Η Μαγνητική Μαστογραφία στη φαρέτρα της διάγνωσης του καρκίνου του μαστού

Της Δρος Ελένης Στυλιανού*

Η μαγνητική μαστογραφία είναι μία εκ των πλέον σύγχρονων μεθόδων απεικόνισης των μαστών, η οποία συμπληρώνει τις ήδη υπάρχουσες μεθόδους, της συμβατικής μαστογραφίας και του υπερήχου των μαστών, συμβάλλοντας στη διάγνωση και καλύτερη διαχείριση του καρκίνου του μαστού.

Η εξέταση

Η εξέταση διενεργείται σε μηχανήματα μαγνητικού τομογράφου σε πρηνή θέση και έχει διάρκεια περί τα 20 λεπτά. Αναγκαία είναι η πλήρης συνεργασία της εξεταζόμενης, η οποία θα πρέπει να είναι εντελώς ακίνητη κατά τη διάρκεια της απεικόνισης. Στο πλαίσιο της εξέτασης, χορηγείται απαραιτήτως ενδοφλέβια παραμαγνητική σκιαγραφική ουσία για τον δυναμικό έλεγχο του παρεγχύματος των μαστών. Γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας ενδείκνυται να υποβάλλονται στην εξέταση κατά τη 2^η βδομάδα του γυναικολογικού κύκλου (μεταξύ 7^ης και 14^ης ημέρας), οπότε η πιθανότητα ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων είναι μειωμένη. Αυτό οφείλεται στο ότι η συμπεριφορά του φυσιολογικού υποστρώματος των μαστών διαφέρει κατά τη διάρκεια του κύκλου και σε αυτό το διάστημα ελαχιστοποιείται ο σκιαγραφικός εμπλουτισμός του.  Για τον ίδιο λόγο, μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες που υποβάλλονται σε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης συνίσταται να διακόπτουν τη θεραπεία τους για 6-8 βδομάδες, πριν τη διενέργεια της εξέτασης. Είναι σημαντικό, πριν την εξέταση, να εξακριβωθεί η παρουσία οποιονδήποτε γενικών αντενδείξεων διενέργειας μαγνητικής τομογραφίας, όπως είναι η παρουσία μη συμβατού καρδιακού βηματοδότη ή μεταλλικών ξένων σωμάτων σε ζωτικά σημεία του σώματος.

Σε ποιες απευθύνεται

Η μαγνητική μαστογραφία έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει τόσο στην πρόληψη (screening), όσο και στη διερεύνηση ύποπτων αλλοιώσεων, αλλά και στη διαχείριση διαγνωσμένων περιστατικών καρκίνου του μαστού. Συγκεκριμένα:

• Σε γυναίκες με υψηλό ρίσκο ανάπτυξης καρκίνου μαστού οι οποίες περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα ετήσιων ελέγχων ενδείκνυται, σύμφωνα με οδηγίες της Αμερικάνικης Αντικαρκινικής Εταιρείας, να διενεργείται μαγνητική μαστογραφία. Γυναίκες υψηλού ρίσκου θεωρούνται ενδεικτικά:
• Φορείς της μετάλλαξης BRCA1, BRC2, PTEN ή TP53 ή γυναίκες με πρώτου βαθμού συγγενή φορέα των εν λόγω γονιδίων.
• Όσες έχουν ισχυρή οικογενή προδιάθεση καρκίνου μαστών ή ωοθηκών (σε μοντέλα υπολογισμού κινδύνου - προκύπτον ρίσκο ≥20%).
• Όσες υποβλήθηκαν σε ακτινοθεραπεία στο θώρακα σε ηλικία 10-30 ετών (π.χ. για θεραπεία λεμφωμάτων).
• Περιοδικοί έλεγχοι συνίστανται σε γυναίκες οι οποίες έχουν ιδιαίτερα πυκνούς μαστούς, η αξιολόγηση των οποίων με τις συμβατικές μεθόδους είναι περιοριστική και σημαντικά μειωμένης ευαισθησίας.
• Η εξέταση αποτελεί ένα ισχυρό εργαλείο στα χέρια των ιατρών  για διερεύνηση ύποπτων ή ασαφών ευρημάτων στη μαστογραφία ή υπερηχογραφικό έλεγχο.
• Εξαιρετικής σημασίας είναι η εξέταση και στις γυναίκες με διαγνωσμένο καρκίνο μαστού:
• Επί πρόσφατης διάγνωσης καρκίνου των μαστών η μέθοδος είναι χρήσιμη στo πλαίσιo της προεγχειρητικής σταδιοποίησης (staging). Συμβάλλει στην αναλυτικότερη χωρική ανάλυση, μέτρηση μεγέθους της βλάβης και της σχέσης της με το θωρακικό τοίχωμα. Επίσης είναι το καλύτερο εργαλείο για τη διερεύνηση ενδεχόμενης πολυεστιακότητας της βλάβης.
• Σε γυναίκες υπό θεραπεία η μαγνητική μαστογραφία έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει στην αξιολόγηση ανταπόκρισης στη θεραπεία (treatment response). Με την ολοκλήρωση της θεραπείας, η μέθοδος χρησιμοποιείται για επανέλεγχο και διερεύνηση ενδεχόμενης υποτροπής της νόσου.
• Χρήσιμη για γυναίκες με ενθέματα
• Η μαγνητική μαστογραφία αποτελεί εξέταση εκλογής για την αξιολόγηση ενθεμάτων των μαστών και κυρίως για τη διερεύνηση ενδεχόμενης ρήξης αυτών. Για τη διαπίστωση αυτού δεν είναι αναγκαία η χορήγηση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού μέσου - εξαιρουμένης της περίπτωσης υποψίας φλεγμονής του ενθέματος.
•  
• Τα πλεονεκτήματα 
• Το κυριότερο πλεονέκτημα της μαγνητικής μαστογραφίας είναι η υψηλότερη ευαισθησία της στη διάγνωση του διηθητικού καρκίνου του μαστού, με αναφερόμενα βιβλιογραφικά ποσοστά >89%. Ευαισθησία που κυμαίνεται ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου και την πυκνότητα του μαστού και είναι αρκετά υψηλότερη συγκριτικά με αυτή των υπόλοιπων μεθόδων.
• Σε περιπτώσεις κλινικής υποψίας καρκίνου του μαστού (π.χ. μασχαλιαία λεμφαδενοπάθεια ή δευτεροπαθής νόσος αγνώστου προελεύσεως) στατιστικά  καταδεικνύουν ευρήματα στη μαγνητική μαστογραφία μέχρι 50% των περιπτώσεων.
• Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην περίπτωση νέων διαγνώσεων η μαγνητική μαστογραφία θεωρείται η πιο αξιόπιστη μέθοδος αναγνώρισης περαιτέρω εστιών εντός των μαστών (συναντώνται σε 10-30% των περιπτώσεων) όπως και η ακριβέστερη μέθοδος στον προεγχειρητικό υπολογισμό του μεγέθους του όγκου. Σύμφωνα με έρευνες, από τα ευρήματα της μαγνητικής μαστογραφίας προκύπτουν αλλαγές στη διαχείριση των ασθενών σε ποσοστό 20-30%.
• Τα μειονεκτήματα 
•  
• Μεγαλύτερη αναλογία ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων, γεγονός που συνεπάγεται μεγαλύτερο αριθμό ψευδώς αρνητικών βιοψιών.
• Αδυναμία της μεθόδου να αναδείξει μικροαποτιτανώσεις των μαστών, γεγονός που αποτελεί ένδειξη υποκείμενης εξεργασίας των μαστών.
• Η περιορισμένη διαθεσιμότητα. Μαγνητικοί τομογράφοι διατίθενται συνήθως σε μεγαλύτερα κέντρα υγείας, ενώ υφίσταται περιορισμός και στους ιατρούς ακτινολόγους που έχουν την εμπειρία αξιολόγησης της εν λόγω εξέτασης.
• Το υψηλό κόστος της εξέτασης, σε σχέση με αυτό των συμβατικών μεθόδων.
• Άτομα με κλειστοφοβία όπως και άτομα που έχουν οποιαδήποτε αντένδειξη διενέργειας μαγνητικής τομογραφίας πρέπει να αξιολογηθούν ιδιαιτέρως για τη δυνατότητα διενέργειας της εξέτασης.
• Γυναίκες με νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου που δεν δικαιούνται να λάβουν ενδοφλέβιο παραμαγνητικό σκιαγραφικό μέσο, δεν μπορούν να υποβληθούν στην εξέταση.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Σε κάθε περίπτωση, την ένδειξη διενέργειας της μαγνητικής τομογραφίας τη θέτει ο κλινικός ιατρός ή ο ιατρός ακτινοδιαγνώστης που διενεργεί το υπερηχογράφημα ή και τη μαστογραφία. Αυτοί έχουν τον κύριο ρόλο να καθοδηγήσουν τις γυναίκες στην επιλογή των ιδανικών σε κάθε περίπτωση διαγνωστικών εξετάσεων για τη βέλτιστη διαχείριση της κάθε γυναίκας ξεχωριστά.

*Ειδική Ακτινολόγος στο Διαγνωστικό Κέντρο Alpha Evresis, Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ στην Κύπρο