Έρευνα δείχνει την επίδραση του άγχους και της απάθειας στη λήψη αποφάσεων

07 Μαρτίου 2025, 10:00

Η λήψη αποφάσεων είναι αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής. Νέα έρευνα από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Μινεσότα αποκάλυψε ότι το άγχος και η απάθεια - 2 παρόμοιες αλλά και διακριτές συναισθηματικές καταστάσεις -οδηγούν σε θεμελιωδώς διαφορετικά πρότυπα στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μαθαίνουν και λαμβάνουν αποφάσεις. Ειδικότερα, η μελέτη διερεύνησε πώς το άγχος και η απάθεια - ή η έλλειψη ενδιαφέροντος και ενθουσιασμού - επηρεάζει την αντίληψη των ανθρώπων για την αβεβαιότητα και τις επακόλουθες συμπεριφορές λήψης αποφάσεων.

Χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό πειραμάτων συμπεριφοράς και υπολογιστικής μοντελοποίησης, οι ερευνητές εξέτασαν πώς περισσότεροι από 1.000 συμμετέχοντες έκαναν επιλογές σε ένα δυναμικό περιβάλλον όπου έπρεπε να αποφασίσουν επανειλημμένα μεταξύ της εξερεύνησης νέων επιλογών ή της παραμονής σε γνωστές.

«Ενώ το άγχος και η απάθεια εμφανίζονται συχνά ταυτόχρονα σε κλινικές καταστάσεις, τα ευρήματά μας δείχνουν ότι στην πραγματικότητα οδηγούν σε αντίθετα μοτίβα στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την αβεβαιότητα και λαμβάνουν αποφάσεις», δήλωσε ο Alexander Herman, MD, PhD, επίκουρος καθηγητής ψυχιατρικής. «Αυτό μάς βοηθά να εξηγήσουμε γιατί αυτές οι καταστάσεις μπορεί να απαιτούν διαφορετικές θεραπευτικές προσεγγίσεις».

Τα βασικά ευρήματα ήταν τα εξής:

•Τα άτομα με άγχος αντιλαμβάνονται την αστάθεια σε μεγαλύτερο βαθμό και εξερευνούν περισσότερες επιλογές.

•Τα απαθή άτομα βλέπουν τις συνέπειες ως τυχαία γεγονότα και παρουσιάζουν μειωμένη διερευνητική συμπεριφορά.

•Ο λόγος της αντιληπτής μεταβλητότητας προς την τυχαιότητα μεσολαβεί στη σχέση μεταξύ άγχους και διερευνητικής συμπεριφοράς.

«Αυτές οι συναισθηματικές καταστάσεις επηρεάζουν τόσο τη δεκτικότητα σε νέες εμπειρίες όσο και τις αντιλήψεις για το απρόβλεπτο του κόσμου», δήλωσε ο Xinyuan Yan, PhD, μεταδιδακτορικός συνεργάτης στην Ιατρική Σχολή U of M και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

"Για παράδειγμα, ένα άτομο με άγχος μπορεί να δει την αγορά εργασίας ως απρόβλεπτη και να απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση, ελέγχοντας με εμμονή τους πίνακες εργασίας, παρά τις απορρίψεις. Κάποιος που βιώνει απάθεια μπορεί να δει την αναζήτηση εργασίας ως τυχαίο γεγονός, χρησιμοποιώντας το ίδιο βιογραφικό, πιστεύοντας ότι οι αλλαγές δεν θα έχουν σημασία".

Αυτή η έρευνα παρέχει ένα νέο πλαίσιο για την κατανόηση του πώς οι συναισθηματικές καταστάσεις επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων, με σημαντικές επιπτώσεις στη θεραπεία νευροψυχιατρικών παθήσεων.

Τα ευρήματα, τα οποία δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο Biological Psychiatry: Cognitive Neuroscience and Neuroimaging, υποδηλώνουν ότι οι θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές εάν προσαρμόζονται στον τρόπο με τον οποίο οι ασθενείς αντιλαμβάνονται και επεξεργάζονται την αβεβαιότητα.