Η παραλλαγή Όμικρον "αποκαλύπτεται" και προκαλεί αισιοδοξία

Λίγο παραπάνω από ένα μήνα μετά τον εντοπισμό της στη Νότια Αφρική, η παραλλαγή Όμικρον έχει λίγα να "κρύψει" από την παγκόσμια ιατρική κοινότητα που εκφράζει συγκρατημένη αισιοδοξία για την έκβαση όσων προσβληθούν από αυτήν... Τουλάχιστον για όσους είναι πλήρως εμβολιασμένοι!

Η παραλλαγή με την επιστημονική ονομασία B.1.1.159 (Όμικρον) του SARS-CoV-2 έχει μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων στην πρωτεΐνη ακίδα σε σχέση με αυτή του αρχικού κορωνοϊού (της Γουχάν), ιδιαίτερα στην περιοχή εισόδου του ιού στα ανθρώπινα κύτταρα. Πρόσφατη έρευνα που μόλις δημοσιεύθηκε στο διεθνές περιοδικό New England Journal of Medicine ασχολήθηκε με τους τίτλους εξουδετερωτικών αντισωμάτων έναντι των κορωνοϊών της Γιουχάν και της παραλλαγής Όμικρον σε 169 δείγματα πλάσματος από 47 άτομα με διαφορετική έκθεση σε αντιγόνα του ιού μέσω μόλυνσης, εμβολιασμού ή και των δύο. Οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Ευάγγελος Τέρπος (Αιματολόγος) και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα κύρια σημεία της μελέτης.

Όπως σημειώνουν οι καθηγητές, "σε δείγματα πλάσματος που ελήφθησαν περίπου 1 μήνα και 6 μήνες μετά τη μόλυνση από άτομα που είχαν αναρρώσει από COVID-19, οι τιμές του τίτλου εξουδετερωτικών αντισωμάτων ≥50% (που θεωρούνται προστατευτικές έναντι της λοίμωξης COVID-19) ήταν 58 και 32 φορές χαμηλότερες για την Όμικρον από αυτές του στελέχους της Γιουχάν, αντίστοιχα. Σε δείγματα πλάσματος από άτομα που είχαν λάβει δύο δόσεις εμβολίου mRNA [BNT162b2 (Pfizer–BioNTech) ή mRNA-1273 (Moderna)], 1,3 μήνες πριν από τη δειγματοληψία, οι τιμές εξουδετερωτικών αντισωμάτων ≥50% ήταν 127 φορές χαμηλότερη για την Όμικρον από ό,τι για το στέλεχος της Γιουχάν. Στους 5 μήνες μετά τον εμβολιασμό, η ισχύς εξουδετέρωσης ήταν 27 φορές χαμηλότερη για την Όμικρον. Πολλά δείγματα πλάσματος από λήπτες του εμβολίου Ad26.COV2.S εφάπαξ δόσης (Johnson & Johnson), που ελήφθησαν 1 ή 5 μήνες μετά τον εμβολιασμό, δεν είχαν ανιχνεύσιμη εξουδετερωτική δραστηριότητα έναντι της Όμικρον.

Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι ο εμβολιασμός ατόμων που είχαν αναρρώσει ή η χορήγηση μιας τρίτης δόσης εμβολίου mRNA σε εμβολιασμένα άτομα, τουλάχιστον 6 μήνες μετά τη δεύτερη δόση ενός εμβολίου mRNA, οδήγησε σε σημαντικό όφελος στην εξουδετερωτική δράση έναντι της Όμικρον. 

Αν και αυτά τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η παραλλαγή Όμικρον παρουσιάζει ένα σημαντικό βαθμό διαφυγής από τα εξουδετερωτικά αντισώματα μετά από νόσηση από COVID-19 ή διπλό εμβολιασμό από m-RNA εμβόλια, δηλώνουν επίσης ότι η ενισχυτική δόση εμβολίου m-RNA στις ομάδες αυτές (δηλαδή σε αυτούς που είτε είχαν νοσήσει από COVID-19, είτε είχαν κάνει δυο δόσεις εμβολίου 6 μήνες πριν) παρέχουν πρόσθετη προστασία έναντι της μόλυνσης από την παραλλαγή Όμικρον και της επακόλουθης νόσου".

Στις 24 Νοεμβρίου 2021, το νέο στέλεχος Όμικρον του SARS-CoV-2 αναγνωρίστηκε ως υπαίτιο του 4ου κύματος της COVID-19 στη Νότια Αφρική. Οι γιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Πάνος Μαλανδράκης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα αποτελέσματα της δημοσίευσης των C. Maslo και συνεργατών στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση JAMA σχετικά με τα χαρακτηριστικά και την έκβαση των ασθενών με COVID-19 κατά τη διάρκεια του 4ου κύματος συγκριτικά με το προηγούμενο κύμα COVID-19 στη Νότια Αφρική:

"Τα δεδομένα προέρχονται από 49 νοσοκομεία σε όλη την επικράτεια της Νότιας Αφρικής. Ο αριθμός των νοσηλευόμενων ασθενών ανήλθε στους 2351 κατά τη διάρκεια του 4ου κύματος συγκριτικά με 6342 κατά τη διάρκεια του 3ου κύματος. Κατά τη διάρκεια του 4ου κύματος, το 24% ήταν εμβολιασμένοι, το 66% ανεμβολίαστοι, ενώ για τους υπόλοιπους δεν υπήρχαν στοιχεία για την εμβολιαστικής του κατάσταση. 

Από το σύνολο των ασθενών που προσήλθαν στα τμήματα επειγόντων περιστατικών με θετική δοκιμασία για COVID-19, το 41% νοσηλεύτηκαν κατά το 4ο κύμα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό κατά το 3ο κύμα άγγιζε το 69%. Επιπλέον, οι νοσηλευόμενοι κατά το 4ο κύμα ήταν νεότεροι, ενώ ήταν περισσότερες γυναίκες συγκριτικά με το 3ο κύμα. 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι κατά το 4ο κύμα σημαντικά λιγότεροι ασθενείς με COVID-19 εμφάνισαν οξεία λοίμωξη του αναπνευστικού (32% έναντι 91% κατά το 3ο κύμα). Αντίστοιχα, κατά τη διάρκεια του 4ου κύματος μειώθηκε το ποσοστό των ασθενών που χρειάστηκαν οξυγονοθεραπεία (17.6% έναντι 74% στο 3ο κύμα), το ποσοστό των ασθενών που χρειάστηκαν μηχανικό αερισμό, και το ποσοστό των ασθενών που χρειάστηκαν υποστήριξη σε μονάδα εντατικής θεραπείας (18.5% έναντι 29.9% στο 3ο κύμα). Ο διάμεσος χρόνος νοσηλείας μειώθηκε κατά το 4ο κύμα στις 3 ημέρες, συγκριτικά με τις 7-8 ημέρες κατά το 3ο κύμα. 

Τέλος, σημαντική μείωση παρουσίασε το ποσοστό των θανάτων που έφτασε μόλις το 2.7% κατά το 4ο κύμα, συγκριτικά με το 29.1% κατά το 3ο κύμα και το 19.7% κατά το 1ο κύμα της COVID-19. Συμπερασματικά, τα δεδομένα από τη Νότια Αφρική δείχνουν ότι τα χαρακτηριστικά της νόσου που οφείλεται στο στέλεχος Όμικρον διαφέρουν από τα προηγούμενα κύματα της COVID-19. Οι νοσηλείες ήταν λιγότερες και αφορούσαν νεότερους ασθενείς με λιγότερες συννοσηρότητες, μικρότερη συμμετοχή του αναπνευστικού συστήματος στις κλινικές εκδηλώσεις και μειωμένη νοσηρότητα και θνητότητα. 

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Περαιτέρω έρευνα είναι αναγκαία προκειμένου να εξακριβωθεί εάν οι διαφορές αυτές οφείλονται σε μειωμένη παθογονικότητα του στελέχους Όμικρον, στο υψηλό ποσοστό ανοσίας του πληθυσμού (44% των ενηλίκων ήταν εμβολιασμένοι και >50% του πληθυσμού είχε προηγουμένως εκτεθεί στον SARS-CoV-2), στα μέτρα πρόληψης της μετάδοσης του SARS-CoV-2 ή σε συνδυασμό όλων των ανωτέρω".