Aνάγκη παρουσίας σχολικού συνοδού σε παιδιά που δεν δύνανται να αυτοεξυπηρετηθούν

Τα παιδιά που δεν δύνανται να αυτοεξυπηρετηθούν ή ένεκα της φύσης της αναπηρίας τους χρειάζονται συνεχή και απρόσκοπτη στήριξη έχουν, ανά πάσα στιγμή, ανάγκη την παροχή εύλογων προσαρμογών, για να δύνανται να παρακολουθούν σε ισότιμη βάση με τα υπόλοιπα παιδιά την παράδοση του μαθήματος από τον εκπαιδευτικό για να δύνανται να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και την ευρύτερη εκπαιδευτική διαδικασία, αναφέρει σε Έκθεση της, η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Μαρία Στυλιανού-Λοττίδη.

Στην Έκθεση της, αναφορικά με την μη παροχή σε μαθητή με αναπηρία συνοδού που να ανταποκρίνεται στις εξατομικευμένες του ανάγκες, η Επίτροπος επισημαίνει ότι κατά τη διάρκεια του διαλείμματος, ένα παιδί που δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί, έχει άμεση ανάγκη την παρουσία του σχολικού συνοδού για τις προσωπικές του ανάγκες (σίτιση, τουαλέτα κλπ.) αλλά και για να συμβάλει στην άρση των εμποδίων που παρακωλύουν την κοινωνικοποίησή του με τους συμμαθητές του, τη συμμετοχή του στις δραστηριότητες και το παιχνίδι των υπολοίπων παιδιών κλπ.

Επισημαίνει ότι τυχόν στέρηση των συνοδών από αυτά τα παιδιά, έστω και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ισοδυναμεί με την απουσία εύλογων προσαρμογών και επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις στην εξατομικευμένη στήριξη που θα πρέπει να τους παρέχεται για την άρση των εμποδίων με τα οποία τίθεται αντιμέτωπα εντός της σχολικής μονάδας, η εύλογη προσαρμογή που παρέχεται είναι, ουσιαστικά, αποσπασματική και δεν εξυπηρετεί τον σκοπό της.

Διευκρινίζει πως «όταν η προσαρμογή που παρέχεται σε ένα παιδί με αναπηρία, στην προκειμένη περίπτωση σχολικός συνοδός, δεν ανταποκρίνεται στις εξατομικευμένες ανάγκες του παιδιού, η συγκεκριμένη προσαρμογή δεν δύναται να εκληφθεί ως εύλογη και δεν προσφέρει στο παιδί τα αναγκαία μέσα για την ισότιμη ένταξη του στην εκπαίδευση και στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ως εκ τούτου επέρχεται διάκριση εις βάρος του λόγω της αναπηρίας του».

Κατ’ επέκταση, η κ. Λοττίδη αναφέρει ότι κάθε περίπτωση μαθητή με αναπηρία που χρήζει εύλογων προσαρμογών και, ειδικότερα, σχολικού συνοδού, θα πρέπει να εξετάζεται και να αντιμετωπίζεται ξεχωριστά και εξατομικευμένα και με γνώμονα τις ξεχωριστές ανάγκες που θα πρέπει να ικανοποιούν οι αιτούμενες εύλογες προσαρμογές.

Η Επίτροπος αναφέρει ότι όταν σε ένα μαθητή που δεν δύναται να αυτοεξυπηρετηθεί και αντιμετωπίζει πολλαπλές αναπηρίες δεν παρέχεται σχολικός συνοδός που να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις ανάγκες του, αλλά του δίνεται εύλογη προσαρμογή στην ίδια βάση με τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για την παροχή συνοδού σε ένα άλλο παιδί με αναπηρία ή μαθησιακές αναπτυξιακές δυσκολίες που έχει προφανώς λιγότερες ανάγκες, «συντελείται κατάφορη παραβίαση της αρχής της ισότητας και επέρχεται διάκριση εις βάρος του καθότι συντελείται όμοια μεταχείριση ανόμοιων περιπτώσεων η οποία ρητά απαγορεύεται και από το Αρ. 28 του Συντάγματος».

«Θα πρέπει, δε, να σημειωθεί ότι τα πιο πάνω ζητήματα, δηλαδή η ισοπεδωτική, σε ορισμένες περιπτώσεις, αξιολόγηση των αναγκών των μαθητών με αναπηρία και η συνακόλουθη παροχή σ’ αυτούς σχολικών συνοδών, ανεξαρτήτως εάν αυτοί δύνανται ή όχι να ανταποκριθούν στις εξατομικευμένες τους ανάγκες, πολύ πιθανόν να επιλύονταν εάν το Υπουργείο εξέταζε τις εισηγήσεις που περιλαμβανόταν στην Αυτεπάγγελτη Τοποθέτηση μου με αρ. ΑΥΤ. 11/2021, όπως αυτή επαναλήφθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022 σε νέα Αυτεπάγγελτη Τοποθέτηση, για επανεξέταση της διαδικασίας πρόσληψης των συνοδών από τις Σχολικές Εφορείες και ανάθεση της συγκεκριμένης διαδικασίας σε άλλο εξειδικευμένο φορέα με τις κατάλληλες γνώσεις επί του θέματος και τον άμεσο διαχωρισμό τους από τις βοηθούς», προσθέτει.

Τονίζει ότι η προσαρμογή ενός παιδιού με αναπηρία με οποιοδήποτε σύνοδο πιθανόν να είχε θετικό  αποτέλεσμα αν η αναπηρία ήταν συγκεκριμένη και ή περιορισμένη και ή άμεσα ορατή αναφέροντας ότι «η πολλαπλή όμως αναπηρία χρήζει από μόνη της εξειδίκευση της στήριξης».

Σε σχέση με τον συγκεκριμένο μαθητή με αναπηρίες, η Επίτροπος εισηγείται στο Υπουργείο Παιδείας όπως επανεξετάσει άμεσα το αίτημα του παραπονούμενου για παροχή συνόδου ο οποίος να ανταποκρίνεται στην πολλαπλή αναπηρία του.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Επίσης, να δρομολογήσει, στη βάση των εισηγήσεων που του υποβλήθηκαν το 2021 και τον Σεπτέμβριο του 2022, την επανεξέταση του ζητήματος της διαδικασίας πρόσληψης των σχολικών συνοδών, ξεκινώντας εν τέλει διάλογο με όλους τους εμπλεκομένους ήτοι, τις Αντιπροσωπευτικές Οργανώσεις των Γονέων Παιδιών με Αναπηρίες, την ΚΥΣΟΑ και τον Σύνδεσμο Σχολικών Συνοδών, για μια ολιστική επίλυση του ζητήματος.

Όπως αναφέρεται τέλος, η Έκθεση υποβάλλεται στο Υπουργείο Παιδείας, και αντίγραφο της θα κοινοποιηθεί, για ενημέρωση, στον Πρόεδρο και τα Μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού, στην ΚΥΣΟΑ και στην ΠΟΑΑ Λεμεσού.