Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας: Η COVID-19 επιβεβαίωσε απλά το μέγεθος του προβλήματος

«Everybody needs everybody» είναι το φετινό μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας που γιορτάζεται αύριο 4/3, από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας (World Obesity Federation – WOF). Το μήνυμα αντανακλά το γεγονός ότι είμαστε όλοι δυνητικά σε κίνδυνο, αλλά είμαστε και όλοι υπεύθυνοι για να αναλάβουμε ατομική και συλλογική δράση και ιδίως στην εποχή της πανδημίας του COVID-19.

Οκτακόσια εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο πάσχουν από παχυσαρκία. Εκ πρώτης, η παχυσαρκία θεωρείται από πολλούς ως απλή επιλογή τρόπου ζωής. Αλλά κάτω από την επιφάνεια, γνωρίζουμε πλέον καλά ότι οι ρίζες της παχυσαρκίας είναι πολλές και βαθιές.

Πρόκειται για μία χρόνια, υποτροπιάζουσα και πολυπαραγοντική νόσο με πολλούς παράγοντες να συντελούν στον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισής της όπως είναι τα γονίδια, οι βιολογικοί παράγοντες, η ψυχική υγεία, η δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, η έκθεση σε υπερ-επεξεργασμένες τροφές, ο καθιστικός τρόπος ζωής. Η παχυσαρκία δεν οφείλεται σε έλλειψη θέλησης ή αδυναμία χαρακτήρα. Το στίγμα που υφίστανται τα άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος είναι επικίνδυνο. Η αίσθηση της προσωπικής αποτυχίας προκαλεί διαταραχή της ψυχικής και σωματικής ισορροπίας και αποτρέπει τους ανθρώπους από την αναζήτηση της κατάλληλης ιατρικής βοήθειας. Η διάκριση και απόρριψη λόγω του αυξημένου σωματικού βάρους κάνει ακόμη δυσκολότερη την υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

Όπως προκύπτει μάλιστα από τα επιστημονικά στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Παχυσαρκίας, του Μεταβολισμού και των Διαταραχών Διατροφής (ΕΠΑΜΕΔΙ) και της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Παχυσαρκίας (WOF), εάν συνεχισθούν οι σημερινές τάσεις, 2,7 δισεκατομμύρια ενήλικες θα είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι το 2025 σε όλο τον κόσμο.

Το ετήσιο άμεσο κόστος της θεραπείας των σημαντικότερων επιπλοκών που οφείλονται στην παχυσαρκία (σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακά νοσήματα, μη αλκοολική νόσο του ήπατος, καρκίνος και κατάθλιψη) ήταν 600 δισεκατομμύρια δολάρια (2014) παγκοσμίως. Εάν δεν αναληφθούν επειγόντως κατάλληλες δράσεις για την πρόληψη και τη θεραπεία της παχυσαρκίας, το ετήσιο ιατρικό κόστος για τη θεραπεία των συνεπειών της παχυσαρκίας θα φτάσει το 1 τρισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως το 2025.

Τρεις τομείς για να δράσουν άμεσα κυβερνήσεις, πάροχοι υπηρεσιών υγείας και ασφαλιστικά ταμεία στην παχυσαρκία χωρίς καθυστέρηση:

– Κατάλληλες υπηρεσίες υγείας για την αντιμετώπιση των ατόμων με παχυσαρκία.

– Έγκαιρη παρέμβαση για καλύτερα αποτελέσματα στη θεραπεία.

– Πρόληψη για να μειωθεί η ανάγκη για θεραπεία.

Η πρόληψη είναι η μεγαλύτερη επένδυση για τις επόμενες γενιές. Τα τελευταία χρόνια το ποσοστό των παιδιών με παχυσαρκία διπλασιάζεται κάθε 10 χρόνια. Εάν οι σημερινές τάσεις συνεχιστούν, μέχρι το 2030, 250 εκατομμύρια παιδιά σχολικής ηλικίας (ηλικίας 5 έως 18 ετών) σε όλο τον κόσμο θα πάσχουν από παχυσαρκία. Η αύξηση αυτή θα είναι της τάξης του 60% την επόμενη δεκαετία. Η παιδική παχυσαρκία επηρεάζει τη σωματική και ψυχική υγεία, την αυτοεκτίμηση, την κοινωνική αποδοχή, τις επιδόσεις στις σπουδές και την ποιότητα ζωής παιδιών και εφήβων και συχνότατα οδηγεί στην παχυσαρκία στην ενήλικη ζωή.

Η θεραπεία της παχυσαρκίας δεν είναι μόνο το αδυνάτισμα και η απώλεια κιλών. Είναι η συνολική βελτίωση της υγείας. Εκτός από την εξατομικευμένη παρέμβαση στις διατροφικές συνήθειες, τις οδηγίες για τη σωματική δραστηριότητα και την ουσιαστική ψυχική στήριξη, τα υπάρχοντα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας και οι βαριατρικές επεμβάσεις, όταν χρειάζονται και παρέχονται από τους ειδικούς, είναι πολύτιμοι σύμμαχοι.

Στην εποχή της πανδημίας, είναι πλέον γνωστό ότι τα άτομα με παχυσαρκία έχουν διπλάσιο κίνδυνο να χρειαστούν νοσηλεία αν νοσήσουν από COVID-19. Ένας στους δυο ασθενείς που νοσηλεύονται λόγω COVID-19 είναι παχύσαρκοι. Τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν υποδεικνύουν ότι τα άτομα που έχουν αυξημένο σωματικό βάρος έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να προσβληθούν από COVID-19. Όμως, τα παγκόσμια δεδομένα δείχνουν ότι τα άτομα με σωματικό υπέρβαρο ή παχυσαρκία έχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσησης και θανάτου όταν προσβληθούν από COVID-19. Ο αυξημένος κίνδυνος νοσηλείας, εισαγωγής σε εντατική μονάδα θεραπείας, ανάγκης για μηχανική υποστήριξη της αναπνοής αλλά και η αυξημένη θνησιμότητα σχετίζονται με το βαθμό της παχυσαρκίας. 

Ο κίνδυνος αυτός είναι ανεξάρτητος από τη συνύπαρξη νόσων που συνδέονται με την παχυσαρκία (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης και υπέρταση). Ενδεικτικά τα άτομα με ΒΜΙ: 35-40kg/m2 και τα άτομα με ΒΜΙ >40 kg/m2 έχουν αυξημένη θνησιμότητα κατά 40% και κατά 90% αντίστοιχα σε σχέση με τα άτομα που δεν έχουν παχυσαρκία. Στους νοσηλευόμενους γενικά ασθενείς σε εντατική μονάδα, 3πλάσιοι ασθενείς με COVID-19 έχουν ΒΜΙ >40 kg/m2 σε σχέση με τους υπόλοιπους νοσηλευόμενους.

Το αυξημένο σωματικό λίπος επηρεάζει το αναπνευστικό σύστημα καθώς και τις λειτουργίες της φλεγμονής και της ανοσίας. Η συνέπεια είναι η διαταραγμένη αντίδραση στη λοίμωξη και η αυξημένη προδιάθεση για βαριά λοίμωξη από COVID-19. Ταυτόχρονα οι ασθενείς με παχυσαρκία έχουν λιγότερη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και αυξημένη συνύπαρξη νοσημάτων όπως σακχαρώδη διαβήτη και υπέρτασης που σχετίζονται και αυτά με τη βαρύτητα της λοίμωξης από COVID-19. Υπάρχουν επίσης δεδομένα ότι ιδιαίτερα τα νεότερα άτομα ακόμα και οι έφηβοι έχουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσησης όσο αυξάνεται ο βαθμός της παχυσαρκίας.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Η υποστήριξη των ανθρώπων για να βελτιώσουν τις διατροφικές συνήθειες, τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας και τελικά το σωματικό τους βάρος μπορεί να ελαττώσει τις σοβαρές επιπτώσεις της λοίμωξης από COVID-19 στο γενικό πληθυσμό και ιδιαίτερα στις ομάδες υψηλού κινδύνου, οι οποίες κατά κύριο λόγο προσβάλλονται από παχυσαρκία. Υπάρχουν δεδομένα που υποδεικνύουν ότι ορισμένες κατηγορίες πληθυσμού έχουν αυξήσει τη σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του lockdown. Όμως, στο συνολικό πληθυσμό τα επίπεδα άσκησης δεν έχουν βελτιωθεί μετά την έναρξη της πανδημίας ενώ η κατανάλωση πρόχειρου φαγητού και οινοπνεύματος έχει αυξηθεί.

Η ΕΠΑΜΕΔΙ και η Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας έχουν καθιερώσει ως Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας την 4η Μαρτίου, για να υπενθυμίσουν στις κυβερνήσεις την δέσμευσή τους και να ζητήσουν από αυτές να λάβουν επείγοντα μέτρα.