Τι είναι η ενδοκαρδίτιδα;

Ενδοκαρδίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή του ενδοκαρδίου, δηλαδή του εσωτερικού της καρδιάς και των βαλβίδων. Πριν από την ανακάλυψη των αντιβιοτικών η νόσος αυτή ήταν ιδιαίτερα επικίνδυνη και συχνά θανατηφόρος.

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Η ενδοκαρδίτιδα μπορεί να εισβάλει οξέως ή με υποξεία μορφή. Τα συνήθη συμπτώματα είναι:

• Πυρετός
• Ρίγος
• Εφίδρωση
• Νέο φύσημα στην καρδιά ή αλλαγή φυσήματος που προϋπήρχε
• Καταβολή
• Πόνος στις αρθρώσεις και τους μυς
• Δυσκολία στην αναπνοή και επίμονος βήχας
• Απώλεια βάρους, ωχρότητα στο δέρμα
• Ευαισθησία στην περιοχή του σπλήνα (αριστερό μέρος της κοιλιάς κάτω από τα πλευρά)
• Αίμα στα ούρα και κόκκινες κηλίδες στο δέρμα ή κάτω από τα νύχια

Πού οφείλεται;

Ενδοκαρδίτιδα παρουσιάζεται όταν εισέρχονται μικρόβια στο αίμα, μεταφέρονται στην καρδιά και επικάθονται στις καρδιακές βαλβίδες ή σε τμήματα καρδιακού ιστού που παρουσιάζουν κάποια βλάβη. Τα βακτήρια είναι το αίτιο στις περισσότερες περιπτώσεις, αλλά μύκητες ή άλλοι μικροοργανισμοί μπορεί επίσης να είναι υπεύθυνοι. Τα συνήθη μικρόβια που ανευρίσκονται είναι κοινά βακτήρια που ζουν στο στόμα, στην ανώτερη αναπνευστική οδό ή σε άλλα μέρη του σώματος. Άλλοι τρόποι εισόδου των μικροβίων στον οργανισμό είναι:

• Κοινές δραστηριότητες. Καθημερινές δραστηριότητες όπως το βούρτσισμα των δοντιών ή το μάσημα τροφών μπορεί να επιτρέψουν σε βακτήρια να εισέλθουν στο αίμα -ειδικά αν τα δόντια και τα ούλα είναι σε κακή κατάσταση.
• Λοιμώξεις ή άλλες παθολογικές καταστάσεις. Τα βακτήρια μπορεί να εξαπλωθούν από μια μολυσμένη περιοχή, π.χ. του δέρματος. Η ουλίτιδα, οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες νόσοι ή οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου -όπως η ελκώδης κολίτιδα- μπορεί επίσης να δώσουν την ευκαιρία στα βακτήρια να εισέλθουν στο αίμα.
• Καθετήρες ή βελόνες. Τα βακτήρια μπορεί να εισέλθουν στο σώμα μέσω ενός καθετήρα -ενός λεπτού σωλήνα που χρησιμοποιούν μερικές φορές οι γιατροί για να κάνουν ενέσεις ή να αφαιρούν υγρό από το σώμα. Μολυσμένες βελόνες και σύριγγες αποτελούν κίνδυνο για τους ανθρώπους οι οποίοι χρησιμοποιούν ενδοφλέβια ναρκωτικά.
• Ορισμένες οδοντιατρικές μικροεπεμβάσεις ή μικροεπεμβάσεις στην αναπνευστική οδό (π.χ. εξαγωγές δοντιών, βρογχοσκόπηση)

Συνήθως, το ανοσοποιητικό σύστημα καταστρέφει τα βακτήρια που εισέρχονται στο αίμα, ακόμη και αν τα βακτήρια φτάσουν στην καρδιά. Οι περισσότεροι άνθρωποι που αναπτύσσουν ενδοκαρδίτιδα έχουν ήδη κάποιο καρδιολογικό πρόβλημα, όπως συγγενείς καρδιοπάθειες ή βαλβιδοπάθειες ή τεχνητές βαλβίδες, που δημιουργούν την προδιάθεση για να εγκατασταθούν και να πολλαπλασιαστούν τα μικρόβια.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

Μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν ενδοκαρδίτιδα διατρέχουν όσοι:

• έχουν τεχνητές καρδιακές βαλβίδες. Είναι πιο πιθανό να επικαθίσουν μικρόβια σε μια τεχνητή (προσθετική) καρδιακή βαλβίδα απ’ ό,τι σε μια φυσιολογική καρδιακή βαλβίδα, ιδιαίτερα κατά το πρώτο έτος μετά την εμφύτευση.
• πάσχουν από συγγενείς καρδιοπάθειες. Πρόκειται για εκ γενετής καρδιακές ανωμαλίες, όπως π.χ. η μεσοκοιλιακή επικοινωνία, που καθιστούν την καρδιά περισσότερο ευπαθή σε ενδοκαρδίτιδα.
• έχουν προηγούμενο ιστορικό ενδοκαρδίτιδας.
• έχουν βλάβες των καρδιακών βαλβίδων (βαλβιδοπάθειες). Ορισμένες βλάβες των καρδιακών βαλβίδων, όπως η στένωση της μιτροειδούς, η ανεπάρκεια της αορτής κ.ά.
• έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση καρδιάς.
• είναι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών (διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο μόλυνσης όταν κάνουν από κοινού χρήση ουσιών ή επαναχρησιμοποιούν βελόνες), καθώς και οι ασθενείς που νοσηλεύονται και φέρουν ενδοφλέβιους καθετήρες

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Ο γιατρός σας μπορεί να υποψιαστεί ότι πάσχετε από ενδοκαρδίτιδα με βάση το ιατρικό σας ιστορικό και την κλινική εξέταση.

Για να γίνει η διάγνωση είναι αναγκαίες διάφορες εξετάσεις:

• Εξετάσεις αίματος. Η πιο σημαντική εξέταση είναι η καλλιέργεια αίματος που χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό βακτηρίων στο αίμα. Άλλες εξετάσεις είναι η γενική αίματος και η ταχύτητα καθίζησης.
• Ηχωκαρδιογράφημα καρδιάς. Η εξέταση αυτή ελέγχει προσεκτικά την καρδιά και τις καρδιακές βαλβίδες προκειμένου να διαπιστωθεί αν έχουν μολυνθεί. Το διοισοφάγειοηχωκαρδιογράφημα (μια συσκευή υπερήχων περνάει από το στόμα και στη συνέχεια από τον οισοφάγο) είναι μια πιο ειδική εξέταση, που ελέγχει ακόμη πιο σχολαστικά την καρδιά

Πώς θεραπεύεται;

Αν έχετε ενδοκαρδίτιδα, θα χρειαστεί να λάβετε υψηλές δόσεις ενδοφλέβιων αντιβιοτικών στο νοσοκομείο, ανάλογα με το μικρόβιο που έχει βρεθεί στο αίμα. Μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνετε αντιβιοτικά για δύο έως έξι εβδομάδες για να ελεγχθεί η λοίμωξη.

Εάν η λοίμωξη προκαλέσει σοβαρές βλάβες στις καρδιακές βαλβίδες ή δεν υποχωρεί ή υποτροπιάζει, είναι αναγκαία η χειρουργική επέμβαση για την αντικατάσταση της κατεστραμμένης βαλβίδας.

Τι είδους επιπλοκές μπορεί να παρουσιαστούν;

Οι κυριότερες επιπλοκές της ενδοκαρδίτιδας είναι:

• Εμβολικά επεισόδια (αποκόλληση τμήματος της βλάβης που προκαλεί η ενδοκαρδίτιδα, που κυκλοφορεί με το αίμα και τελικά προκαλεί απόφραξη σε άλλο σημείο του σώματος) στον εγκέφαλο, τους πνεύμονες, τους νεφρούς κ.τ.λ.
• Καρδιακή ανεπάρκεια λόγω της καταστροφής των βαλβίδων. Αυτό σημαίνει ότι, λόγω της βλάβης που προκαλείται στις βαλβίδες, η καρδιά δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις ανάγκες του οργανισμού.

Πώς μπορεί να προληφθεί;

Αν έχετε κάποιους από τους παράγοντες κινδύνου για ενδοκαρδίτιδα, ρωτήστε το γιατρό σας σχετικά με τον κίνδυνο ανάπτυξης ενδοκαρδίτιδας και ενημερωθείτε σχετικά με το τι θα πρέπει να αποφεύγετε. Σε γενικές γραμμές, αν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου θα πρέπει να λαμβάνετε προληπτική αντιβιοτική αγωγή πριν από συγκεκριμένες επεμβάσεις, όπως οδοντιατρικές εργασίες, βρογχοσκόπηση ή μικροεπεμβάσεις σε μολυσμένο δέρμα.

*Οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτά τα κείμενα έχουν μόνο ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν αποτελούν θεραπευτική πρόταση, δεν υποκαθιστούν την ιατρική διάγνωση ή/και περίθαλψη, καθώς και τις οδηγίες που μόνο οι γιατροί έχουν την ευθύνη να δώσουν.