Θετική ψυχολογία: Πώς λειτουργεί

Τόσο η ψυχιατρική όσο και η ψυχοθεραπεία έχουν μία κοινή προσέγγιση: Ζητούν να εστιάζουμε στην ενίσχυση της ευτυχίας, αντί στην ανακούφιση από τον ψυχικό πόνο και το τραύμα. Αυτό είναι γνωστό ως «θετική ψυχολογία- positive psychology», σύμφωνα με την ιατρική επιθεώρηση The Conversation. Αλλά υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν ότι η προσέγγιση έχει μια αρνητική πλευρά.

Ίσως η πιο κοινή συμβουλή που δίνουν οι θετικοί ψυχολόγοι είναι ότι πρέπει να αδράξουμε τη μέρα και να ζήσουμε τη στιγμή. Αυτό βοηθά να είμαστε πιο θετικοί και να αποφύγουμε τρεις από τις πιο διαβόητες συναισθηματικές καταστάσεις, τα λεγόμενα  "ακατέργαστα συναισθήματα": Λύπη, θυμό και ανησυχία. Τελικά, υποδηλώνει ότι αποφεύγουμε να εστιάζουμε υπερβολικά στις τύψεις και τον θυμό για το παρελθόν ή τις ανησυχίες για το μέλλον.

Αλλά δεν είναι εύκολο! Η ανθρώπινη ψυχολογία είναι εξελικτικά προσαρμοσμένη τόσο στο παρελθόν, όσο και στο μέλλον. Άλλα είδη έχουν ένστικτα και αντανακλαστικά που βοηθούν στην επιβίωσή τους, αλλά η ανθρώπινη επιβίωση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη μάθηση και τον προγραμματισμό.

Η λύπη, για παράδειγμα, που μπορεί να μας κάνει να υποφέρουμε όταν σκεφτόμαστε το παρελθόν, είναι ένας απαραίτητος νοητικός μηχανισμός για να μάθει κανείς από τα δικά του λάθη για να αποφύγει την επανάληψη τους.

Οι ανησυχίες για το μέλλον είναι επίσης απαραίτητες για να μας παρακινήσουν να κάνουμε κάτι που είναι κάπως δυσάρεστο σήμερα, αλλά μπορεί να αποβεί ωφέλιμο ή να μας γλιτώσει από μια μεγαλύτερη απώλεια στο μέλλον. Αν δεν ανησυχούσαμε καθόλου για το μέλλον, μπορεί να μην ασχολούμασταν καν με την απόκτηση εκπαίδευσης, την ευθύνη για την υγεία μας ή την αποθήκευση τροφίμων.

Όσον αφορά τον θυμό, η έρευνα έχει δείξει ότι ένας ορισμένος βαθμός θυμού στις διαπραγματεύσεις μπορεί να είναι χρήσιμος, οδηγώντας σε καλύτερα αποτελέσματα.

Επιπλέον, η έρευνα έχει αποδείξει ότι οι αρνητικές διαθέσεις γενικά μπορεί να είναι πολύ χρήσιμες – κάνοντάς μας λιγότερο ευκολόπιστους-. Σύμφωνα με μελέτες, το 80% των ανθρώπων στη Δύση έχουν στην πραγματικότητα μια προκατάληψη αισιοδοξίας, που σημαίνει ότι μαθαίνουμε περισσότερα από θετικές εμπειρίες παρά από αρνητικές. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κάποιες λαθεμένες αποφάσεις, όπως η τοποθέτηση όλων των κεφαλαίων μας σε ένα έργο με μικρές πιθανότητες επιτυχίας. 

Πρέπει, λοιπόν, να είμαστε πιο αισιόδοξοι;

Για παράδειγμα, η προκατάληψη της αισιοδοξίας συνδέεται με την υπερβολική αυτοπεποίθηση – πιστεύοντας ότι είμαστε γενικά καλύτεροι από τους άλλους στα περισσότερα πράγματα, από την οδήγηση μέχρι τη γραμματική-. Η υπερβολική αυτοπεποίθηση μπορεί να γίνει πρόβλημα στις σχέσεις (όπου λίγη ταπεινοφροσύνη μπορεί να σας σώσει)...

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Τέλος, η αμυντική απαισιοδοξία μπορεί να βοηθήσει ιδιαίτερα τα ανήσυχα άτομα να προετοιμαστούν, βάζοντας αρκετά χαμηλά τον πήχη αντί να πανικοβάλλονται, καθιστώντας ευκολότερο να ξεπεράσουν τα εμπόδια με ψυχραιμία.