Ψάχνουν για αντισώματα κατά του sars-cov-2 ακόμα και σε εξωτικά ζώα
10 Μαΐου 2020, 08:00
Όπως επισημαίνουν από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), μέχρι να γίνει δυνατή η παραγωγή ενός αποτελεσματικού και ασφαλούς εμβολίου, οι ερευνητές προσπαθούν να βρουν άλλους τρόπους για την παραγωγή αντισωμάτων. Και η πιο εύκολη μέθοδος είναι η χρήση αντισωμάτων από ασθενείς που νόσησαν με τον ιό και ανέρρωσαν. Θεωρητικά στο αίμα των ασθενών αυτών θα κυκλοφορούν αρκετά αντισώματα τα οποία θα μπορούν να εξουδετερώσουν τον ιό. Μάλιστα στην Ελλάδα υπάρχει σε εξέλιξη μελέτη για την συλλογή και χορήγηση πλάσματος από αναρρώσαντες ασθενείς. Υπάρχουν όμως κι άλλες "πηγές" αντισωμάτων...
Και μια τέτοια άλλη "πηγή" θα μπορούσε να είναι κάποια ζώα. Η μέθοδος έχει χρησιμοποιηθεί και στο παρελθόν και βασίζεται στο γεγονός ότι ορισμένα είδη ζώων παράγουν σε ποσότητες αντισώματα έναντι ορισμένων ιών είτε επειδή μολύνονται συχνά από αυτούς, είτε επειδή είναι σχετικά ανθεκτικά σε αυτό τον ιό.
Σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Cell περιγράφεται η απομόνωση τέτοιων αντισωμάτων από λάμα (είδος προβατο-καμήλας που ζει στο Περού και την Βολιβία) τα οποία είχαν εμβολιαστεί με κορωνοϊούς. Τα λάμα, όπως και οι στενοί τους συγγενείς οι καμήλες, αποτελούν ξενιστές κάποιων κορωνοϊών όπως του MERS και του SARS. Επιπλέον τα λάμα και οι καμήλες παράγουν μια τάξη αντισωμάτων, τα οποία διαφέρουν από τα ανθρώπινα, καθώς λείπει μια περιοχή (η μια από τις δυο αλυσίδες, έχουν μόνο βαριά αλυσίδα, αντί βαριά και ελαφρά). Αυτά τα αντισώματα αναφέρονται ως αντίσωμα μονής περιοχής (VHH ή Nanobody) και μπορούν να αποκτήσουν συγγένεια και ειδικότητα για αντιγόνα συγκρίσιμη με τα συμβατικά αντισώματα.
Και έχουν σπουδαία πλεονεκτήματα: Μπορούν να παρασκευαστούν, έχουν υψηλότερη θερμική και χημική σταθερότητα από τα περισσότερα αντισώματα και επηρεάζονται λιγότερο από "δομικά" εμπόδια που θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη σύνδεση των μεγαλύτερων συμβατικών αντισωμάτων.
Οι ερευνητές εμβολίασαν λάμα με πρωτεΐνες από κορωνοϊούς MERS-CoV και SARS-CoV-1. Πιο συγκεκριμένα με την πρωτεΐνη - ακίδα με την οποία οι κορωνοϊοί συνδέονται στα κύτταρα του οργανισμού. Αυτή η πρωτεΐνη όμως ίσως αποτελεί και την αχίλλειο πτέρνα του ιού καθώς η απενεργοποίηση της εμποδίζει την είσοδο του στα κύτταρα και συνεπώς τον πολλαπλασιασμό του.
Στη συνέχεια, απομόνωσαν αντισώματα μονής περιοχής από το εμβολιασμένο λάμα και διαπίστωσαν ότι αυτά μπορεί να εξουδετερώνουν τους ιούς MERS-CoV και SARS-CoV-1, που είναι συγγενικοί με τον SARS-CoV-2.
Έχουν αναφερθεί και στο παρελθόν τέτοια αντισώματα έναντι του HIV, της γρίπης και του ιού RSV, που προκαλεί αναπνευστικές λοιμώξεις σε παιδιά και σε ανοσοκατασταλμένους. Ακόμα αναφέρεται η δυνατότητα χορήγησης αυτών των μορίων μέσω νεφελοποιητή (δηλαδή κατευθείαν στο αναπνευστικό), απευθείας στη θέση της μόλυνσης.
Μαρία Τσιλιμιγκάκη
