Λέπρα: Η νόσος του Hansen

Ο ΟΚΥπΥ τιμά την Παγκόσμια Ημέρα κατά της λέπρας που γιορτάζεται φέτος στις 28 Ιανουαρίου και συμμετέχει στις ενέργειες ευαισθητοποίησης της πάθησης που μάστιζε  την ανθρωπότητα τους προηγουμένους αιώνες.

TOY ΔΡ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΒΑΚΗ*

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Λέπρας γιορτάζεται κάθε χρόνο την τελευταία Κυριακή του Ιανουαρίου με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά της Λέπρας (ILEP) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, με στόχο την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας για την ασθένεια της λέπρας. Η λέπρα είναι χρόνια μεταδοτική νόσος η οποία οφείλεται στο μυκοβακτηρίδιο του Hansen (mycobacterium leprae). Προσβάλλει κατ’ εξοχήν το δέρμα, το ρινικό βλεννογόνο και τα περιφερικά νεύρα. Έχει πάρει το όνομα της από τον Νορβηγό επιστήμονα Hansen το 1871 και επιβεβαιώθηκε από τον Neissen το 1875.

Πρώτες αναφορές

Η λέπρα χρονολογείται από τα πανάρχαια χρόνια και για αυτήν υπάρχουν αναφορές στην Βίβλο. Αναφέρεται για πρώτη φορά σε κείμενα της Ανατολής (Κίνα, Ινδία) το 600 π.Χ. Η λέπρα μέχρι και την δεκαετία του 1970 αριθμούσε σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) περίπου στους 6-10 εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως. Η πάθηση μάστιζε έντονα την ανθρωπότητα τους προηγουμένους αιώνες. Σήμερα είναι ιάσιμη και λόγω του εμβολίου της φυματίωσης το 95% του πληθυσμού παρουσιάζουν φυσική ανοσία.

Τα σημερινά δεδομένα

Σήμερα η ασθένεια αριθμεί περίπου στους 208.000 ασθενείς με περισσότερα  κρούσματα σε χώρες της Ασίας, Βραζιλίας και Αφρικής. Σποραδικά κρούσματα υπάρχουν και στην Ευρώπη ιδίως με την μετακίνηση πληθυσμών από περιοχές. Στην Αμερική εντοπίζονται περίπου 100 νέα κρούσματα τον χρόνο.

Η ανακάλυψη του Hansen

Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα πίστευαν ότι η λέπρα ήταν κληρονομική λόγω του ότι εμφανίζονταν συσσωρευμένα περιστατικά μέσα στην οικογένεια! Μετά όμως, η ανακάλυψη του Hansen στις αρχές του 19ου αιώνα, είχε πείσει την ανθρωπότητα και κυρίως την επιστημονική κοινότητα ότι η πάθηση ήταν μεταδοτική. Ο Ηansen πρότεινε μάλιστα από τότε τον εγκλεισμό των ασθενών σε ειδικούς απομονωμένους χώρους για να περιορίσουν την μετάδοση της ασθένειας.

Μορφές

Η σύγχρονη ιατρική διακρίνει 3 διαφορετικές μορφές λέπρας. Την Λεπρωματώδη, την Φυματιώδη και την Δμορφη ή την Μεικτή που προκαλούν μη αναστρέψιμες βλάβες και αναπηρίες, (ακρωτηριασμούς, νεφρική και ηπατική ανεπάρκεια, καταστροφή νευρών και ιστών, τύφλωση) ακόμη και θάνατο.

Μεταδοτικότητα

Η μεταδοτικότητα της πάθησης δεν ήταν και τόσο εύκολη. Χρειαζόταν στενή επαφή με τους ασθενείς από 3-20 χρόνια και η μετάδοση γινόταν από τα υγρά έλκη και την ρινική βλεννογόνο από ασθενείς που είχαν ενεργό λέπρα. Γι’ αυτό και μέσα σε μια οικογένεια ήταν πιο πιθανή η μετάδοση του μικροοργανισμού.

Η ασθένεια στην Κύπρο

Όσον αφορά το ζήτημα της λέπρας στην Κύπρο, τα δεδομένα ξεκινούν μετά την Τουρκοκρατία και την ανάληψη της μεγαλονήσου από τους Άγγλους. Στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ο τότε Οθωμανός διοικητής του νησιού των Λεπρών θεωρώντας αυτούς ως άχρηστα  σώματα και αντικείμενα φρίκης, είχε δώσει διαταγή να τους στέλνουν στο εκτελεστικό απόσπασμα..

Ο ρόλος του Χατζηγεωργάκη Κορνέσιου

Μπροστά σε αυτήν την δυσάρεστη κατάσταση ο τοπικός άρχοντας Δραγομάνος Χατζηγεωργάκης Κορνέσιος ένα πρόσωπο με δύναμη και πλούτη στην κοινωνία της Κύπρου έσπευσε να δώσει λύση. Παραχώρησε στους λεπρούς το τσιφλίκι της Αγίας Παρασκευής στην Λευκωσία το 1807 για να τους συγκεντρώσει σε ένα μέρος όπου θα μπορούσαν να κτίσουν πρόχειρα οικήματα  και να καλλιεργούν την γη για να επιβιώνουν.  Το Λεπροκομείο επισημοποιήθηκε επί Αγγλοκρατίας μετά τη θέσπιση του Περί Λεπρών Νόμου του 1891, ο οποίος προέβλεπε την αναγκαστική απομόνωση των λεπρών.

Μεταφορά στη Λάρνακα

Το 1955 με απόφαση της Αγγλικής αποικιοκρατίας το Λεπροκομείο μεταφέρθηκε στην Λάρνακα, δίπλα από την Αλυκή και μετονομάστηκε σε Λεπροκομείο Άγιος Χαράλαμπος. Η ανακάλυψη της σουλφόνης και της δαψόνης στα τέλη της δεκαετίας 1940 και έπειτα των άλλων αντιβιοτικών, οδήγησε σταδιακά στην ελάττωση του αριθμού των ασθενών με λέπρα και καθιστώντας την μια ιάσιμη ασθένεια.   

Σποραδικά κρούσματα σήμερα

Σποραδικά κρούσματα υπάρχουν και σήμερα, γι’ αυτό τόσο οι προσωπικοί γιατροί τόσο και οι δερματολόγοι πρέπει να είναι υποψιασμένοι ούτως ώστε αν παρουσιαστούν τέτοιου είδους περιστατικά να τυγχάνουν άμεσης θεραπείας σε ειδικές μονάδες, όπως την Δερματολογική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥπΥ).

To Tμήμα

Το Δερματολογικό Τμήμα του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας παρέχει ένα πλήρες φάσμα υπηρεσιών για την αντιμετώπιση των δερματικών παθήσεων. Το Τμήμα διαθέτει δυο δερματολόγους τον Δρ. Γεώργιο Βάκη και την Δρ. Άννα Σπανού με πολυετή εμπειρία. Στα εξωτερικά ιατρεία εξυπηρετούνται ασθενείς κατόπιν παραπομπής από προσωπικό ιατρό αλλά και ενδονοσοκομειακοί ασθενείς από διάφορα τμήματα του Νοσοκομείου Λάρνακας.

Ταυτόχρονα, το τμήμα διαθέτει υπερσύγχρονο μηχάνημα για φωτοθεραπεία, UVB και UVA ακτινοβολία για θεραπεία διαφόρων παθήσεων του δέρματος όπως ψωρίαση, σπογγώδη μυκητίαση και λεύκη.Το δερματολογικό τμήμα είναι εξοπλισμένο και με κρυοθεραπεία όπως και διαθερμία.

Για περισσότερες πληροφορίες και ραντεβού με την Δερματολογική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Λάρνακας του ΟΚΥπΥ, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Κλινικής ή επικοινωνήστε με το 24800500 και 24800591.

*Διευθυντής Δερματολογικού Τμήματος, Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας ΟΚΥπΥ, Υπεύθυνος και θεράπων Ιατρός στο Λεπροκομείο Άγιος Χαράλαμπος για περίπου 20 χρόνια μέχρι που απεβίωσε και ο τελευταίος ένοικος του ιδρύματος