Ανδρική γονιμότητα: Σε... ελεύθερη πτώση μετά τα 50 χρόνια

Στο 35ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας, που έγινε πριν από λίγες μέρες στη Βιέννη, ακούστηκαν πολλά και ενδιαφέροντα σχετικά με την ανδρική γονιμότητα. Μεταξύ άλλων ότι το πρόχειρο φαγητό την υπονομεύει ήδη από την ηλικία των 18 ετών και ότι το αλκοόλ την καταστρέφει, ότι όσοι άνδρες κοιμούνται νωρίς (πριν από τις 22:30 μμ) έχουν καλύτερο σπέρμα, αλλά και ότι είναι μύθος η διαδεδομένη αντίληψη ότι οι άνδρες μπορούν να τεκνοποιήσουν σε όποια ηλικία επιθυμούν με υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.

«Στο συγκεκριμένο συνέδριο ακούστηκαν πολλά και ενδιαφέροντα για την ανδρική υπογονιμότητα», λέει ο χειρουργός ουρολόγος-ανδρολόγος Κωνσταντίνος Ρόκκας.

Ειδικά αυτή η τελευταία διαπίστωση έπεσε σαν «κεραυνός εν αιθρία», καθώς μέχρι τώρα ξέραμε ότι για την επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης καταλυτικός είναι ο ρόλος μόνο της ηλικίας της μέλλουσας μητέρας.

«Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η ποιότητα του σπέρματος αλλοιώνεται με το πέρασμα του χρόνου και ότι μπορεί να αυξηθούν οι γενετικές βλάβες στα σπερματοζωάρια. Όσο ο άνδρας γερνάει, η ανδρική γονιμότητα μειώνεται και παράλληλα αυξάνεται η πιθανότητα αποβολής της γυναίκας σε περίπτωση φυσικού τοκετού», διασαφηνίζει ο κύριος Ρόκκας.

Βρετανική επιστημονική μελέτη, όμως, έδειξε ότι η πιθανότητα επιτυχίας μιας μεθόδου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής μειώνεται σημαντικά, αν ο πατέρας είναι πάνω από 51 ετών.

Οι ερευνητές ανέλυσαν στοιχεία για 4.271 άνδρες που συμμετείχαν σε 4.833 κύκλους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής μεταξύ 2009-2018.

Το ποσοστό επιτυχούς εξωσωματικής γονιμοποίησης μειώθηκε από 50% για τους άνδρες έως 35 ετών, σε 42,5% για τις ηλικίες 36-40 ετών, 35,2% για τις ηλικίες 41-45 ετών, 32,8% για τις ηλικίες 46-50 ετών και 30,5% για τους άνω των 50 ετών.

Ανδρική υπογονιμότητα. Θέμα που «καίει»

Η υπογονιμότητα στους άνδρες παραμένει ένα θέμα ταμπού ακόμη και στις μέρες μας. Μπορεί να προέρχεται από διάφορες αιτίες, όπως προβλήματα στην παραγωγή σπέρματος, απόφραξη του συστήματος, μέσα από το οποίο διέρχεται στο σπέρμα, αντισώματα κατά του σπέρματος, τραυματισμούς των όρχεων, ορμονικά προβλήματα για την παραγωγή του σπέρματος, καθώς και ανατομικές ανωμαλίες.

Προβλήματα στην ανδρική γονιμότητα μπορούν, επίσης, να προκαλέσουν ασθένειες, που συνέβησαν στο παρελθόν, μολύνσεις, καθώς και η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων.

Η κιρσοκήλη είναι, επίσης, μια συχνή αιτία. Όπως λέει ο χειρουργός ουρολόγος – ανδρολόγος: «Η κιρσοκήλη είναι η μη φυσιολογική διάταση των φλεβών, που απομακρύνουν το αίμα από τους όρχεις. Συνηθέστερα εμφανίζεται αριστερά, αλλά είναι δυνατόν να εμφανιστεί είτε δεξιά, είτε και αμφοτερόπλευρα. Αποτελεί την συχνότερη και ευκολότερα αναγνωρίσιμη αιτία υπογονιμότητας στον άνδρα».

Είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο, το οποίο εμφανίζεται περίπου στο 15% του ανδρικού πληθυσμού και στο 35% των ανδρών με προβλήματα γονιμότητας. Επιπλέον παρουσιάζεται στο 53% των συγγενών πρώτου βαθμού των ασθενών, που παρουσιάζουν την πάθηση.

Οι προκαλούμενες βλάβες καταλήγουν προοδευτικά σε μείωση της ορχικής λειτουργίας, καθώς και σε μια αλλοίωση των χαρακτηριστικών του σπέρματος, που αφορούν είτε στη μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων, είτε στη μείωση της κινητικότητάς τους, είτε στην αύξηση ανώμαλων μορφών τους, εξηγεί ο κύριος Ρόκκας.

Τι δείχνουν οι εξετάσεις

Το σπερμοδιάγραμμα είναι η πρώτη απαραίτητη εξέταση, όταν διερευνώνται τα αίτια υπογονιμότητας σε ένα ζευγάρι. Από τα αποτελέσματα του ελέγχου εκτιμάται το μέγεθος του προβλήματος και προσδιορίζεται η απαιτούμενη θεραπεία.

Τα σοβαρά προβλήματα με το σπέρμα σχετίζονται με τον αριθμό των σπερματοζωαρίων, τη μορφολογία και την κινητικότητα του σπέρματος. Προβληματικό θεωρείται το σπέρμα, όταν ο αριθμός των σπερματοζωαρίων είναι μικρότερος από 5-6 εκατ. (φυσιολογικές τιμές: μεγαλύτερες από 20 εκατ.), όταν η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων είναι μικρότερη από 20 -30% ή όταν η μορφολογία τους δεν είναι ομαλή.

Οι τιμές αναφοράς σπέρματος γόνιμων ανδρών όπως καθορίστηκαν από τον WHO (το 2003) είναι:

• Όγκος ≥ 2 ml.

• PH ≥ 7,2.

• Συγκέντρωση σπερματοζωαρίων ≥ 20x106 /ml.

• Ολικός αριθμός σπερματοζωαρίων ανά εκσπερμάτιση ≥ 40x106.

«Στην περίπτωση της κιρσοκήλης οι ασθενείς έρχονται στον ειδικό γιατρό, γιατί παρουσιάζουν ένα αλλοιωμένο σπερμοδιάγραμμα. Είναι, όμως, δυνατόν να παραπονιούνται και για αίσθημα βάρους στην περιοχή των όρχεων. Η διάγνωση της πάθησης γίνεται  αρχικά με την ψηλάφηση των όρχεων, πάνω από τους οποίους διακρίνεται η μάζα των διατεταμένων φλεβών. Στη συνέχεια, όμως, είναι απαραίτητο να γίνουν και πιο εξειδικευμένες εξετάσεις και κυρίως ένα υπερηχογράφημα Doppler, το οποίο μας επιτρέπει, τόσο να δούμε τις φλέβες που πάσχουν, όσο και να καθορίσουμε τον βαθμό και την σοβαρότητα της πάθησης. Είναι, επίσης, αναγκαίο και ένα δεύτερο σπερμοδιάγραμμα, για την επιβεβαίωση των ευρημάτων του πρώτου», επισημαίνει ο γιατρός.  

Η διόρθωση της κιρσοκήλης γίνεται με μία απλή χειρουργική επέμβαση. Έχουν περιγραφεί και άλλες μέθοδοι, αλλά η χειρουργική αντιμετώπιση εξακολουθεί να είναι η πιο αποτελεσματική. Ο νέος έλεγχος του σπέρματος γίνεται τουλάχιστον 3 – 6 μήνες μετά την αντιμετώπιση της πάθησης.