Προκλήσεις από γήρανση πληθυσμού ανέδειξε ημερίδα «Η Ευρώπη για όλες τις ηλικίες»

Οι προκλήσεις και τις προοπτικές που προκύπτουν σε διάφορα επίπεδα από τη γήρανση του πληθυσμού ήταν το αντικείμενο συζήτησης ημερίδας με τίτλο «Η Ευρώπη για όλες τις ηλικίες», η οποία πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στη Δημοσιογραφική Εστία στη Λευκωσία από το Παρατηρητήριο Τρίτης Ηλικίας Κύπρου, σε συνεργασία με τον Οργανισμό AGE Platform Europe, το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο και την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου, υπό την αιγίδα τoυ Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη.

Στον χαιρετισμό της, εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η Υφυπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας Μαριλένα Ευαγγέλου ανέφερε ότι η δημογραφική γήρανση δημιουργεί νέες προκλήσεις, ασκώντας πίεση στα συστήματα υγείας και φροντίδας, ενώ την ίδια ώρα οι κοινωνικο-οικονομικές προκλήσεις που δημιουργούν οι συνεχώς μεταβαλλόμενες εξωγενείς συνθήκες απαιτούν στοχευμένες παρεμβάσεις, όπως η πρόσφατη απόφαση της Κυβέρνησης για ένταξη όλων των χαμηλοσυνταξιούχων, δηλαδή πέραν των 22.000 νοικοκυριών, στην Ειδική Διατίμηση 08 της ΑΗΚ, κατηγορία στην οποία εντάχθηκαν και οι οικογένειες που λαμβάνουν Επίδομα Μονογονεϊκής Οικογένειας. 

Προσέθεσε ότι η θετική πορεία της κυπριακής οικονομίας, η οποία αποτυπώνεται και στις αναβαθμίσεις των Οίκων Αξιολόγησης, επιτρέπει σταθερά βήματα προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της καθημερινότητας των πολιτών, αναφέροντας ενδεικτικά την πρόσφατη αύξηση των συντάξεων του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων κατά 5,94% στο βασικό τους μέρος, η οποία, όπως είπε, «αποτελεί την υψηλότερη από το 1996 και αντανακλά τη μεγαλύτερη αύξηση στον μέσο όρο των ασφαλιστέων αποδοχών των τελευταίων τριών δεκαετιών, καθώς και κατά 1,49% στο συμπληρωματικό μέρος», καθώς και την έγκριση από τον περασμένο μήνα τη συνέχιση της απορρόφησης από το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας του κόστους της αύξησης στις συντάξεις που παραχωρούνται από το Υπουργείο Εργασίας για σκοπούς παραχώρησης του Επιδόματος Χαμηλοσυνταξιούχου, «έτσι ώστε κανένας δικαιούχος χαμηλοσυνταξιούχος να μην επηρεαστεί είτε με μείωση του επιδόματος του είτε με αποκοπή του».

Επικεντρωνόμενη στη διαμόρφωση των συνθηκών εκείνων που θα διασφαλίζουν μία ποιοτικά αναβαθμισμένη ζωή για τα άτομα Τρίτης Ηλικίας, η Κυβέρνηση προχώρησε στην εκπόνηση της πρώτης Εθνικής Στρατηγικής και του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ενεργό Γήρανση, εμπλέκοντας όλους τους αρμόδιους φορείς και την κοινωνία των πολιτών, ανέφερε στη συνέχεια η κ. Ευαγγέλου, προσθέτοντας ότι η Εθνική Στρατηγική για την Ενεργό Γήρανση θα κατατεθεί για έγκριση ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου, «καθορίζοντας ένα ισχυρό πλαίσιο για τα θέματα Τρίτης Ηλικίας και θέτοντας σε τροχιά υλοποίησης σειρά δράσεων που αναπτύσσονται σε τέσσερις θεματικούς πυλώνες, την Κοινωνική Ενσωμάτωση, την Υγιή Γήρανση, την Ενεργοποίηση και τη Διαφορετικότητα και Ανισότητες».

Συμπλήρωσε ότι στην Πρώτη Εθνική Στρατηγική και Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ενεργό Γήρανση περιλαμβάνεται μεταξύ πολλών άλλων, το Σχέδιο Επιδότησης Διαμονής και Φροντίδας σε Στέγες Ηλικιωμένων, ενώ μια απόφαση η οποία λήφθηκε ήδη από την Κυβέρνηση και προνοεί την αύξηση της παροχής από 745 σε 1.300 ευρώ και εισάγει ποιοτικά, δεσμευτικά, κριτήρια για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών σε Στέγες Ηλικιωμένων.

Είπε επίσης ότι η Εθνική Στρατηγική περιλαμβάνει εξίσου σημαντικές πολιτικές και δράσεις, μεταξύ άλλων τον καταρτισμό και εφαρμογή από το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας Σχεδίου για Συντροφιά και Φροντίδα Ηλικιωμένων, οι οποίοι διαμένουν στις οικίες τους, την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών και παροχών για κατ’ οίκον φροντίδα, την εφαρμογή, αρχικά σε πιλοτική φάση, του προγράμματος «Κόκκινο Κουμπί» και την αύξηση των δημόσιων μεταφορών με τρόπο που να διευκολύνουν και να εξυπηρετούν αποτελεσματικά τα άτομα Τρίτης Ηλικίας.

Σχετικά με την αντιμετώπιση των αναγκών που αναφύονται λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής προϋποθέτουν και μακροπρόθεσμη επένδυση σε υπηρεσίες και υποδομές, είπε ότι προγραμματίζεται η δημιουργία τουλάχιστον έξι Κέντρων 24ωρης Φροντίδας για ενήλικα άτομα με ανάγκες μακροχρόνιας φροντίδας, μέχρι το καλοκαίρι του 2026 στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Συμπλήρωσε ότι μέχρι σήμερα έχουν υπογραφεί τρεις Συμφωνίες Δημόσιας Χρηματοδότησης, με τα έργα αυτά να αποτελούν πρότυπες αναπτύξεις, ενώ την ίδια ώρα, η διασφάλιση της απρόσκοπτης πρόσβασης των πολιτών, και ειδικότερα των πιο ευάλωτων, όπως οι ηλικιωμένοι, σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, συνιστά βασικό στοιχείο για την προώθηση της υγιούς και αξιοπρεπούς γήρανσης.

Εν συνεχεία, χαρακτήρισε την απόφαση της Κυβέρνησης για τη δημιουργία Εθνικού Κέντρου Κλινικής Τεκμηρίωσης ως «σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της ποιότητας και ασφάλειας των παρεχόμενων υπηρεσιών στο πλαίσιο του Γενικού Συστήματος Υγείας, καθώς και της παρακολούθησης και αξιολόγησης της εφαρμογής των πρωτοκόλλων στη βάση διεθνών προτύπων».

Προσέθεσε ότι στις δράσεις του Υπουργείου Υγείας σε συνεργασία με τον ΟΚΥπΥ εντάσσεται η υπηρεσία της κατ’ οίκον νοσηλείας μέσω της οποίας ειδικά εκπαιδευμένοι νοσηλευτές και νοσηλεύτριες του ΟΚΥπΥ παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε άτομα που είτε είναι κλινήρη είτε παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα κινητικότητας, ενώ στοχεύοντας στην ενδυνάμωση της πρόσβασης των πολιτών στις κοινωνικές υπηρεσίες, μεταξύ αυτών και των ατόμων Τρίτης Ηλικίας, στον έγκαιρο εντοπισμό προκλήσεων και στην αντιμετώπιση συνθηκών αποκλεισμού, εφαρμόστηκε το πρόγραμμα «Κοινωνικός Λειτουργός της Γειτονιάς», το οποίο «επιτυγχάνει να μειώσει στην πράξη την απόσταση ανάμεσα στον πολίτη και τις κρατικές υπηρεσίες, περιορίζοντας, μέσα από μία ανθρωποκεντρική προσέγγιση, τις γραφειοκρατικές διαδικασίες».

Χαρακτήρισε επίσης σταθμό για τη θωράκιση της ποιότητας ζωής των ατόμων Τρίτης Ηλικίας την υλοποίηση της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης, στο επίκεντρο της οποίας, όπως είπε, τίθεται η αναβάθμιση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και η αξιοποίηση των ενισχυτικών ασφαλιστικών πυλώνων, μέσα από τη βελτίωση της επάρκειας των συντάξεων και τον εξορθολογισμό της επενδυτικής πολιτικής του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων αφενός, καθώς και της αναβάθμισης του θεσμικού πλαισίου των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών σχεδίων, των ταμείων προνοίας και των ιδιωτικών ασφαλιστικών προγραμμάτων αφετέρου. 

Ο Επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο Αντρέας Κεττής είπε στον δικό του χαιρετισμό ότι σε ψήφισμά του το 2021 σχετικά με τις δυνατότητες και τις προκλήσεις αναφορικά με την γήρανση του πληθυσμού, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σημείωνε εμφαντικά ότι ενώ το 1960 οι κάτοικοι της ΕΕ αποτελούσαν το 13,5% του παγκόσμιου πληθυσμού, το 2018 αντιπροσώπευαν μόλις το 6,9% και το 2070 αναμένεται να αντιπροσωπεύουν μόλις το 4%.

Προσέθεσε ότι ο πληθυσμός των ατόμων σε ηλικία να εργαστούν (μεταξύ 15 και 64 ετών) αναμένεται να μειωθεί από 333 εκατομμύρια το 2016 σε 292 εκατομμύρια το 2070, ενώ ως το 2100 τα άτομα ηλικίας 80 ετών και άνω προβλέπεται ότι θα αντιπροσωπεύουν το 14,6% του πληθυσμού.

Έκανε επίσης αναφορά στην επαναλαμβανόμενη υπόδειξη και έκκληση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι «για να είναι εγγυημένη η αξιοπρεπής ζωή, πρέπει να διασφαλίζεται το δικαίωμα έγκαιρης συνταξιοδότησης των εργαζομένων και το δικαίωμα στη συνταξιοδότηση πρέπει να συνδέεται με τον χρόνο εργασίας και να μην εξαρτάται από διακυμάνσεις στο μέσο προσδόκιμο ζωής».  

«Για το ΕΚ, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη οφείλουν να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την καταπολέμηση όλων των μορφών διακρίσεων εις βάρος των ηλικιωμένων, ιδίως σε βάρος των γυναικών, στους τομείς της απασχόλησης, της πρόσβασης σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα και υπηρεσίες, της υγειονομικής περίθαλψης, της στέγασης κ.α..», σημείωσε σχετικά.

Ακολούθησαν συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης επί συγκεκριμένων θεματικών, με την πρώτη να αφορά την υγεία και την ασφάλεια.

Εκ μέρους του Υπουργού Υγείας, ο Διευθυντής Νοσηλευτικών Υπηρεσιών Ευαγόρας Ταμπούρης αναφέρθηκε στην ανάπτυξη εκ μέρους του Υπουργείου της Εθνικής Στρατηγικής για την Υγεία των Ηλικιωμένων με δράσεις για την πρόληψη και την προώθηση της υγιούς γήρανσης, η οποία, όπως ανέφερε, θα ενταχθεί στην ευρύτερη Εθνική Στρατηγική για του Ηλικιωμένους που ετοιμάζει το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας.

Ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Υγείας Ευθύμιος Δίπλαρος είπε ότι η Επιτροπή είναι ανοικτή σε όλες τις προτάσεις για βελτίωση του τομέα της υγείας, ενώ ο επίτιμος πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Ασθενών Κύπρου, Μάριος Κουλούμας, χαρακτήρισε τα άτομα τρίτης ηλικίας ως τη «μεγαλύτερη ευάλωτη ομάδα του πληθυσμού», κάνοντας λόγο για φαινόμενα ηλικιακού ρατσισμού και διακρίσεων στην Κύπρο.

Συζητήθηκαν επίσης το ζήτημα αλλαγής νομοθεσίας για δημιουργία γηριατρικών κλινικών στα νοσοκομεία, καθώς και τα προβλήματα και οι ελλείψεις που καταγράφονται γενικότερα στον τομέα της υγείας

Στη συζήτηση με θέμα «Ποιοτική γήρανση και Ανθρώπινα Δικαιώματα», ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εργασίας Ανδρέας Καυκαλιάς τόνισε την ανάγκη για αξιοπρεπείς συντάξεις και κάλεσε σε διάλογο για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού, ενώ ζήτησε τη λήψη περαιτέρω μέτρων κατά της ακρίβειας.

Ο Ευρωβουλευτής Γιώργος Γεωργίου είπε ότι υπάρχει περιθωριοποίηση και άγνοια των αναγκών των ηλικιωμένων, ζήτησε να αξιοποιηθούν όλα τα διαθέσιμα ευρωπαϊκά κονδύλια, ενώ ανέδειξε κενά ως προς τη λειτουργία κρατικών δομών μακροχρόνιας φροντίδας.

Η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων Τζόζη Χριστοδούλου στάθηκε στα διαφορετικά προβλήματα που καταγράφονται μεταξύ ανδρών και γυναικών ηλικιωμένων, ενώ ο Πρόεδρος του Παρατηρητηρίου Τρίτης Ηλικίας Δήμος Αντωνίου ανέφερε ότι συχνά δεν καταγγέλλονται περιπτώσεις κακοποίησης ηλικιωμένων και πως δεν υπάρχουν εξειδικευμένες δομές υποστήριξης τέτοιων περιπτώσεων.

Στη συζήτηση με θέμα «Ενεργός Γήρανση και Ασημένια Οικονομία», ο Διευθυντής του Τμήματος Εργασίας, Αλέξανδρος Αλεξάνδρου, εκπροσωπώντας τον Υπουργό Εργασίας, προανήγγειλε σχέδιο με οικονομικά και άλλα κίνητρα προς επιχειρήσεις για την πρόσληψη ανέργων άνω των 50 ετών ύψους 4 εκατ. ευρώ.

Ο Ευρωβουλευτής Κώστας Μαυρίδης σημείωσε πως τα άτομα τρίτης ηλικίας μπορούν να αποτελέσουν πηγή ανάπτυξης οικονομίας με καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, παρέχοντας ιδιαίτερες δυνατότητες αξιοποίησης στην Κύπρο, όπως ο ασημένιος τουρισμός.

Ο Πρόεδρος της Αρχής Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού Κωνσταντίνος Φελλάς ζήτησε τη σύμπραξη μεταξύ νέας γενιάς και τρίτης ηλικίας και την τροποποίηση της νομοθεσίας για εισαγωγή πρωτοβουλιών και προγραμμάτων για την τρίτη ηλικία, ενώ ανέδειξε και την προοπτική δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας για φροντίδα ηλικιωμένων.

Κατά την τέταρτη και τελευταία συζήτηση με θέμα «Φιλικές Ηλικιακά Πόλεις», ο Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου ανέφερε ότι εντός του 2025 θα ξεκινήσει από το Υπουργείο η διαδικασία αναθεώρησης των σχεδίων ανάπτυξης των τεσσάρων αστικών πόλεων, καθώς και η δήλωση πολιτικής για την ύπαιθρο, η πρώτη φάση της οποίας, όπως είπε, είναι σε διαδικασία ολοκλήρωσης και θα ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο προτού ξεκινήσει η δεύτερη φάση της πολιτικής, προσθέτοντας ότι με την ολοκλήρωσή τους εκτιμάται ότι θα παρατηρηθεί σημαντική αναβάθμιση στην καθημερινότητα των πολιτών.

Προσέθεσε ότι θα μπορούσαν να δοθούν οικονομικά κίνητρα για ιδιωτικές επιχειρήσεις για την ανάπτυξη κοινοτήτων διαβίωσης ηλικιωμένων, με στόχο του Υπουργείου εντός του 2025 να αποτελεί η προσπάθεια εξεύρεσης τουλάχιστον πολεοδομικών κινήτρων που θα έχουν και οικονομικό αντίκτυπο.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Εκ μέρους του Δήμου Λευκωσίας, η υπεύθυνη για θέματα κοινωνικής πολιτικής, Σταυρούλα Γεωργοπούλου, μίλησε για τη Μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τις διοικητικές και οργανωτικές προκλήσεις που προέκυψαν σχετικά με τη διαχείριση ιδρυμάτων. Ζήτησε επίσης τη στήριξη των τοπικών αρχών από το κράτος αναφορικά με την προώθηση διαγενεακών δραστηριοτήτων και την προσφορά εναλλακτικών προγραμμάτων φροντίδας.

Τέλος, ο Επίτροπος Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων, Χαράλαμπος Χριστοφίνας, αναφέρθηκε σε παρεμβάσεις για την παραμονή των νέων και τη διάδρασή τους με την τρίτη ηλικία στις ορεινές κοινότητες και μέτρα για διευκόλυνση της διακίνησης και της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας