Υπερδιπλάσιες στην Κύπρο οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου

H Κύπρος παράγει υπερδιπλάσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (tCO2) σε σχέση με τον μέσο όρο της ΕΕ, σε ότι αφορά στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (kWh), σύμφωνα με έκθεση της ελεγκτικής υπηρεσία, σημειώνοντας ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αναλογεί στο 70% των συνολικών εκπομπών που παράγονται από όλες τις εγκαταστάσεις του κράτους.

Συγκεκριμένα η ειδική έκθεση της ελεγκτικής υπηρεσίας, η οποία θα συζητηθεί σήμερα ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής Ελέγχου, αναφέρει ότι από ανάλυση που διενεργήθηκε από στοιχεία που έλαβε από το τμήμα περιβάλλοντος και τις ετήσιες εκθέσεις της ΑΗΚ, προκύπτει ότι υπάρχει μεγάλη απόκλιση σε ότι αφορά στις εκπομπές (tCO2) ανά μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (kWh) μεταξύ Κύπρου και ΕΕ.

Πιο συγκεκριμένα, σε εθνικό επίπεδο, οι εκπομπές (tCO2) ανά παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (kWh) για την περίοδο 2013 – 2021, κυμαίνονται μεταξύ 0,66-0,73, σε σύγκριση με το μέσο όρο του 0,25-0,332 σε κοινοτικό επίπεδο για την υπό αναφορά περίοδο.

Συνεπώς, τονίζεται, προκύπτει ότι η Κύπρος παράγει υπερδιπλάσιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (tCO2) σε σχέση με το μέσο όρο της ΕΕ, σε ότι αφορά στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (kWh), γεγονός που δεικνύει την αδυναμία δραστικής μείωσης στις εκπομπές του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής.

Επομένως, τονίζεται η ανάγκη για αγορά δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου η οποία διατηρείται σε υψηλά επίπεδα.

Επειδή ο μηχανισμός λειτουργίας του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων Θερμοκηπίου (ΣΕΔΕ), δημιουργεί συνθήκες ζήτησης και προσφοράς στην αγορά, παρατηρείται αύξηση της τιμής ανά δικαίωμα, που οδηγεί σε αυξανόμενο κόστος για αγορά δικαιωμάτων εκπομπής, έχοντας αρνητική επίδραση στο κόστος παραγωγής, επισημαίνεται.

Συνεπώς, υποδεικνύεται, θα πρέπει να ενταθούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου κόστους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, που προκύπτει από την αγορά δικαιωμάτων εκπομπών με την απεξάρτηση της παραγωγής από συμβατικά, ρυπογόνα καύσιμα.

Μια από τις βασικές προτεραιότητες σχεδιασμού πολιτικής που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο έχει καταρτιστεί δυνάμει του κανονισμού (ΕΕ) 2018/1999, είναι η προώθηση του φυσικού αερίου, ως ενδιάμεσο καύσιμο, για την απαλλαγή του ενεργειακού συστήματος από τις εκπομπές CO2 το οποίο, ενδεχομένως να οδηγήσει στη μείωση του κόστους παραγωγής.

Σημειώνεται επίσης ότι τα μέτρα που λαμβάνονται για τη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, οδηγούν προς αυτή την κατεύθυνση.

Δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα

Στην έκθεση της, η ελεγκτική υπηρεσία σημειώνει επίσης ότι λόγω της έλλειψης μηχανισμού παρακολούθησης της υλοποίησης των πολιτικών της κυβέρνησης, δεν μπορούν να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα για το αποτέλεσμα των μέτρων.

Προειδοποιεί, επίσης, ότι ακόμη και εάν εφαρμοσθούν πρόσθετα μέτρα με βάση τις προκαταρτικές εκτιμήσεις του τμήματος περιβάλλοντος για την περίοδο 2021 -2030, όπου θα αναθεωρηθεί ο εθνικός στόχος μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, από το -24% στο -32%, παρουσιάζονται σημαντικές αρνητικές αποκλίσεις μεταξύ των προβλεπόμενων εκπομπών και των δικαιωμάτων, γεγονός που καθιστά δύσκολη την επίτευξη του στόχου, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Ταυτόχρονα, η ελεγκτική υπηρεσία στην ειδική της έκθεση Φεβρουαρίου 2023, συστήνει τη δημιουργία αποτελεσματικού μηχανισμού παρακολούθησης της υλοποίησης των πολιτικών και μέτρων που θα έχει θετικό, ποσοτικοποιημένο και αξιολογημένο αντίκτυπο, ώστε να διορθωθεί η προηγούμενη κατάσταση, όπου δεν αξιολογείτο ο βαθμός υλοποίησης των μέτρων που λαμβάνει η Δημοκρατία.

Σημειώνει ότι αυτό επιβάλλεται ιδιαίτερα λόγω του ότι, η ευθύνη υλοποίησης των πολιτικών και μέτρων ανήκει σε διαφορετικά υπουργεία λόγω του εύρους και αντικειμένου των δράσεων που πρέπει να ληφθούν για μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. 

Όπως διευκρινίζεται, η εμπλοκή διαφόρων υπουργείων στην υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), επιτάσσει τον μεταξύ τους καλύτερο συντονισμό που θα επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα, τόσο στη διαμόρφωση, όσο και στην υιοθέτηση των πολιτικών και μέτρων οι οποίες είτε άμεσα είτε έμμεσα έχουν αντίκτυπο στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, όπως για παράδειγμα, το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) και τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (χρήση γης).

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Εισηγείται επίσης την αξιολόγηση της υλοποίησης των πολιτικών και μέτρων που εφαρμόστηκαν μέχρι το 2021, ώστε να διαφανεί η αποδοτικότητα τους ή η ανάγκη εφαρμογής πρόσθετων μέτρων, ιδιαίτερα στους τομείς με τις σημαντικότερες εκπομπές αερίων όπως για παράδειγμα τις μεταφορές, με απώτερο σκοπό την επίτευξη του στόχου της επικείμενης μείωσης της τάξης του 32%, όπως προκύπτει από τον υπό δημοσίευση Τροποποιητικό Κανονισμό, για την περίοδο 2021-2025 σε πρώτη φάση και μέχρι το 2030, σε δεύτερη φάση. 

Της Ηρώς Ευθυμίου