Ηπατίτιδα : 8 στους 10 πολίτες δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν

Οι περισσότεροι ασθενείς με ηπατίτιδα βρίσκονται στο σκοτάδι, αφού 8 στους 10 πολίτες δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από τη νόσο, δήλωσε η Γενική Διευθύντρια του Υπουργείου Υγείας, Χριστίνα Γιαννάκη.

Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ηπατίτιδας, η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ) μαζί με τον Σύνδεσμο Ασθενών «Προμηθέας», πραγματοποίησαν δημοσιογραφική διάσκεψη  με σκοπό την ενημέρωση για το παγκόσμιο αυτό πρόβλημα που χρήζει επείγουσας αντιμετώπισης. Μήνυμα της σημερινής ημέρας είναι: «Δεν περιμένουμε, η πρόληψη και η διάγνωση σώζουν ζωές».

Όπως ανέφερε στο χαιρετισμό της στη διάσκεψη  η κ. Γιαννάκη, στόχος της συγκεκριμένης μέρας είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού γύρω από τις ιογενείς ηπατίτιδες, η ενημέρωση για τους τρόπους μετάδοσης, πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας των ατόμων που έχουν προσβληθεί αλλά και η ευαισθητοποίηση των αρμόδιων φορέων, για την υλοποίηση δράσεων που θα οδηγήσουν στην εξάλειψη των σοβαρών αυτών λοιμώξεων.

«Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, οι περισσότεροι ασθενείς με ηπατίτιδα βρίσκονται στο σκοτάδι, αφού 8 στους 10 πολίτες δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από την Ηπατίτιδα. Ο εμβολιασμός κατά της ηπατίτιδας Β΄ συμπεριλαμβάνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού της χώρας μας και είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της νόσου και των επιπλοκών της», είπε.

 «Σήμερα, όλοι οι ασθενείς έχουν πρόσβαση στα νέα θεραπευτικά σχήματα μέσω των Ηπατολογικών Ιατρείων του ΟΚΥπΥ (Λευκωσίας, Λεμεσού, Λάρνακας, Πάφου) τα οποία οδηγούν στην πλήρη κάθαρση του ιού και την ίαση της λοίμωξης. Στρατηγικός στόχος στη χώρα μας και προτεραιότητα για τις πολιτικές του Υπουργείου Υγείας είναι η εξάλειψη της ηπατίτιδας C μέχρι το τέλος του 2030, μέσα από το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Δράσης», υπογράμμισε.

Ένα εκατομμύριο θάνατοι τον χρόνο από ηπατίτιδα

Στο χαιρετισμό της η Πρόεδρος του Συνδέσμου Ασθενών Ήπατος και Φίλων Κύπρου «Προμηθέας», Γιαννούλα Κουλλά, ανέφερε ότι παγκοσμίως δίνεται προτεραιότητα στην εξάλειψη των λοιμώξεων από ιό ηπατίτιδας B και Γ, καθώς οι χρόνιες ηπατίτιδες έχουν αυξημένο κίνδυνο για κίρρωση και ηπατοκυτταρικού καρκίνου, επιπλοκές που είναι υπεύθυνες για περίπου 1 εκατομμύριο θανάτoυς ασθενών ετησίως.

«Ιδιαίτερο πρόβλημα αποτελεί η ηπατίτιδα Δ, που προσβάλλει αποκλειστικά ασθενείς με ηπατίτιδα Β και αποτελεί την πιο ταχέως εξελισσόμενη μορφή χρόνιας ιογενούς ηπατίτιδας», σημείωσε.

Όπως υπογράμμισε η κ. Κουλλά, ο Σύνδεσμος Ασθενών Ήπατος και Φίλων Κύπρου, αντιλαμβανόμενος από την αρχή την έκταση του προβλήματος δραστηριοποιήθηκε από την πρώτη κιόλας ημέρα της λειτουργίας του θέτοντας ένα μακροπρόθεσμο στρατηγικό πλάνο το οποίο είναι βασισμένο σε τέσσερις άξονες, την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κόσμου, την απεχονοποίηση της ασθένειας και τον στιγματισμό του ασθενή με ηπατίτιδα, τη δυνατότητα πρόσβασης αυτών των ασθενών σε διαγνωστικές εξετάσεις και φαρμακευτικές αγωγές και την ουσιαστική στήριξη αυτών των ασθενών.

«Η προβολή του προβλήματος, η ενημέρωση του κόσμου έφερε την ευαισθητοποίηση και απεχονοποίηση της ασθένειας. Πριν 5 χρόνια ένας ασθενής με ηπατίτιδα ήταν στιγματισμένος και αυτός και η οικογένεια του. Η κοινωνία τους έβαζε στο περιθώριο και υπήρχαν πάρα πολλές περιπτώσεις ασθενών που έχασαν τις δουλειές τους γιατί ήταν ασθενείς με ηπατίτιδα. Το φαρμακευτικό κομμάτι ήταν για εμάς ένα μεγάλο κεφάλαιο γιατί σήμαινε την ελπίδα για ίαση και επιστροφή στην ομαλότητα». είπε.

Η κ. Κουλλά πρόσθεσε ότι σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και το ECDC, τα τελευταία χρόνια τα νέα περιστατικά με ηπατίτιδα είχαν μια πτωτική τάση, δυστυχώς όμως αυτό έχει αλλάξει εξαιτίας διαφόρων συγκυριών που επηρέασαν και τον τόπο μας.

«Η μία συγκυρία είναι το μεταναστευτικό. Λόγω της αυξητικής τάσης που σημειώνεται στην εισροή των οικονομικών μεταναστών σε όλη την Ευρώπη και στην Κύπρο, οι κυβερνήσεις τόσο των κρατών μελών, αλλά και παγκόσμια, λαμβάνουν μέτρα και προωθούν προγράμματα, για την αντιμετώπιση των μεταδιδόμενων νοσημάτων που αποτελούν πρόβλημα δημόσιας υγείας», σημείωσε.

Ένα άλλο γεγονός που συνέβαλε στην αλλαγή της εικόνας, πρόσθεσε, είναι η αύξηση της ενέσιμης χρήσης ουσιών καθώς και η αύξηση στον αριθμό χρηστών ενδοφλέβιων ψυχοδραστικών ουσιών. «Γεγονός που είναι άκρως ανησυχητικό καθώς σταδιακά παρατηρείται μείωση του μέσου όρου έναρξης ηλικίας χρήσης ουσιών», υπέδειξε.

Στοιχεία για την ηπατίτιδα

Ηπατίτιδα είναι η φλεγμονή του ήπατος που συνήθως οφείλεται στους ιούς (ιογενής ηπατίτιδα). Σπάνια μπορεί να προκληθεί και από άλλους τοξικούς παράγοντες όπως το αλκοόλ, τα φάρμακα, η μπορεί να είναι αυτοάνοση.

Πως εκδηλώνεται

Ένα άτομο το οποίο θα προσβληθεί από τον ιό μπορεί να αναπτύξει συμπτώματα όπως αδιαθεσία, κόπωση, ανορεξία, εμετοί, πυρετός, ίκτερος και αρθραλγίες.

Όμως πολύ πιθανόν να μην αναπτυχθούν συμπτώματα, να έχει μολυνθεί κάποιο άτομο. Τότε μιλάμε για χρόνια ηπατίτιδα την σιωπηλή όπως ονομάζεται νόσο η οποία εξελίσσεται ύπουλα και τις περισσότερες φορές μπορεί να καταλήξει σε μια πολύ σοβαρή ηπατοπάθεια όπως είναι η κίρρωση, η ανεπάρκεια και ο καρκίνος.

Bάση παγκόσμιων επιδημιολογικών δεδομένων, 350 εκατ. άνθρωποι στον κόσμο νοσούν από ιογενή ηπατίτιδα και πάνω από 1 εκατ. άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως λόγω οξείας ηπατίτιδας και χρόνιας λοίμωξης εκ των οποίων το 96% οφείλονται στην HBV και HCV ,78% καρκίνο του ήπατος και 57% κίρρωση ήπατος.

Τα επιδημιολογικά δεδομένα της Κύπρου 2013 – 2022

Όσον αφορά τη χώρα καταγωγής των περιστατικών στην Κύπρο (που είναι δηλωμένα στην μονάδα επιδημιολογικής επιτήρησης) , για την ηπατίτιδα Β το μεγαλύτερο ποσοστό φαίνεται να έχουν άτομα τα οποία κατάγονται από το Καμερούν (35%), ενώ οι Κύπριοι πολίτες είναι στο 10% και ακολουθούν άτομα από Ρουμανία (7%) , Πακιστάν (7%) και το υπόλοιπο ποσοστό από διάφορες άλλες χώρες.

«Πιο πολύ επιρρεπείς στο να μολυνθούν από ηπατίτιδα Β και C είναι οι άντρες και τα περισσότερα δηλωμένα περιστατικά που έχουμε φαίνεται ότι είναι άντρες οι οποίοι δεν έχουν κάνει χρήση προφυλακτικού κατά τις σεξουαλικές επαφές που είχαν και είναι κυρίως άντρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άλλους άντρες».

Για την ηπατίτιδα C, το 72% από τα δηλωμένα περιστατικά ανήκουν στις ηλικίες 25-44 και το 18% στις ηλικίες 45-64.

Για την ηπατίτιδα Β, το 44% των περιστατικών είναι 15-24 χρόνων και 31% άτομα άνω των 64 χρόνων.

Τρόποι πρόληψης

Όπως τονίστηκε, ο αποτελεσματικότερος τρόπος καταπολέμησης της ιογενούς Ηπατίτιδας είναι η Πρόληψη και περιλαμβάνει:

• Υπεύθυνη ατομική συμπεριφορά
• Υπεύθυνη σεξουαλική ζωή-Χρήση προφυλακτικού
• Ατομική χρήση προσωπικών ειδών (βελόνες, ξυραφάκια, ψαλίδια)
• Χρήση αποστειρωμένων εργαλείων, συρίγγων, βελόνων
• Τήρηση αυστηρών κανόνων ατομικής υγιεινής και εφαρμογή μέτρων υγιεινής του περιβάλλοντος
• Συχνό και καλό πλύσιμο χεριών
• Διατήρηση υψηλών επιπέδων καθαριότητας κοινόχρηστων χώρων
• Πρόληψη μετάδοσης από μολυσμένες μητέρες σε νεογέννητα

Δράσεις της ΑΑΕΚ

Ο Δρ Χρίστος Μηνά, Πρόεδρος της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου (ΑΑΕΚ) τόνισε ότι η Αρχή προάγει δράσεις για πρόληψη της μετάδοσης της ηπατίτιδας, οι οποίες εμπίπτουν στον Πυλώνα Μείωσης της Βλάβης της Εθνικής Στρατηγικής για την Αντιμετώπιση των Εξαρτήσεων 2021-2028.

Ανέφερε ότι, ο κύριος στόχος του εν λόγω πυλώνα είναι η παροχή υπηρεσιών για μείωση της μετάδοσης των λοιμωδών νοσημάτων, των θανάτων, της εγκληματικότητας και άλλων αρνητικών συνεπειών που συνδέονται με τη χρήση.

«Σε αυτό το πλαίσιο έχουν παραχωρηθεί στα θεραπευτικά προγράμματα, ειδικά διαγνωστικά τεστ ταχείας ανίχνευσης (rapid tests) για τα λοιμώδη νοσήματα HIV, Ηπατίτιδα Β και Γ, με στόχο την αύξηση των ατόμων που εξετάζονται για αυτά.

Παράλληλα, έχουν τοποθετηθεί μηχανές αυτόματης διάθεσης συριγγών σε όλες τις επαρχίες, με στόχο την αύξηση της πρόσβασης των χρηστών ενέσιμων ουσιών σε αποστειρωμένα εργαλεία και τη μείωση της μετάδοσης των λοιμωδών νοσημάτων».

Πρόσθεσε επίσης ότι «με στόχο την πρόσβαση του “κρυμμένου πληθυσμού” σε αυτές τις υπηρεσίες, η ΑΑΕΚ διαθέτει την κινητή μονάδα CareZone, η οποία καλύπτει περιοχές που δεν είναι εύκολα προσβάσιμες σε παγκύπριο επίπεδο, καθώς και χώρους συνεύρεσης της νεολαίας, όπως φεστιβάλ μουσικής».

Κλείνοντας είπε ότι η εξάλειψη του στίγματος αναφορικά με τις εξετάσεις για νόσους όπως HIV, Ηπατίτιδες και σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, είναι το κλειδί για την προώθηση της εξέτασης και της θεραπείας κατά της ηπατίτιδας.

Η ΑΑΕΚ στοχεύει στην αύξηση της προσβασιμότητας των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων σε εξετάσεις, με στόχο την ισότιμη και ανιδιοτελή πρόσβαση όλων των συνανθρώπων μας σε υπηρεσίες υγείας.

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ηπατίτιδας έχει καθιερωθεί από το 2004 η 28^η Ιουλίου πρωτοβουλία τoυ Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Το φετινό μήνυμα του Οργανισμού είναι «One Life, One Liver», το οποίο αναφέρεται στο γεγονός πως έχουμε μόνο μια ζωή και μόνο ένα συκώτι, και η ηπατίτιδα μπορεί να καταστρέψει και τα δύο.

Της Μόνικας Μακρυγιάννη