Με φειδώ και μόνο όταν είναι απαραίτητες πρέπει να γίνονται οι αξονικές τομογραφίες

Υπεύθυνες για το 5% επί του συνόλου των καρκίνων που διαγιγνώσκονται ετησίως σε όλο τον κόσμο είναι οι αξονικές τομογραφίες, σύμφωνα με νέα μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο (UCSF). Η μελέτη που χρηματοδοτήθηκε από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ (ΝΙΗ) και δημοσιεύθηκε στο ιατρικό περιοδικό JAMA Internal Medicine, δείχνει ότι ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για τα βρέφη με τα παιδιά και τους εφήβους να ακολουθούν. Ωστόσο και οι ενήλικοι κινδυνεύουν σε ένα βαθμό ειδικά αν υποβάλλονται επανειλημμένα στις εξετάσεις αυτές που είναι γεγονός ότι σώζουν καθημερινά ζωές...

Στις ΗΠΑ προβλέπεται να εμφανιστούν περί τις 103.000 περιστατικά καρκίνου ως αποτέλεσμα των 93 εκατομμυρίων αξονικών τομογραφιών που διεξήχθησαν στη χώρα το 2023. Η πρόβλεψη αυτή είναι 3 με 4 φορές μεγαλύτερη σε σύγκριση με εκείνες που είχαν γίνει ως σήμερα, υπογραμμίζουν οι συγγραφείς της μελέτης.

«Οι αξονικές τομογραφίες μπορούν να σώσουν ζωές ωστόσο οι πιθανές βλάβες εξαιτίας τους συχνά παραβλέπονται» ανέφερε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Ρεμπέκα Σμιθ-Μπάιντμαν, ακτινολόγος και καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Στατιστικής καθώς και Μαιευτικής- Γυναικολογίας και Επιστήμης της Αναπαραγωγής στο UCSF και προσέθεσε ότι «οι εκτιμήσεις μας θέτουν την αξονική τομογραφία στους σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για καρκίνο όπως η κατανάλωση αλκοόλ και το υπερβάλλον βάρος. Μειώνοντας τον αριθμό των αξονικών και μειώνοντας επίσης τη δόση ακτινοβολίας ανά αξονική θα σώσουμε ζωές».

Η αξονική τομογραφία είναι μια απαραίτητη σε πολλές περιπτώσεις εξέταση και ευρέως χρησιμοποιούμενη για την ανίχνευση όγκων αλλά και τη διάγνωση πολλών άλλων νόσων εκτός από τον καρκίνο. Ωστόσο πρόκειται για μια εξέταση που εκθέτει τους ασθενείς σε ιονίζουσα ακτινοβολία και είναι αποδεκτό ότι συνδέεται με κίνδυνο καρκίνου.

Για να εκτιμήσουν την επίπτωση στη δημόσια υγεία από τη χρήση αξονικής τομογραφίας οι ερευνητές ανέλυσαν 93 εκατομμύρια αξονικές που διεξήχθησαν σε 61,5 εκατομμύρια ασθενείς στις ΗΠΑ το 2023. Ο αριθμός των αξονικών, όπως έδειξε η μελέτη, αυξανόταν με την ηλικία, φθάνοντας στο ζενίθ της στα άτομα ηλικίας 60 ως 69 ετών. Το 4,2% των αξονικών αφορούσε παιδιά.

Από την ανάλυση φάνηκε ότι στους ενηλίκους 50 ως 59 ετών προβλεπόταν ο μεγαλύτερος αριθμός μελλοντικών καρκίνων για τους οποίους «ένοχες» θα είναι οι αξονικές: 10.400 προβλεπόμενες περιπτώσεις για τις γυναίκες και 9.300 για τους άνδρες. Οι πιο συχνοί προβλεπόμενοι καρκίνοι στους ενηλίκους ήταν του πνεύμονα, του παχέος εντέρου, της ουροδόχου κύστεως και του μαστού καθώς και η λευχαιμία. Οι πιο κοινοί προβλεπόμενοι καρκίνοι για τα παιδιά που είχαν υποβληθεί σε αξονικές ήταν του θυρεοειδούς, του πνεύμονα και του μαστού. Ο μεγαλύτερος προβλεπόμενος αριθμός καρκίνων στους ενηλίκους φάνηκε να συνδέεται με αξονικές της κοιλιακής χώρας και της πυέλου ενώ στα παιδιά με αξονικές στο κεφάλι.

Πάντως ο μεγαλύτερος κίνδυνος μελλοντικού καρκίνου αφορούσε τα άτομα που είχαν υποβληθεί σε αξονική σε ηλικία κάτω του έτους καθώς τα άτομα αυτά είχαν 10πλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο σε σύγκριση με τα υπόλοιπα.

Οι ερευνητές σημείωσαν ότι ορισμένες φορές η αξονική δεν βοηθά τους ασθενείς, όπως στις περιπτώσεις των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος ή των πονοκεφάλων χωρίς ανησυχητικά συνοδά συμπτώματα. Ωστόσο, γίνεται συχνά κατάχρησή της. Συνέστησαν τη διεξαγωγή λιγότερων αξονικών όταν αυτές δεν είναι απολύτως απαραίτητες ή αξονικών χαμηλής δόσης ακτινοβολίας. 

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

«Αυτή τη στιγμή υπάρχουν ανεπίτρεπτες αποκλίσεις στις δόσεις ακτινοβολίας που χρησιμοποιούνται στις αξονικές τομογραφίες – ορισμένοι ασθενείς λαμβάνουν υπερβολικές δόσεις» σημείωσε η Δρ Σμιθ-Μπάιντμαν.

Να σημειώσουμε ότι δεν πρέπει να μπερδεύουμε τις αξονικές με τις μαγνητικές τομογραφίες καθώς πρόκειται για εντελώς διαφορετική τεχνολογία με διαφορετικές χρήσεις.