρών. Όμως ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες, ούτε η Κίνα εκπροσωπήθηκαν.

Σοβαρές βλάβες στα νεφρά σε ασθενείς στη Νέα Υόρκη

Περισσότερο από το ένα τρίτο των ασθενών με κορωνοϊό που νοσηλεύθηκαν σε νοσοκομεία της Νέας Υόρκης εμφάνισαν σοβαρές βλάβες στα νεφρά και σχεδόν το 15% εξ αυτών χρειάστηκε να υποβληθεί σε αιμοκάθαρση, ανακοίνωσαν σήμερα Αμερικανοί ερευνητές.

Η έρευνα διενεργήθηκε από μια ομάδα στα νοσοκομεία του ομίλου Northwell Health, του μεγαλύτερου στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. "Από τους 5.449 πρώτους ασθενείς που εισήχθησαν, το 36,6% παρουσίασε σοβαρές βλάβες στα νεφρά", επεσήμανε ο δρ Κινάρ Τζαβέρι που συμμετείχε στη σύνταξη της έρευνας, η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Kidney International.

Από τους ασθενείς αυτούς ένα ποσοστό 14,3% χρειάστηκε να υποβληθεί σε αιμοκάθαρση, πρόσθεσε ο Τζαβέρι. Η έρευνα αυτή είναι η μεγαλύτερη που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι στιγμής για τις επιπτώσεις της covid-19 στα νεφρά των ασθενών. Σε αρκετά νοσοκομεία έχει παρατηρηθεί αύξηση των ποσοστών νεφρικής ανεπάρκειας μεταξύ των ασθενών με κορωνοϊό.

Ο Τζαβέρι και οι συνάδελφοί του, αφού εξέτασαν τα ιατρικά αρχεία 5.449 ασθενών με covid-19 που νοσηλεύθηκαν από την 1η Μαρτίου ως τις 5 Απριλίου στα νοσοκομεία του ομίλου, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η νεφρική ανεπάρκεια παρουσιάζεται νωρίς, με το 37,3% των ασθενών να φτάνουν στο νοσοκομείο ήδη με σοβαρά προβλήματα στα νεφρά ή να παρουσιάζουν νεφρική ανεπάρκεια τις πρώτες 24 ώρες της νοσηλείας τους.

Σε πολλές περιπτώσεις η νεφρική ανεπάρκεια παρουσιαζόταν όταν οι ασθενείς χρειάζονταν αναπνευστήρα, σημείωσε ο Τζαβέρι. Από τους 1.000 ασθενείς που χρειάστηκαν αναπνευστήρα, περίπου το 90% παρουσίασε σοβαρά προβλήματα στα νεφρά.

Συγκριτικά το 21,5% των 925 ασθενών που παρουσίασε νεφρική ανεπάρκεια δεν χρειάστηκε αναπνευστήρα. Κάποιοι ασθενείς παρουσίαζαν νεφρική ανεπάρκεια καθώς επιδεινωνόταν η γενικότερη κατάσταση της υγείας τους, σύμφωνα με τον Τζαβέρι. "Δεν αφορά συγκεκριμένα την covid-19, έχει σχέση περισσότερο με το πόσο βαριά άρρωστοι είναι", σχολίασε.

Παρόλα αυτά γνωρίζοντας το ποσοστό των ασθενών με covid-19 που ενδέχεται να παρουσιάσουν νεφρική ανεπάρκεια, τα νοσοκομεία θα μπορέσουν να προγραμματίσουν καλύτερα τον εξοπλισμό και το προσωπικό που θα χρειαστούν

Πρόωροι τοκετοί και καισαρικές λόγω κορωνοϊού σε έγκυες

Μολονότι οι έγκυες δεν φαίνεται να κινδυνεύουν περισσότερο από τον νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2, η νόσος Covid-19 συνδέεται με μεγαλύτερα ποσοστά καισαρικών και πρόωρων τοκετών, ενώ ο ιός είναι πιθανό ότι μπορεί να διασχίσει τον πλακούντα και να μεταδοθεί από τη μητέρα στο έμβρυο, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από επιστημονικές μελέτες.

Καθώς περνάει ο καιρός, ξεκαθαρίζει περισσότερο το αρχικά ασαφές τοπίο γύρω από τη σχέση του νέου ιού με την εγκυμοσύνη και τους πιθανούς κινδύνους που αυτός εγκυμονεί.

Μέχρι σήμερα έχουν αναφερθεί χιλιάδες γεννήσεις εν μέσω πανδημίας. Με βάση αυτές, πολλοί γιατροί δηλώνουν ανακουφισμένοι, σύμφωνα με το New Scientist, που βλέπουν ότι η Covid-19 δεν δείχνει θανατηφόρα όπως το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS) του 2002-03, που προκάλεσε ο προηγούμενος κορωνοϊός SARS-CoV και το οποίο σκότωσε περίπου μία στις τέσσερις εγκύους που είχαν μολυνθεί. Στην πραγματικότητα, ο νέος κορωνοϊός δεν φαίνεται να προκαλεί καθόλου συμπτώματα στις περισσότερες εγκύους.

Η έως τώρα εμπειρία δείχνει ότι οι έγκυες δεν κινδυνεύουν περισσότερο από τον γενικό πληθυσμό, όταν μολύνονται από το νέο ιό, ακόμη και όταν έχουν σοβαρά συμπτώματα. Πάντως μερικές από τις έγκυες που νόσησαν σοβαρά με Covid-19, πέθαναν.

Έρευνα στη Βρετανία, με επικεφαλής τη δρα Μάριαν Νάιτ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, έδειξε ότι από τις 427 εγκύους με Covid-19 που εισήχθησαν σε νοσοκομεία εν μέσω πανδημίας, τρεις πέθαναν και άλλες εννέα παρέμειναν σε μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ).

Σύμφωνα με τη δρα Σόνια Ρασμούσεν του Πανεπιστημίου της Φλόριντα, δεν είναι ακόμη δυνατό να γίνει αξιόπιστη σύγκριση της θνητότητας των εγκύων με Covid-19 σε σχέση με το γενικό πληθυσμό, έως ότου μπορούν να συγκριθούν έγκυες και μη έγκυες με παρόμοια ηλικία και ιατρική κατάσταση.

Από την άλλη, ο κορωνοϊός φαίνεται να αυξάνει την πιθανότητα καισαρικής και πρόωρου τοκετού. Στη μελέτη της Νάιτ στα βρετανικά νοσοκομεία, οι 63 από τους 247 τοκετούς από γυναίκες με Covid-19 ήταν πρόωροι. Ενώ σε μια άλλη σουηδική μελέτη σε 108 γυναίκες με κορωνοϊό που γέννησαν, εννέα στα δέκα μωρά (91%) γεννήθηκαν με καισαρική.

Ο δρ Εντουαρντ Μούλινς του Imperial College του Λονδίνου εκτιμά ότι σε μερικές περιπτώσεις κύησης η νόσος Covid-19 "πυροδότησε" τον πρόωρο τοκετό, ενώ σε άλλες περιπτώσεις απλώς οι γιατροί επέσπευσαν τη γέννα για προληπτικούς λόγους, ώστε να προστατεύσουν την υγεία της μητέρας.

Ακόμη, όπως δείχνει η έρευνα της Νάιτ, το ένα στα 20 μωρά που γεννήθηκε από μητέρα με Covid-19, βρέθηκε θετικό στον κορωνοϊό, ενώ πέντε μωρά πέθαναν (αλλά μόνο οι δύο θάνατοι φαίνεται να σχετίζονται με τον ιό). Επίσης έχουν αναφερθεί περιστατικά αποβολών και θνησιγενών μωρών σε γυναίκες με Covid-19, αλλά είναι ασαφές αν πράγματι οφείλονταν στη νόσο.

"Είναι δύσκολο να έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα της κατάστασης", παραδέχθηκε ο δρ Αντριου Σέναν του Βασιλικού Κολεγίου (King`s) του Λονδίνου. Πιο βέβαιο είναι ότι ο κορωνοϊός μπορεί να περάσει από τη μητέρα στο έμβρυο μέσω του πλακούντα. λνας μικρός αριθμός μωρών που γεννήθηκαν από γυναίκες με Covid-19, βρέθηκαν θετικά στον κορωνοϊό αμέσως μετά τη γέννηση τους, συνεπώς είναι απίθανο να κόλλησαν τον ιό μετά τη γέννα. Επίσης σε μια γυναίκα, που η εγκυμοσύνη διακόπηκε την 22η εβδομάδα, ο κορωνοϊός βρέθηκε στον πλακούντα της. Όμως, σύμφωνα με τον Σέναν, η διάσχιση του πλακούντα από τον ιό πρέπει να είναι σπάνιο και όχι συχνό φαινόμενο.

Σχετική άγνοια υπάρχει ακόμη, όσον αφορά το πώς ο κορωνοϊός μπορεί να επηρεάσει το αναπτυσσόμενο έμβρυο μέσα στη μήτρα. Μερικοί άλλοι ιοί (π.χ. ο Ζίκα) μπορούν να βλάψουν τον εγκέφαλο του μωρού, ιδίως στο αρχικό στάδιο της κύησης, όταν τα όργανα ακόμη αναπτύσσονται.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Όμως τι ακριβώς μπορεί να κάνει ο νέος ιός στο έμβρυο - αν κάνει κάτι- παραμένει άγνωστο. Τα καλά νέα είναι ότι τα περισσότερα νεογέννητα που είναι θετικά στον κορωνοϊό, έχουν αναρρώσει καλά έως τώρα. Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τους επιστήμονες, το βασικό μήνυμα προς τις εγκύους είναι να παίρνουν κάθε δυνατή προφύλαξη, ώστε να μην μολυνθούν από τον κορωνοϊό.