Ενδομητρίωση: Απαραίτητη η παροχή ψυχολογικής υποστήριξης

Η ενδομητρίωση συνδέεται στενά με την ψυχική υγεία. Ενώ η κατάθλιψη και το άγχος μαζί επηρεάζουν το 10%-20% του γενικού πληθυσμού, οι έρευνες δίνουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους σε γυναίκες με ενδομητρίωση. 

Όπως μάς εξηγεί η ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια Ιωάννα Θεοδωρακοπούλου, "δυστυχώς, εμφανίζουν και υψηλά ποσοστά αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς.  Αρκετοί ασθενείς συχνά μιλούν για την επιβαρυμμένη τους ψυχολογία καθώς και την μεγάλη ανάγκη τους για ψυχολογική υποστήριξη καθώς δηλώνουν ότι ο αντίκτυπος της ζωής με ενδομητρίωση στη ψυχική υγεία είναι τρομακτικός.

Αρκετές παράμετροι της ενδομητρίωσης, όπως ο προεγχειρητικός και ο επίμονος μετεγχειρητικός πόνος, οι ορμονικές θεραπείες, η φλεγμονή και το ιατρικό τραύμα, έχουν επιπτώσεις στη ψυχική υγεία. Ειδικότερα συμβάλλουν στην κατάθλιψη, το άγχος και Διαταραχή Μετατραυματικού Άγχους σε άτομα που ζουν με ενδομητρίωση.

Το πιο συχνά αναφερόμενο σύμπτωμα των γυναικών που υποφέρουν από ενδομητρίωση είναι ο χρόνιος πόνος. Οι επώδυνες περίοδοι, το επώδυνο σεξ και ο πυελικός πόνος σχετίζονται με την κατάθλιψη, το άγχος και τον αυτοτραυματισμό. Γενικότερα ο χρόνιος πόνος συνδέεται με κατάθλιψη και άγχος, όπως οι διαταραχές διάθεσης και το άγχος με παρατεταμένο στρες, διαταραχές στον ύπνο, αναπηρίες, και απομόνωση λόγω αδυναμίας συμμετοχής σε κοινωνικές δραστηριότητες – θέματα που έχουν σχέση και με την ενδομητρίωση.

Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι η κατάθλιψη επιδεινώνει την αίσθηση του πόνου και είναι αποδεδειγμένο - όχι απλά μια θεωρία. Τα σημεία στον εγκέφαλο που λαμβάνουν πληροφορίες για τον πόνο συνδέονται επίσης με τις περιοχές του εγκεφάλου που επεξεργάζονται το συναίσθημα.  Όταν τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών του κεντρικού νευρικού συστήματος (ντοπαμίνη, σεροτονίνη, νορεπινεφρίνη) είναι χαμηλά, η διάθεση επηρεάζεται άμεσα. Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι το νευρικό μας σύστημα μπορεί να επαναπρογραμματιστεί μέσω της ψυχοθεραπείας για να μειώσει τα σήματα πόνου μετά την επίλυση της αρχικής πηγής πόνου.  Όσον αφορά τις θεραπείες με ορμόνες που συχνά δίνονται για την ενδομητρίωση, μπορεί να επηρεάσουν τη διάθεση. Συχνές παρενέργειες είναι άγχος και καταθλιπτική διάθεση, συνηθέστερα σε γυναίκες που έχουν προδιάθεση σε αυτές τις διαταραχές.

Τα τελευταία χρόνια, ο ιατρικός κλάδος συνειδητοποιεί ολοένα και περισσότερο το τραύμα που σχετίζεται με ιατρικές διαγνώσεις που αλλάζουν τη ζωή και είναι απειλητικές για τη ζωή. Τις περισσότερες φορές όταν σκεφτόμαστε ένα «τραύμα», εξετάζουμε κάποια εξωτερική απειλή (π.χ. αυτοκινητιστικό ατύχημα, πόλεμος, σεξουαλική επίθεση). Τα ιατρικά τραύματα, ωστόσο, αντιπροσωπεύουν διαγνώσεις, θεραπείες και ιατρικά συμβάντα που μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη συμπτωμάτων τραύματος.  Ως χρόνια κατάσταση που αλλάζει τη ζωή, η ενδομητρίωση φαίνεται ότι μπορεί να οδηγήσει σε ιατρικό τραύμα. Το παρατεταμένο άγχος της συμβίωσης με τον πόνο, οι διάφορες ιατρικές θεραπείες και ο αντίκτυπος της κατάστασης στη συνολική ποιότητα ζωής (π.χ. εργασία, κοινωνική ζωή, οικονομικά) μπορούν όλα να συμβάλουν σε ιατρικό τραύμα.

Επιπλέον, η απογοήτευση από τις συνεχείς αναζητήσεις βοήθειας από τους γιατρούς και η στάση άρνησης, υποβιβασμού και μερικές φορές επίρριψη ευθύνης για τον πόνο, μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη, αμφιβολία για τον εαυτό και ντροπή. Οι καθυστερήσεις στη διάγνωση της ενδομητρίωσης συχνά έχουν ως αποτέλεσμα οι ασθενείς να υποφέρουν χωρίς εξήγηση για τον πόνο τους, αλλά χειρότερα με το μήνυμα ότι ο πόνος τους είναι «στο κεφάλι τους» ή ότι η ενδομητρίωση δεν προκαλεί τα συμπτώματα που βιώνουν. Κατά μέσο όρο, χρειάζονται ακόμη περισσότερα από 7 χρόνια για τη διάγνωση της ενδομητρίωσης. Αυτό δεν περιλαμβάνει τον χρόνο που χρειάζεται μία γυναίκα για να αποφασίσει να απευθυνθεί σε ειδικό και να προχωρήσει σε θεραπεία.

Όλοι αυτοί οι παράγοντες, φυσικά, υπογραμμίζουν την ανάγκη για εξειδικευμένη χειρουργική εκτομή για τη θεραπεία της ενδομητρίωσης, παρά για απλή φαρμακευτική διαχείριση. Είναι, ωστόσο, προφανές ότι η διασφάλιση της πρόσβασης των ασθενών σε ψυχολογική υποστήριξη για τη διαχείριση της ενδομητρίωσης είναι το κλειδί για την ευημερία τους.

Και κλείνω τονίζοντας το εξής σημαντικό: Δεν χρειάζεστε ψυχολογική φροντίδα αντί για ιατρική φροντίδα. Χρειάζεστε ψυχολογική στήριξη ως μέρος της ιατρικής περίθαλψης. Η φροντίδα της ψυχικής υγείας είναι βασική παροχή σε άλλες παθήσεις - έχουμε κατανοήσει από καιρό τις ψυχολογικές συνέπειες των διαγνώσεων καρκίνου και βλέπουμε ότι πια αναζητούν ψυχολόγο από το σημείο της διάγνωσης μέχρι την επιβίωση-.

Ένας ικανός επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει στην επεξεργασία των εμπειριών και των απογοητεύσεών γύρω από την ενδομητρίωση.  

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Η ψυχοθεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει τους ασθενείς να αντιμετωπίσουν ιατρικά τραύματα ή ιστορικά τραύματος που δυσκολεύουν την πρόσβαση σε επαρκή ιατρική περίθαλψη (ιστορικό σεξουαλικού τραύματος ή κακοποίησης), να διαχειριστούν τον μετεγχειρητικό πόνο, και να υιοθετήσουν στρατηγικές επικοινωνίας  για να βοηθήσουν στην υποστήριξη της φροντίδας και των αναγκών των ασθενών στις σχέσεις τους".