Τι είναι η ψυχολογία του όχλου ή ψυχολογία των μαζών

Η "Ψυχολογία των μαζών και ανάλυση του εγώ" είναι τίτλος βιβλίου του θεμελιωτή της ψυχανάλυσης Σίγκμουντ Φρόιντ, το οποίο δημοσιεύτηκε το 1921. Ο Φρόιντ αναλύει σε αυτό την έννοια της μάζας, ενός παροδικού σχηματισμού ετερόκλητων ανθρώπων με πρόσκαιρα ομοιογενή συμπεριφορά.

Δηλαδή αναλύει το φαινόμενο να συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο ταυτόχρονα άνθρωποι που δεν έχουν τίποτα κοινό και που υπό άλλες συνθήκες δεν θα είχαν αυτή την κοινή συμπεριφορά.

Η "μάζα" είναι σαν να ...καταπίνει την ατομικότητα καθώς συμπεριφέρεται παρορμητικά, συναισθηματικά και παράλογα σαν ένα νευρωτικό σύνολο ανθρώπων που έχασαν την προσωπική άποψη παρασυρμένοι από μία γενικευμένα υστερική αντίληψη για τα πράγματα.  

Ωστόσο ο Φρόιντ καταλήγει σε μία ερμηνεία του εφήμερου χαρακτήρα των περισσότερων μαζών, με βάση τη θέση ότι ο χωρισμός του εγώ από το ιδανικό του εγώ, δεν μπορεί να είναι μόνιμος. 

Έτσι, σε κατάσταση εγρήγορσης κατά καιρούς αναστέλλεται η διάσπαση του εγώ σε συνειδητό και απωθημένο ασυνείδητο μέρος, μέσω των νευρώσεων αλλά και δια των ευφυολογημάτων, με τα οποία κατά τον συγγραφέα ανακαλείται πρόσκαιρα το απωθημένο στο εγώ. Αλλά αυτό δεν διαρκεί πολύ.

Στις μέρες μας το έργο αυτό του "πατέρα της ψυχανάλυσης" είναι πολύ επίκαιρο καθώς παρατηρούνται τάσεις μαζικής άρνησης της πραγματικότητας και ψυχολογία της μάζας στα θέματα του κορωνοϊού. Άλλοι συσπειρώνονται πίσω από ιδέες για συνωμοσίες και μυστικές, εχθρικές για την ανθρωπότητα ομάδες, κι άλλοι αποκτούν ακραίες αντιλήψεις που αφορούν στην προστασία από τον κορωνοϊό με υπερβολικά μέτρα και προφυλάξεις που αποκλείουν κάθε είδους κοινωνικότητα.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Ας προσπαθήσουμε να διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας, καθαρό μυαλό και λογική σκέψη που να μην παρασύρεται από τις ακραίες αντιλήψεις άλλων. Η λογική, η αναλυτική και συνδυαστική σκέψη και η ενημέρωση μέσω αξιόπιστων πηγών μπορεί να μας διατηρήσει καλά "γειωμένους" και ανεξάρτητους από κάθε άποψη... Κι όπου δεν τα καταφέρνουμε, υπάρχουν πάντα και ψυχολόγοι να μας βοηθήσουν.