Το διακύβευμα της επόμενης μέρας στην Υγεία

18 Νοεμβρίου 2022, 13:40

*της Δρος Ανδρούλλας Ελευθερίου

Λίγο πριν το κλείσιμο της αυλαίας της δεκαετούς διακυβέρνησής του, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης προχώρησε προχθές στον απολογισμό του παραχθέντος έργου στον τομέα της Υγείας, δίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στον σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο και την πολλαπλασιαστική αξία που δημιούργησε η θεμελιώδης μεταρρύθμιση του Γενικού Συστήματος Υγείας.

Είτε συμφωνεί, είτε διαφωνεί κανείς με τις πολιτικές και τους χειρισμούς του απερχόμενου Προέδρου πάνω σε διάφορα κρίσιμα ζητήματα που χαρακτήρισαν τη θητεία του – και η λίστα είναι σίγουρα μακρά – είναι κοινά παραδεκτό, θεωρώ, ότι η προσωπική του προσήλωση και συνεισφορά στη θεσμοθέτηση και εφαρμογή του ΓεΣΥ αποτιμάται με θετικό πρόσημο από το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων, των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας, κάτι που και ο ίδιος γνωρίζει καλά.

Έχοντας ζήσει εκ του σύνεγγυς και υπηρετήσει από διάφορες θέσεις εδώ και δεκαετίες τον τομέα της Υγείας στην Κύπρο, δε θα μπορούσα να μην παραδεχθώ το αυτονόητο. Ότι, δηλαδή, έχει πράγματι σημειωθεί μεγάλη και απτή πρόοδος, κυρίως χάρη στο ΓεΣΥ, στο επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης προς ασθενείς και πολίτες, στη βάση των αρχών της καθολικότητας, της ισότιμης πρόσβασης, της αλληλεγγύης και της ελεύθερης επιλογής. Και αυτό η κυβέρνηση Αναστασιάδη θα το πιστωθεί.

Βεβαίως, Σύστημα Υγείας δε σημαίνει νομοτελειακά και Καλό Σύστημα Υγείας. Εξ ου και δε χωρά κανένας εφησυχασμός αναφορικά με την αναγκαιότητα διόρθωσης των στρεβλώσεων και αντιμετώπισης των αδυναμιών, που έχουν αναδειχθεί στη διάρκεια της τρίχρονης λειτουργίας του.

Ο Πρόεδρος, στην τοποθέτησή του, έδειξε πως έχει συναίσθηση των προβληματικών πτυχών και ελλείψεων τόσο του ΓεΣΥ όσο και του τομέα της Υγείας, εν γένει. Πολύ σύντομα, ωστόσο, το βάρος της ευθύνης για την προστασία, ενίσχυση και βελτίωση της βιωσιμότητας και αποδοτικότητας του Συστήματος, καθώς και της προώθησης πολιτικών που θα ανταποκρίνονται αποτελεσματικότερα στη ζήτηση για υγειονομικές υπηρεσίες και τις διαρκώς εξελισσόμενες και τροποποιούμενες ανάγκες των πολιτών, θα περάσει σε άλλα χέρια.

Ποια είναι όμως τα πιο κρίσιμα, ανοικτά μέτωπα που θα κληθεί να διαχειριστεί με γοργά και αποφασιστικά βήματα η επόμενη κυβέρνηση;

Πρώτα και κύρια, χρειάζεται να κατανοήσουμε πως όσο και να μιλάμε για ένα ποιοτικό σύστημα υγείας, κάτι τέτοιο επί της ουσίας είναι και θα παραμείνει ανεδαφικό, αν δεν υπάρξει στην πράξη διασφάλιση, αξιολόγηση και συστηματικός έλεγχος της ποιότητας στην παρεχόμενη υγειονομική φροντίδα για όλους τους παρόχους, βάσει προκαθορισμένων προτύπων και μετρήσιμων δεικτών. Η χώρα μας, μη διαθέτοντας ούτε σχετικό νομοθετικό πλαίσιο σε ισχύ ούτε και μηχανισμούς διασφάλισης ποιότητας στη υγεία, παραμένει εκ των ουραγών της ΕΕ σε αυτό το ζήτημα και επιβάλλονται άμεσες ενέργειες έτσι ώστε το Εθνικό Κέντρο Κλινικής Τεκμηρίωσης και Βελτίωσης Ποιότητας να γίνει επιτέλους πραγματικότητα.

Ένα ακόμη μεγάλο στοίχημα για την επόμενη ημέρα στην υγεία αποτελεί η προστασία και ενίσχυση της Δημόσιας Υγείας. Αν και την αξία ενός καλά οργανωμένου και ανθεκτικού τομέα Δημόσιας Υγείας ανέδειξε σε υπερθετικό βαθμό η πρόσφατη επέλαση της COVID-19, η τεράστια σημασία της αφορά κυρίως ένα εκ των πιο πολύτιμων κεφαλαίων για την προαγωγή της ανθρώπινης υγείας και αυτό δεν είναι άλλο από την πρόληψη. Οι μέχρι σήμερα εφαρμοσθείσες πολιτικές για τη Δημόσια Υγεία είναι ως επί το πλείστον ελλειμματικές και κατακερματισμένες και εφεξής χρειάζεται να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην αναδιοργάνωσή τους στη βάση κεντρικού σχεδιασμού και μέσα από μια προσεκτικά καταρτισμένη Εθνική Στρατηγική, στο πλαίσιο του, εύχομαι σύντομα, αναβαθμισμένου ρόλου του Υπουργείου Υγείας.

Το Υπουργείο είναι εκείνο που θεωρώ πως θα πρέπει να αναλάβει την όλη εποπτεία της προόδου και υλοποίησης των υπηρεσιών υγείας, με έναν εκ των κύριων στόχων του να είναι και η ουσιαστική συνεισφορά στην αναδιάρθρωση των πολύπαθων δημόσιων νοσηλευτηρίων, η συσσωρευμένη εμπειρογνωμοσύνη των οποίων είναι ανεκτίμητη, σε συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού με τα ολοένα και πιο πολυάριθμα στη χώρα μας ιδιωτικά νοσηλευτήρια. Η ανάδειξη και αξιοποίηση των σημαντικότατων ευρωπαϊκών πολιτικών στον χώρο της υγείας είναι επίσης ένα από τα ζητήματα με τα οποία θα πρέπει να καταπιαστεί συστηματικά το Υπουργείο.

Θα ήθελα να σταθώ και στην απουσία Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων και Κλινικών από την Κύπρο, που δε συνιστά απλά ακόμη μια αρνητική πρωτιά της χώρας μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά αποβαίνει σε βάρος όλης της ιατρικής και επιστημονικής κοινότητας και θέτει προσκόμματα στην εμπέδωση της κλινικής αριστείας, της έρευνας και της εκπαίδευσης, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την ανάπτυξη και αναβάθμιση συνολικά της παροχής ποιοτικής φροντίδας υγείας για τους πολίτες.

Οι πολύχρονες προσπάθειες για την πραγματοποίηση του έργου ήρθαν πολλάκις αντιμέτωπες με προσκόμματα και καθυστερήσεις, με το νομοσχέδιο περί συνεργασίας των Πανεπιστημίων και Οργανισμού/Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων Νόμο του 2020 να αναμένεται ακόμη να εισαχθεί προς τελική συζήτηση και ψήφιση.

Ένα άλλο θέμα που απασχολεί ιδιαιτέρως όλους όσοι έχουν ασχοληθεί εντατικά με την προώθηση της βέλτιστης δυνατής φροντίδας για τους ασθενείς και είναι άμεσα συνυφασμένο με τη διασφάλιση ποιοτικών υπηρεσιών υγείας είναι και εκείνου του Συνηγόρου του Ασθενή, το οποίο επίσης έχει παραμείνει δραματικά στάσιμο εδώ και καιρό. Το σύνθετο παζλ των προκλήσεων συμπληρώνουν τα θέματα που αφορούν την Ψυχική Υγεία, την ανακουφιστική φροντίδα των ασθενών και τα Κέντρα Αποκατάστασης, την διευκόλυνση της πρόσβασης των ασθενών σε καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες.

Ανεξαρτήτως αποτελέσματος των επερχόμενων εκλογών, οι πολιτικές υγείας που θα εφαρμοστούν πρέπει να είναι ασθενοκεντρικές, ευέλικτες, βασισμένες σε πραγματικά δεδομένα, χωρίς τις καθυστερήσεις του παρελθόντος και με τρόπο που θα κάνει τη διαφορά για κάθε ασθενή, για κάθε πολίτη.

Το μόνο σίγουρο είναι πως οι επόμενοι μήνες θα δοκιμάσουν τα αντανακλαστικά τόσων των πολιτών που θα προσέλθουν στις κάλπες, όσο και της επόμενης κυβέρνησης που θα κληθεί να σχεδιάσει, αλλά να μην αφήσει μόνο στα χαρτιά, σημαντικές τομές στην Υγεία.