Ο πρύτανης του ΕΚΠΑ Μ. Δημόπουλος λύνει απορίες για τον κορωνοϊό

12 Μαρτίου 2020, 09:00

Ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, Μελέτιος- Αθανάσιος Δημόπουλος παραχώρησε στο ygeiawatch αποκλειστική συνέντευξη λύνοντας απορίες σε βασικά θέματα που αφορούν στο κορωνοϊό και στις αλλαγές που φέρνει στην καθημερινότητά μας.

-Ποια χαρακτηριστικά καθιστούν το νέο κορωνοϊό ξεχωριστό και πιο επικίνδυνο από SARS και MERS αλλά και από τους ιούς της γρίπης;

-Ο SARS-CoV-2 είναι ένας νέος κορωνοιός για τον οποίο δεν υπάρχει πρότερη εμπειρία και παρά τις εκτιμήσεις με βάση προηγούμενες επιδημίες κορωνοϊού, δε μπορούμε να είμαστε 100% σίγουροι για την πορεία της επιδημίας. Ανησυχία προκαλεί η ευκολία μετάδοσης του ιού από άνθρωπο σε άνθρωπο. Συγκριτικά, υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο από επιπλοκές της γρίπης πεθαίνουν 290.000 με 650.000 άνθρωποι παγκοσμίως. Η επιδημία του SARS (2002-2003) εξαπλώθηκε σε 29 χώρες, νόσησαν 8096 άτομα και 774 κατέληξαν (9.6% θνητότητα).

Στην επιδημία του MERS νόσησαν 2494 άτομα από τους οποίους κατέληξαν οι 858 (θνητότητα 34.4%). Το πρωί της 11ης Μαρτίου 2020, το Παρατηρητήριο του Πανεπιστημίου Johns Hopkins ανακοίνωσε 119.217 κρούσματα με 4.299 θανάτους (θνητότητα 3.6%) από το νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2, ενώ 66.563 έχουν επιβεβαιωμένα αναρρώσει. Βέβαια υπολογίζεται ότι η θνητότητα του COVID-19 θα είναι μικρότερη λόγω του ότι πολλές λοιμώξεις παραμένουν αδιάγνωστες. Σαφές είναι ότι όσο περισσότερα επιβεβαιωμένα κρούσματα υπάρχουν, τόσο αυξάνεται ο απόλυτος αριθμός των θανάτων και γίνεται υπολογίσιμος ακόμα και με μικρό ποσοστό θνητότητας.

-Από τη μέχρι στιγμής εμπειρία ποιοι πρέπει να προσέχουν περισσότερο και λαμβάνοντας ποια μέτρα;

-Δεν έχει αποδειχθεί ότι ασθενείς με σοβαρά προβλήματα υγείας έχουν αυξημένη πιθανότητα να νοσήσουν. Ωστόσο, τονίζουμε ότι αυτή η ομάδα ασθενών έχει αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσει σοβαρές επιπλοκές. Στην ομάδα αυτή ανήκουν ασθενείς με καρδιαγγειακά, αναπνευστικά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ασθενείς με αιματολογικές κακοήθειες και συμπαγείς όγκους και όσοι λαμβάνουν ανοσοκατασταλτική αγωγή. Όπως και για το γενικό πληθυσμό ισχύουν οι ίδιοι βασικοί κανόνες ατομικής υγιεινής και προστασίας με καίριο το καλό και σωστό πλύσιμο των χεριών. Επιπλέον σε περιοχές όπου υπάρχει συρροή κρουσμάτων συστήνεται ειδικά τα άτομα των ευπαθών ομάδων να περιορίσουν σημαντικά τις μετακινήσεις τους.

- Θεωρείτε πιθανό να μην "φτάσει" σε κάποιες χώρες που μέχρι στιγμής δεν έχουν κρούσματα;

Πρόσφατα ανακοινώθηκαν τα πρώτα κρούσματα στην Κύπρο. Η απουσία επιβεβαιωμένων κρουσμάτων δε συνεπάγεται ότι κάποια χώρα βρίσκεται στο απυρόβλητο. Θα πρέπει μάλιστα να εκμεταλλευτεί την καθυστέρηση στην εμφάνιση κρουσμάτων ώστε να εντείνει τους προληπτικούς ελέγχους, να ενημερώσει κατάλληλα τους πολίτες και να καταστρώσει με λεπτομέρεια το επιχειρησιακό σχέδιο για αντιμετώπιση πιθανών και επιβεβαιωμένων κρουσμάτων και ιχνηλάτηση των επαφών τους.

- Θεωρείτε πιθανό η Τουρκία να μην έχει όντως παραπάνω από ένα κρούσμα;

- Η Τουρκία μόλις χθες ανακοίνωσε το πρώτο της επιβεβαιωμένο κρούσμα. Είναι πραγματικά άξιο απορίας ότι δεν έχουν ανακοινωθεί κρούσματα, δεδομένων των επιδημιολογικών στοιχείων των όμορων κρατών της Τουρκίας. Η συστηματικοποίηση των ελέγχων ύποπτων κρουσμάτων σίγουρα θα οδηγήσει σε αύξηση των περιστατικών.

-Η αύξηση της θερμοκρασίας μετά τον Απρίλιο κρίνετε ότι θα αναχαιτίσει την επιδημία;

- Η αύξηση της θερμοκρασίας δε θα αναχαιτίσει από μόνη της την επιδημία, αλλά αποτελεί ισχυρό σύμμαχο στη συνολική προσπάθεια προς το σκοπό αυτό. Το ζεστό και υγρό κλίμα δεν ευνοεί την επιβίωση και τη μετάδοση του κορωνοιού, και επιπλέον τους θερινούς μήνες μειώνεται ο συγχρωτισμός οπότε μειώνεται η πιθανότητα μετάδοσης του ιού. Αυτοί οι παράγοντες ωστόσο δε δικαιολογούν εφησυχασμό και μείωση των μέτρων ατομικής προστασίας.

- Τον επόμενο χειμώνα θα εμφανιστεί ξανά η επιδημία Covid-19 όπως συμβαίνει με την εποχική γρίπη;

- Είναι δύσκολο κανείς να προβλέψει την πορεία μιας νέας επιδημίας, και μπορεί παρά μόνο να προβεί σε εκτιμήσεις με βάση μοντέλα προηγούμενων επιδημιών. Με δεδομένη την εξάπλωση του ιού παγκοσμίως, δε μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η επιδημία να περιοριστεί στο Νότιο ημισφαίριο κάποιους μήνες και να επιστρέψει αργότερα. Επιπλέον, δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι θα ακολουθήσει σαφή εποχική κατανομή, αντίστοιχα με τον ιό της γρίπης. Ο SARS-CoV-2 είναι ένας νέος κορωνοιός και οφείλουμε να είμαστε επιφυλακτικοί στις προβλέψεις μας.

- Πόσο σύντομα πιστεύετε ότι θα υπάρξει στην αγορά εμβόλιο και θεραπεία;

- Διεθνώς υπάρχει σημαντική προσπάθεια από όλους τους φορείς για ανεύρεση αποτελεσματικής και ειδικής θεραπείας, καθώς και την ανάπτυξη εμβολίου. Έχει προγραμματιστεί η έναρξη κλινικών μελετών φάσης 1 εντός της άνοιξης για τουλάχιστον δύο υποψήφια εμβόλια.

Η βιοπληροφορική και οι νέες τεχνολογίες όπως πλατφόρμες νανοσωματιδίων ανασυνδυασμένων πρωτεϊνών και εμβόλια αγγελιαφόρου RNA, παρέχουν σημαντικές προοπτικές ερευνητικής δραστηριότητας και επιλογής του καταλληλότερου εμβολίου. Βεβαίως, ακόμα και με ενθαρρυντικά αποτελέσματα και επιταχυνόμενη διαδικασία έγκρισης δεν αναμένουμε να υπάρχει ευρέως διαθέσιμο εμβόλιο σε λιγότερο από μερικούς μήνες με ένα έτος από σήμερα. Βέβαια αυτό τελεί υπό την προαίρεση ότι ο ιός SARS-Cov-2 δεν θα υποστεί μεταλλάξεις μέσα στους προτεινόμενους επιτόπιους στόχους.

Για το λόγο αυτό, η διαρκής μοριακή ταυτοποίηση των στελεχών του ιού που αναγνωρίζονται στους ασθενείς καθώς εξαπλώνεται η επιδημία έχει ιδιαίτερη σημασία για την καθοδήγηση της ανάπτυξης νέων εμβολίων. Νωρίτερα από τα εμβόλια αναμένεται να έχουμε αποτελέσματα από μελέτες που αξιολογούν την αποτελεσματικότητα αντι-ιικών παραγόντων όπως η λοπιναβίρη/ριτοναβίρη, καθώς και παράγωγα της χλωροκίνης, το μονοκλωνικό αντίσωμα τοσιλιζουμάμπη, και υπεράνοσες γ-σφαιρίνες για τους βαρέως πάσχοντες".

Μαρία Τσιλιμιγκάκη