24 Μαρτίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης

«Ναι, μπορούμε να τελειώσουμε τη φυματίωση: Δεσμευτείτε, Επενδύστε, Υλοποιήστε»: Ο στόχος του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) για εξάλειψη της φυματίωσης κατά 90% το 2035.

Η φυματίωση είναι μια κοινή και σε πολλές περιπτώσεις, θανατηφόρα, μολυσματική νόσος. Η νόσος αυτή προκαλείται από διάφορα στελέχη μυκοβακτηρίων, συνήθως το μυκοβακτήριο της φυματίωσης. Η φυματίωση προσβάλει συνήθως τον πνεύμονα, αλλά μπορεί να επηρεάσει και άλλα μέρη του σώματος. Μεταδίδεται, όταν οι άνθρωποι που νοσούν από φυματίωση βήχουν, φταρνίζονται ή μεταδίδουν το σάλιο τους, μέσω του αέρα. Οι περισσότερες λοιμώξεις είναι ασυμπτωματικές και λανθάνουσες όμως, περίπου μία στις δέκα λοιμώξεις σε λανθάνουσα μορφή, εξελίσσεται, τελικά, σε ενεργό νόσο. Εφόσον η φυματίωση δεν αντιμετωπιστεί, αποβαίνει μοιραία για πάνω από το 50% των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί.

Τα κλασικά συμπτώματα ενεργού λοίμωξης από φυματίωση είναι ο χρόνιος βήχας με ίχνη αίματος στα πτύελα, ο πυρετός, η νυχτερινή εφίδρωση και η απώλεια βάρους. Η μόλυνση άλλων οργάνων προκαλεί ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων. Η διάγνωση της ενεργού φυματίωσης βασίζεται σε ακτινογραφία θώρακα, καθώς και σε μικροσκοπική εξέταση και μικροβιολογική καλλιέργεια των υγρών του σώματος. Η διάγνωση της λανθάνουσας φυματίωσης βασίζεται στη δερμοαντίδραση φυματίνης (TST) και σε εξετάσεις αίματος. Η θεραπεία είναι δύσκολη, ενώ απαιτεί τη χορήγηση πολλαπλών αντιβιοτικών για μεγάλο χρονικό διάστημα. 

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το ένα τρίτο του παγκόσμιου πληθυσμού έχει μολυνθεί με το μυκοβακτήριο της φυματίωσης, ενώ νέες μολύνσεις καταγράφονται με ρυθμό μία ανά δευτερόλεπτο. Η νόσος δεν κατανέμεται ομοιόμορφα σε όλη την υδρόγειο. Σε πολλές ασιατικές και αφρικανικές χώρες το 80% περίπου του πληθυσμού είναι θετικοί στα τεστ φυματίνης, ενώ στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι θετικό μόνο το 5%–10% του πληθυσμού. 

Αυξημένα κατά 54% ήταν τα περιστατικά φυματίωσης που δηλώθηκαν το 2023 στην Ελλάδα, συγκριτικά με το 2022, όπως προκύπτει από στοιχεία που ανακοίνωσε το γενικό νοσοκομείο «Παπανικολάου» στη Θεσσαλονίκη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, κατά το 2023 αναφέρθηκαν στη χώρα μας 493 περιπτώσεις φυματίωσης, εκ των οποίων οι 370 (το 75% επί του συνόλου) δηλώθηκαν από τις μονάδες υγείας, ενώ τα υπόλοιπα 123 περιστατικά (25% ) καταγράφηκαν από ενεργητική εργαστηριακή επιτήρηση σε επιλεγμένα τριτοβάθμια νοσοκομεία. Από το σύνολο των περιστατικών το 47% αφορούσε Έλληνες και το 53% αλλοδαπούς.

Κατά τα ίδια στοιχεία, με βάση τον αριθμό των δηλωμένων περιπτώσεων, η συχνότητα δήλωσης της νόσου στην Ελλάδα για το 2023 υπολογίστηκε σε 4,71 περιστατικά ανά 100.000 πληθυσμού, ελαφρώς αυξημένη σε σχέση με το 2019 (τελευταίο έτος πριν από την εμφάνισης της πανδημίας του κορονοϊού), κατά το οποίο η συχνότητα δήλωσης ήταν 4,3 περιστατικά ανά 100.000 πληθυσμού.

Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του νοσηλευτικού ιδρύματος, λόγω της συνεχιζόμενης υποδήλωσης, ο αριθμός των δηλωθέντων περιπτώσεων το 2023 θεωρείται ότι υποεκτιμά 3-5 φορές το πραγματικό φορτίο της νόσου στη χώρα.

Η φυματίωση -σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση- εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική απειλή για τη δημόσια υγεία ακόμη και σήμερα, παρά το γεγονός ότι η θεραπεία της είναι γνωστή και ευρέως διαθέσιμη. Το 2023, η φυματίωση ήταν η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως από λοιμώδες νόσημα, επιστρέφοντας στη θέση αυτή μετά από τα τρία χρόνια της πανδημίας από την COVID-19.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Πάνω από 10 εκατομμύρια άτομα νοσούν και πάνω από 1 εκατομμύριο χάνουν τη ζωή τους από τη νόσο κάθε χρόνο σε παγκόσμιο επίπεδο, με βάση τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Επιπλέον περίπου το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού έχει λανθάνουσα νόσο, χωρίς να νοσεί.