Ταλανίζει τα σχολεία το bullying

Η σχολική βία και ο σχολικός εκφοβισμός εξακολουθούν να παρατηρούνται στην Κύπρο, καθώς με την έναρξη της σχολικής περιόδου το 2022 έχουν καταγραφεί τουλάχιστον πέντε περιστατικά εκφοβισμού (bullying) στα σχολεία, τόσο σε μαθητές αλλά και εκπαιδευτικούς.

Σύμφωνα με τον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου (ΟΝΕΚ), ο εκφοβισμός μπορεί να συμβαίνει ακόμα και ηλεκτρονικά όπως επίσης και εκτός σχολικού ωραρίου.

Το ποσοστό εμφάνισης του φαινομένου στην Κύπρο αφορά σε παιδιά ηλικίας 11-15 ετών και ανέρχεται στο 17%, όπου το 5,4% είναι θύτες, το 7,4% είναι θύματα και το 4,2% είναι θύματα που γίνονται θύτες.

Ακόμη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που διεξήγαγε το Εργαστήριο Αναπτυξιακής Ψυχοπαθολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, ένας στους τέσσερις μαθητές δήλωσε ότι είναι θύμα εκφοβισμού, ενώ ένας στους δέκα ότι είναι θύτης.

Επιπλέον, ένα μικρότερο ποσοστό θυτών θυματοποιεί ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών και τα κορίτσια έχουν αυξημένο ρίσκο θυματοποίησης (26,6% έναντι 19,4 των αγοριών), ιδιαίτερα σχεσιακής μορφής.

Αναφέρει επίσης ότι τόσο τα κορίτσια όσο και τα αγόρια ανέφεραν μεγαλύτερα ποσοστά θυματοποίησης παρά εκφοβισμού (ως θύτες).

Εκκρεμεί η ποινικοποίηση του σχολικού εκφοβισμού

Πρόταση νόμου που προβλέπει την ποινικοποίηση του σχολικού εκφοβισμού και της εκφοβιστικής συμπεριφοράς – ενδοσχολικής βίας κατατέθηκε το Μάιο του 2022 στη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Η Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Αννίτα Δημητρίου, ανέφερε ότι σκοπός της πρότασης νόμου είναι η θέσπιση του ιδιώνυμου αδικήματος του σχολικού εκφοβισμού, του γνωστού ως «bullying», το οποίο θα επισύρει ποινή φυλάκισης μέχρι δώδεκα μήνες ή χρηματική ποινή μέχρι €2 χιλ. ή και τις δύο αυτές ποινές.

Σημειώνεται ακόμη ότι το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού προσλαμβάνει ολοένα και πιο ανησυχητικές διαστάσεις μεταξύ ανηλίκων σε σχολικούς ή/και άλλους συναφείς χώρους όπου συναθροίζονται μαθητές και σε αυτό εμπλέκονται πολλά μέρη. Δηλαδή, ο μαθητής που δέχεται τη βία, ο μαθητής και/ή η ομάδα μαθητών που ασκεί τη βία, ο μαθητής και/ή οι μαθητές θεατές, οι οποίοι παρίστανται κατά την τέλεση αλλά και οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς.

Η κ. Δημητρίου σημειώνει ότι η σχολική βία, διαφέρει από το «πείραγμα» μεταξύ φίλων, στο πλαίσιο του παιγνιδιού, το οποίο επ' ουδενί αποσκοπεί στην πρόκληση σωματικού ή ψυχικού πόνου.

Αντιθέτως, στο σχολικό εκφοβισμό εμπλέκονται μαθητές που δεν έχουν φιλικές σχέσεις και οι οποίοι μεταξύ τους παρουσιάζουν ανισορροπία δυνάμεων όσον αφορά τα ατομικά, κοινωνικά ή άλλα χαρακτηριστικά. Συναφώς, ο σχολικός εκφοβισμός αποσκοπεί στην πρόκληση φόβου, αναστάτωσης, απομόνωσης, βλάβης και σωματικού ή ψυχολογικού πόνου ή άλλων ανάλογων καταστάσεων.

Τονίζει ότι η πολιτεία οφείλει πέραν των διάφορων προληπτικών μέτρων, να λάβει μέτρα προς την αποτροπή της εκδήλωσης του εν λόγω φαινομένου νεανικής παραβατικότητας, στα οποία περιλαμβάνονται μηχανισμοί και δράσεις εκτός και εντός του σχολείου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ποινικοποίηση του σχολικού εκφοβισμού και η διασύνδεση της καταδίκης του μαθητή που ασκεί εκφοβισμό και έχει κριθεί ένοχος από αρμόδιο δικαστήριο με την επιβολή αναμορφωτικών μέτρων, στο πλαίσιο του προσφάτως ψηφισθέντος περί Παιδιών σε Σύγκρουση Νόμο, θα δώσει το αναγκαίο υπόβαθρο προς αναμόρφωση των προσώπων που εμπλέκονται σε πράξεις άσκησης σχολικού εκφοβισμού, δεδομένου ότι έχει επιστημονικά τεκμηριωθεί ότι τα ανήλικα πρόσωπα που εμπλέκονται σε πράξεις σχολικού εκφοβισμού, στην ενήλικη τους ζωή παρουσιάζουν εγκληματικές τάσεις.

Ποιες οι μορφές του σχολικού εκφοβισμού

Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να πάρει πολλές μορφές, όπως ο λεκτικός εκφοβισμός, λεκτική παρενόχληση, ή αισχρόλογα, μη-λεκτικός εκφοβισμός όπως αισχρές χειρονομίες, εικόνες, ή γραπτά μηνύματα.

Επίσης, η απομόνωση ή αποκλεισμός ή εξοστρακισμός εκτός ομάδας ή εκτός δραστηριοτήτων, ο σωματικός εκφοβισμός όπως σπρωξίματα, κλωτσιές, τσιμπήματα, φτύσιμο κλπ., η διάδοση ψεμάτων ή ψευδών φημών.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Άλλες μορφές είναι η αρπαγή προσωπικών χρημάτων ή αντικειμένων ή καταστροφή προσωπικής περιουσίας, ο εξαναγκασμός να κάνει κάποιος κάτι που δεν θέλει να κάνει, οι προσβολές ή μειωτικά/κοροϊδευτικά/ειρωνικά σχόλια στη βάση ατομικών χαρακτηριστικών (π.χ. φύλο, εμφάνιση, καταγωγή, ομιλίας), δυνατοτήτων (π.χ. νοητικό ή μαθησιακό δυναμικό), προτιμήσεων (π.χ. σεξουαλική προτίμηση), αναπηρίας ή ειδικών αναγκών κλπ.

Είδος εκφοβισμού μπορεί να είναι και ο σεξουαλικός εκφοβισμός με σεξουαλικού περιεχομένου σχόλια, φήμες, φωτογραφικό υλικό, αγγίγματα, χειρονομίες, κλπ.

Της Ουρανίας Στυλιανού