Νηστεία: Όλοι οι πολιτισμοί, σε κάθε μήκος της Γης, από όλες τις θρησκείες

14 Απριλίου 2025, 10:00

Νομίζετε ότι μόνο η δική μας θρησκευτική παράδοση προβλέπει ημέρες νηστείας; Αν ναι, κάνετε μεγάλο λάθος διότι υπάρχουν καταγεγραμμένες ημέρες νηστείας που αφορούν τόσο τους Αρχαίους Αιγυπτίους, όσο και τους Αρχαίους Έλληνες. Η νηστεία -με διάφορες μορφές- είναι μία πανανθρώπινη γνώση για ευεξία και καλύτερη Υγεία που συνδέεται και με την πνευματικότητα και συναντάται σχεδόν παντού στη Γη...

Νηστεία ονομάζεται η εκούσια ή ακούσια αποχή από τροφή με τον όρο να χρησιμοποιείται από πολλούς λαούς για την αποχή σε ορισμένες τροφές και συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα για θρησκευτικούς λόγους.

Η συνήθεια συναντάται πρώτα σε αρχαίους ασιατικούς λαούς και στους Αιγυπτίους όπου τη νηστεία την επέβαλλαν θρησκευτικοί λόγοι, προκειμένου να ετοιμαστούν οι πιστοί για τη συμμετοχή τους σε θρησκευτικές τελετές ή για να τιμήσουν ή για να εξιλεώσουν κάποιον θεό τους... Αλλά οι Αιγύπτιοι, όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος, έκαναν νηστεία για θρησκευτικούς αλλά και για λόγους υγιεινής. Νήστευαν κυρίως στις μεγάλες εορτές της Ίσιδας. Από τους Αιγυπτίους η συνήθεια της νηστείας πέρασε στους Έλληνες και τους Εβραίους, από τους οποίους την παρέλαβαν αργότερα οι χριστιανοί και μουσουλμάνοι.

Στους αρχαίους Έλληνες η νηστεία ήταν περιορισμένη και μόνο από τους συμμετέχοντες στα διάφορα μυστήρια σε αντίθεση με τη λιτότητα στη δίαιτα που ήταν ιδιάζον γνώρισμα των Ελλήνων αλλά και των μεγάλων φιλοσόφων όπως για παράδειγμα ο Σωκράτης και ο Πλάτων.

Τη νηστεία ασκούσαν προπάντων οι ιερείς, οι βασιλείς και οι στρατηγοί προκειμένου να θυσιάσουν. Οι άλλοι, και μάλιστα οι Αθηναίοι, νήστευαν μόνο κατά τις εορτές των Ελευσινίων και των Θεσμοφορίων για κάθαρση και εξιλασμό. Γενικά οι Έλληνες θεωρούσαν τη νηστεία δοκιμασία που συνέτεινε στην προσέγγιση του ανθρώπου στο «θείον» τη «θέωση». Ιδιότυπες νηστείες είχαν επίσης καθιερώσει και θρησκευτικές και φιλοσοφικές σχολές και οργανώσεις όπως οι Ορφικοί και οι Πυθαγόρειοι.

Από την πλευρά τους, οι Εβραίοι νήστευαν χωρίς να τους το επιβάλλει κανένας θρησκευτικός κανόνας. Η Παλαιά Διαθήκη τη θεωρεί ευάρεστη παρά του Θεού προκαλούσα τη θεία συγνώμη. Η νηστεία των Εβραίων συνίστατο κυρίως στην ελάττωση του αριθμού των γευμάτων. Οι κυριότερες εκ των καθορισμένων καθολικών ιουδαϊκών νηστειών ήταν οι επιβαλλόμενες κατά την εορτή του εξιλασμού στις επετείους των μεγάλων συμφορών όπως της άλωσης της Ιερουσαλήμ από τον Ναβουχοδονόσορα.

Οι αρχαίοι Ρωμαίοι νήστευαν κυρίως σε εθνικές εορτές οπότε οι κάτοικοι των διαφόρων πόλεων κατέφευγαν στη δοκιμασία της νηστείας για να προκαλέσουν τη θεία βοήθεια.

Ενώ οι Άραβες και αργότερα όλοι οι μουσουλμάνοι νηστεύουν κατά τον μήνα Ραμαζάνι (ο 9ος του ισλαμικού σεληνιακού έτους) και πριν της εορτής του Μπαϊράμ δεν τρώνε απολύτως τίποτα από της ανατολής μέχρι τη δύση του Ηλίου, τη νύχτα όμως επιτρέπεται να τραφούν. Νηστεύουν όμως και σε άλλες ημέρες του έτους με κυριότερη η 10η του μήνα Μπουχαρέμ, του πρώτου μήνα του μουσουλμανικού έτους.

Οι βουδιστές του Θιβέτ υποβάλλονται σε δύο ειδών νηστείες, στην αυστηρή, που είναι διάρκειας 24 ωρών που απαγορεύεται η κατάποση ακόμα και του σίελου και στην ηπιότερη που τρώγουν μόνο το βράδυ. Η ηθική του Βουδισμού συνιστά τη νηστεία ως μέσον εξιλασμού.

Οι βραχμάνοι των Ινδιών νηστεύουν πολύ συχνά και αυστηρά και δεν αναγνωρίζουν κανένα λόγο εξαίρεσης απ΄ αυτή. Οι φακίρηδες καθώς και οι φανατικοί πιστοί των Ινδιών υποβάλλονται σε πρωτοφανείς απόλυτες νηστείες από όλες τις τροφές επί 8, 10 και 15 ημέρες.

Οι Κινέζοι και οι Ιάπωνες νηστεύουν, προπάντων, όταν πλήττονται από μεγάλες συμφορές. Ενώ οι λαοί της Αφρικής και της αμερικανικής ηπείρου, κατά ειδικούς ερευνητές, τηρούν νηστείες που τους επιβάλλουν οι θρησκευτικές πεποιθήσεις τους.

Οι Χριστιανοί Ορθόδοξοι όταν νηστεύουμε απέχουμε κυρίως από το κρέας, τα γαλακτοκομικά, τα ψάρια και τα αυγά ενώ τρώμε θαλασσινά, όσπρια, δημητριακά, φρούτα και λαχανικά. Τετάρτη και Παρασκευή δεν τρώμε ούτε ελαιόλαδο.