Σύνδεση ατμοσφαιρικής ρύπανσης με αντιμικροβιακή αντίσταση
09 Αυγούστου 2023, 06:05
Οι αυξημένοι ατμοσφαιρικοί ρύποι μπορεί να συνδέονται με υψηλότερα ποσοστά ανθεκτικών στα αντιβιοτικά βακτηρίων, σύμφωνα με πρόσφατα δημοσιευμένη επιστημονική μελέτη, ερευνητών από το Πανεπιστήμιο Zhejiang της Κίνας και το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ της Αγγλίας.
Μετά από εκτεταμένη συλλογή δεδομένων από 116 χώρες μεταξύ της χρονολογικής περιόδου 2000 - 2018, με περισσότερα από 11,5 εκατομμύρια αποτελέσματα εργαστηριακών δοκιμών, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση και συγκεκριμένα η ύπαρξη αιωρούμενων σωματιδίων μικρής διαμέτρου, τα οποία μπορούν να περάσουν μέσω της αναπνευστικής οδού στον ανθρώπινο οργανισμό, είναι ένας από τους κύριους παράγοντες που προκαλούν την αντιμικροβιακή αντίσταση (AMR).
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάζονται στη μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό «The Lancet Planetary Health, η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά που προκύπτει από την ατμοσφαιρική ρύπανση, συνδέεται με περίπου 480.000 πρόωρους θανάτους το 2018.
Μιλώντας στο YgeiaWatch η Επίκουρη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Δρ. Ευρούλα Χαπέσιη ανέφερε ότι τα τελευταία χρόνια η επιστημονική κοινότητα έστρεψε την προσοχή της στην αντιμικροβιακή αντίσταση λόγω της μεγάλης κατανάλωσης αντιβιοτικών.
«Μέσα όμως από αυτές τις έρευνες η επιστημονική κοινότητα έχει καταλήξει ότι δεν παρουσιάζεται ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά μόνο στους ανθρώπους λόγω της αλόγιστης χρήσης τους, αλλά παρουσιάζεται το φαινόμενο και στα ζώα, στο περιβάλλον και γενικά στο οικοσύστημα».
Σύμφωνα με την Δρ. Χαπέσιη το πρώτο θέμα που απασχόλησε την επιστημονική κοινότητα ήταν η αντιμικροβιακή αντίσταση στο οικοσύστημα μέσω του νερού.
«Μελέτησαν την αντιμικροβιακή αντίσταση στους σταθμούς επεξεργασίας υγρών αποβλήτων (ανθρώπινων ούρων, μέσω απόρριψης φαρμάκων στο περιβάλλον) και είδαν ότι πάρα πολλοί μικροοργανισμοί εμφάνισαν ανθεκτικότητα έναντι των αντιβιοτικών και στη συνέχεια το συσχέτισαν με τη δημόσια υγεία».
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, παρόλο που ο αέρας αναγνωρίζεται ως βασικός φορέας διάδοσης της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά, υπάρχουν περιορισμένα ποσοτικά δεδομένα σχετικά με τις διαφορετικές διόδους μέσω των οποίων τα ανθεκτικά στα αντιβιοτικά γονίδια μεταφέρονται μέσω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Ορισμένοι πιθανοί χώροι μεταφοράς τους είναι τα νοσοκομεία, τα αγροκτήματα και οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, που εκπέμπουν και εξαπλώνουν ανθεκτικά στα αντιβιοτικά σωματίδια μέσω του αέρα και σε μεγάλες αποστάσεις.
Η Δρ. Χαπέσιη εξηγεί ότι αυτό που διαφάνηκε μέσα από την μελέτη, ήταν ότι όντως μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, υπήρξε αύξηση θανάτων λόγω της αυξημένης ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά.
«Αν δηλαδή δεν μπορεί να υπάρξει θεραπεία μέσω των αντιβιοτικών, κάποιο ποσοστό ασθενών μπορεί να πεθάνει».
Για τη διερεύνηση της επίδρασης αυτών των παραγόντων στην παγκόσμια ανθεκτικότητα έναντι των αντιβιοτικών, αξιοποιήθηκαν δεδομένα σχετικά με τη χρήση αντιβιοτικών, τις υπηρεσίες υγιεινής, την οικονομία, τις δαπάνες για την υγεία, τον πληθυσμό, την εκπαίδευση, το κλίμα και την ατμοσφαιρική ρύπανση.
Τα σωματίδια αυτά προέρχονται από βιομηχανικές διεργασίες, οδικές μεταφορές και οικιακή καύση άνθρακα και ξύλου και πρόσφατα ευρήματα δείχνουν ότι 7,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, εκτίθενται άμεσα σε μη ασφαλή ετήσια επίπεδα αυτών των σωματιδίων, με το 80% να ζει σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
«Το συμπέρασμα ήταν ότι η αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης κατά περίπου 1% σε κάποιες χώρες, συνδεόταν παράλληλα με την αύξηση της αντιμικροβιακής αντίστασης από 0,3% μέχρι 1,9% ανάλογα με τον παθογόνο οργανισμό. Στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική που είναι πιο ανεπτυγμένες, φάνηκε ότι το φαινόμενο της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά είναι σε χαμηλότερο επίπεδο σε σύγκριση με άλλες χώρες όπως η Αφρική και Νότια Ασία, όπου το φαινόμενο εμφανίζεται σε υψηλότερο ποσοστό. Για παράδειγμα η Κίνα και η Ινδία που είναι τεράστιες χώρες θεωρούνται ότι παρουσιάζουν μεγαλύτερο αριθμό αιωρούμενων σωματιδίων, συσχετίζοντας τον αυξημένο αριθμό θανάτων με την ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά» προσθέτει η Δρ. Χαπέσιη.
Αν δεν υπάρξουν αλλαγές στις τρέχουσες πολιτικές για την ατμοσφαιρική ρύπανση, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι μέχρι το 2050 μπορεί η αντοχή στα αντιβιοτικά να αυξηθεί παγκοσμίως κατά 17%.
Σε αυτή την περίπτωση, ο ετήσιος αριθμός πρόωρων θανάτων θα αυξηθεί σε περίπου 840.000, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να αναμένονται στην Αφρική.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι ο περιορισμός των επιπέδων επιβλαβούς ατμοσφαιρικής ρύπανσης, θα μπορούσε να συμβάλει στη μείωση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά και άρα, να μειώσει σημαντικά τους θανάτους και το οικονομικό κόστος που απορρέει από λοιμώξεις ανθεκτικές στα αντιβιοτικά.
Της Μόνικας Μακρυγιάννη
