Γιατί κάποιοι βλέπουν παντού συνωμοσίες και αρνούνται την πραγματικότητα

Οι θεωρίες συνωμοσίας "εξαπλώνονται" το ίδιο γρήγορα με τα κρούσματα του νέου κορωνοϊού. Κι ενώ κάποιες δείχνουν πιθανές και αληθοφανείς, κάποιες άλλες άπτονται αδιαμφισβήτητα σεναρίων επιστημονικής φαντασίας που χρήζουν συμβουλή ψυχολόγου. Άλλωστε υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων που ό,τι κι αν συμβεί, αρνούνται να δουν και να πιστέψουν το προφανές αλλά είναι έτοιμοι να πιστέψουν σε ...εξωγήινα σενάρια! 

Όπως μας εξηγεί η Ιωάννα Θεοδωρακοπούλου, PsyD, MSc, συμβουλευτική ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, "το θέμα είναι ότι οι έρευνες όσον αφορά τις ιατρικές θεωρίες συνωμοσίας δείχνουν ότι αυτό μπορεί να είναι εξίσου επικίνδυνο – όσο και το ξέσπασμα του ιού – για τις κοινωνίες. Μια αρκετά διαδεδομένη θεωρία συνωμοσίας: ο κορωνοϊός ως βίο-όπλο της CIA με σκοπό να διεξαχθεί πόλεμος στην Κίνα. Μια άλλη στηρίζει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ επινόησαν τον ιό για να μπορέσουν να κερδίσουν χρήματα από ένα πιθανό εμβόλιο. Παρόλο που πολλές από αυτές τις θεωρίες συνωμοσίας φαίνονται υπερβολικές, η λογική ότι οι κακές δυνάμεις επιδιώκουν ένα μυστικό σχέδιο είναι ευρέως διαδεδομένη σε κάθε κοινωνία. Και συνήθως σχετίζονται με την υγεία".

Έχει συμβεί και στο παρελθόν

Για όσους είναι μεγαλύτεροι, θα θυμούνται ότι το ίδιο είχε γίνει και για τον ιό HIV όταν σε κάποιες δημοσκοπήσεις ένα ποσοστό μικρό αλλά όχι αμελητέο – της τάξεως του 16% – πίστευαν ότι δημιουργήθηκε από μια μυστική ομάδα και εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο με συγκεκριμένο σκοπό. Και βέβαια πάνω στην ίδια φιλοσοφία είναι στηριγμένο και το αντιεμβολιαστικό κίνημα.

Έχει ασχοληθεί ακόμα και ο ΠΟΥ

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δημιούργησε στήλη στην ιστοσελίδα του με αναφορές στους “μύθους”, προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα που δημιουργεί η διάδοση ψεύτικων ειδήσεων και θεωριών περί συνωμοσίας. 

"Οι έρευνες λένε ότι οι θεωρίες συνωμοσίας έχουν τη δυναμική να μεγαλώσουν την δυσπιστία στις ιατρικές αρχές, κάτι που αυτομάτως επηρεάζει την προθυμία των πολιτών να προστατευθούν – είναι λιγότερο πιθανό να εμβολιαστούν ή να χρησιμοποιήσουν αντιβιοτικά ενώ πιο εύκολα θα καταναλώσουν συμπληρώματα βιταμινών και βότανα. Και το χειρότερο όλων, πολλοί εξ` αυτών συχνά δηλώνουν ευθέως ότι δεν έχουν καμία πίστη στους ιατρούς, ενώ την ίδια στιγμή συμβουλεύονται μη-επαγγελματίες, φίλους, οικογένεια", λέει η ψυχολόγος. 

Οι κίνδυνοι

Είναι πιο πιθανό οι άνθρωποι αυτοί να έχουν αρνητικές αντιλήψεις σχετικά με την πρόληψη και τις συμπεριφορές που πρέπει να ακολουθήσουν ή να χρησιμοποιούν επικίνδυνες εναλλακτικές λύσεις προτείνοντάς τις ως θεραπείες. "Είναι ευνόητο ότι τέτοιες συμπεριφορές θα συμβάλλουν στην αύξηση της πιθανότητας εξάπλωσης του ιού και θα θέσει σε κίνδυνο περισσότερα άτομα", σημειώνει η κ. Θεοδωρακοπούλου.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Και συστήνει: "Η ορθή κρίση, η καλή γνώση σχετικά με το ποιες πηγές είναι έγκυρες και ποδιές απλά εμπορικές και σαφώς η καλή ψυχική υγεία είναι καθοριστικοί παράμετροι στον τρόπο που αναζητούμε πληροφόρηση στην ψηφιακή εποχή. Αντίθετα, οι θεωρίες συνωμοσίας μπορεί να είναι πολύ επιβλαβείς για την κοινωνία".