Συνήγορος Ασθενή: Πιο επιτακτική από ποτέ η επανεξέταση και προώθηση του σχετικού νομοσχεδίου

13 September 2022, 09:03

της Δρος Ανδρούλλας Ελευθερίου*

Τα λάθη είναι ανθρώπινα και προϋποθέτουν πράξη για να συμβούν. Τα αποφεύγουν μόνον όσοι αδρανούν και, από την αυτή την οπτική, αποτελούν μια αναπόδραστη και ευπρόσδεκτη πραγματικότητα της ζωής. Δε μπορεί κανείς όμως να συνεχίσει να τα διαπράττει χωρίς να υποστεί, εν τέλει, τις συνέπειες. Έχω αναφερθεί ξανά, μέσα από την αρθρογραφία μου, στη μεγάλη ανάγκη να νιώσει ο Κύπριος πολίτης οτι, όπου υπάρχουν λάθη και παραλείψεις στον τομέα της Υγείας, η ευθύνη θα μετριέται και θα υπάρχει λογοδοσία.

Η συντεταγμένη προστασία, διαχείριση και εφαρμογή των δικαιωμάτων των ασθενών ήταν και παραμένει ζήτημα θεμελιώδους σημασίας, καθώς είναι άρρηκτα συνδεδεμένη µε τη διασφάλιση ποιοτικών υπηρεσιών και συνυφασμένη με τη µέγιστη δυνατή ικανοποίηση των χρηστών υπηρεσιών υγείας. Αν, λοιπόν, η ορθή προάσπιση των δικαιωμάτων των ασθενών συνιστά δείκτη κοινωνικής ωριμότητας, και με δεδομένο οτι η θεσμοθέτηση του Συνηγόρου Υγείας και Ασθενή έχει μπει επ΄αόριστον «στον πάγο», τότε φοβάμαι πως, σε αυτό τουλάχιστον το ζήτημα, χωλαίνουμε σημαντικά.

Έχουν συμπληρωθεί και επισήμως τέσσερα χρόνια από την επίδοση της μελέτης με αντικείμενο τη θέσπιση του θεσμού του Συνηγόρου Υγείας και Ασθενή, καθώς και την εισήγηση τροποποιήσεων προς επικαιροποίηση του υφιστάμενου Νόμου «Περί της Κατοχύρωσης και της Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών» του 2004 στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, την εκπόνηση της οποίας ανέλαβα προσωπικά, βάσει απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, ημ/νιας 19/12/2017, και με τη συνεργασία νομικών συμβούλων, ακαδημαϊκών, των οργανωμένων συνόλων ασθενών και άλλων εταίρων.

Σε αυτήν, προβλέποταν η θέσπιση του Συνηγόρου Υγείας και Ασθενή, ως ανεξάρτητης αρχής με κύρια, αλλά όχι αποκλειστική, αποστολή την εξέταση παραπόνων από όλους ανεξαιρέτως τους ασθενείς και για το σύνολο των παρόχων υπηρεσιών υγείας.

Η αποδυνάμωση και διαφοροποίηση του Συνηγόρου από τον αρχικό, ουσιαστικό του ρόλο, με το νομοσχέδιο που ετέθη σε δημόσια διαβούλευση τον περασμένο Ιούνιο και προτού καλά-καλά θεσπιστεί και παγιωθεί στη χώρα μας, θα ήταν ολέθριο λάθος. Και δε νομίζω να αμφισβητεί κανείς πως η μέχρι σήμερα διαχείριση των παραπόνων και καταγγελιών των ασθενών κάθε άλλο παρά ενδεδειγμένη είναι, αφού κατακερματίζεται μεταξύ φορέων όπως τον Επίτροπο Εποπτείας του ΓεΣΥ, την Ομοσπονδία Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου, τον Επίτροπο Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αλλά και τον Επίτροπο Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Είναι απόλυτα λογικό, ως εκ τούτου, να επικρατεί και να διαιωνίζεται η σύγχυση των ασθενών ως προς το που θα πρέπει τελικά να αποταθούν για τη διερεύνηση και επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν.

Ο σχεδιασμός και η εφαρμογή ενός αναβαθμισμένου οργάνου, με σωστή δομή, στελέχωση και προκαθορισμένες διαδικασίες, που θα πληροφορεί έγκυρα και θα επιλύει τυχόν προβλήματα δυσλειτουργίας που αφορούν την υγεία των πολιτών, τόσο εντός όσο και εκτός ΓεΣΥ, θα συμβάλει καθοριστικά στην ορθή πληροφόρηση και την προστασία των ασθενών. Παράλληλα, όμως, θα συνεισφέρει στην προστασία και των ίδιων των παρόχων υγείας, κι αυτό γιατί οι συζητήσεις επί του θέματος από τους διάφορους φορείς και υπηρεσίες που ασχολούνται με την καταγραφή των παραπόνων των ασθενών μπορεί να προβάλλουν λανθασμένα ή μη τεκμηριωμένα πορίσματα που πιθανόν να εκθέσουν αδίκως και τους παρόχους υγείας.

Συνεπώς, η καταγραφή, διερεύνηση και πρόταξη λύσεων από την αρμόδια αρχή του Συνηγόρου προσλαμβάνει και μια άλλη, ηθική διάσταση, ενώ απαιτεί προσεκτικό συντονισμό και παραγωγική συνεργασία όλων των σχετικών φορέων και υπηρεσιών.

Ας σπάσουμε επιτέλους τον φαύλο κύκλο που μας χαρακτηρίζει στην Κύπρο, που από τη μια βρίσκει τη χώρα μας να πρωτοστατεί στη δημιουργία και ανάπτυξη νομοθεσιών, ακόμη και πρωτοπόρων για την εποχή τους όπως ο εν λόγω Νόμος για τα Δικαιώματα των Ασθενών του 2004, αλλά να υστερεί δραματικά, από την άλλη, στην εφαρμογή τους.

Το νομοσχέδιο του Συνηγόρου Υγείας και Ασθενή πρέπει να επανεξεταστεί προσεκτικά, με γνώμονα πρώτα και κύρια το συμφέρον των πολιτών, και να προωθηθεί αυθωρεί και παραχρήμα για ψήφιση στη Βουλή. Δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για περαιτέρω καθυστέρηση.