Παραμένει υψηλή η διαθεσιμότητα ναρκωτικών στην ΕΕ

Σε υψηλά επίπεδα παραμένει η διαθεσιμότητα ναρκωτικών στην Ευρώπη, καθώς η εύρεση 41 νέων ψυχοδραστικών ουσιών μέσω του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης δημιουργεί νέες προκλήσεις για την πολιτική για τα ναρκωτικά και τις υπηρεσίες υγείας στην Ευρώπη.  

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή έκθεση για τα ναρκωτικά 2023: Τάσεις και εξελίξεις στις Βρυξέλλες, την οποία δημοσίευσε σήμερα το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA), η διαθεσιμότητα ναρκωτικών παραμένει υψηλή σε όλους τους τύπους ουσιών και η κλίμακα και η πολυπλοκότητα της παραγωγής παράνομων ναρκωτικών στην Ευρώπη συνεχίζουν να αυξάνονται.

Ακόμη, τα άτομα που κάνουν χρήση ουσιών εκτίθενται πλέον σε ένα ευρύτερο φάσμα ψυχοδραστικών ουσιών, συχνά υψηλής δραστικότητας και καθαρότητας. Καθώς αυτές είναι πιθανό να πωλούνται ως σκόνη ή χάπια παρόμοιας εμφάνισης με αυτές που συνήθιζαν να χρησιμοποιούν, τα άτομα που κάνουν χρήση ουσιών ενδέχεται να μη γνωρίζουν τι παίρνουν.

Η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη για αποτελεσματικές στρατηγικές ενημέρωσης των χρηστών σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία που συνδέονται με τις νέες ουσίες, τις αλληλεπιδράσεις των ναρκωτικών και τα προϊόντα υψηλής δραστικότητας.

Όπως αναφέρει, το 2022, μέσω του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης (ΣΕΠ) της ΕΕ αναφέρθηκαν για πρώτη φορά 41 νέες ουσίες, με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός των ΝΨΟ που παρακολουθεί το EMCDDA να ανέρχεται σε 930.

Προστίθεται ότι η διαθεσιμότητα ηρωίνης φαίνεται να παραμένει υψηλή επί του παρόντος. Η ποσότητα ηρωίνης που κατασχέθηκε από τα κράτη μέλη της ΕΕ υπερδιπλασιάστηκε το 2021 σε 9,5 τόνους, ενώ η Τουρκία κατέσχεσε ρεκόρ 22,2 τόνους.

Σημειώνεται ότι σχεδόν όλη η ηρωίνη που καταναλώνεται στην Ευρώπη προέρχεται από το Αφγανιστάν, όπου οι Ταλιμπάν ανακοίνωσαν την απαγόρευση της καλλιέργειας παπαρούνας οπίου τον Απρίλιο του 2022.

«Αν και είναι πολύ νωρίς για να πούμε πώς θα επηρεαστεί η ευρωπαϊκή αγορά ηρωίνης από την απαγόρευση, υπάρχουν φόβοι ότι τυχόν έλλειψη στην διαθεσιμότητα του φαρμάκου θα μπορούσε να σχετίζεται με αύξηση της προσφοράς και της ζήτησης συνθετικών οπιοειδών», αναφέρεται.

Ο πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου του ΕΚΠΝΤ, Franz Pietsch, δηλώνει ότι «η σημερινή έκθεση αποτελεί ουσιαστικό πόρο για την απόκτηση στρατηγικής εικόνας σχετικά με την ευρωπαϊκή κατάσταση των ναρκωτικών και τις επιπτώσεις της στη δημόσια υγεία και ασφάλεια. Η παρουσίαση της έκθεσης έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς το ΕΚΠΝΤ προετοιμάζεται για μια νέα εντολή και ένα νέο μέλλον. Ανυπομονούμε για την υλοποίηση αυτής της πολλά υποσχόμενης νέας αποστολής, η οποία θα δει τον οργανισμό να επεκτείνει τις ικανότητές του παρακολούθησης, να ενισχύσει την ετοιμότητα της ΕΕ και να βοηθήσει στην ανάπτυξη ικανοτήτων για καλύτερες παρεμβάσεις στον τομέα των ναρκωτικών».

Η κάνναβη παραμένει το πιο χρησιμοποιούμενο παράνομο ναρκωτικό 

Στην έκθεση σημειώνεται ότι η κάνναβη παραμένει το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο παράνομο ναρκωτικό στην Ευρώπη, με περίπου το 8% (22,6 εκατομμύρια) των ενηλίκων της Ευρώπης (15–64 ετών) εκτιμάται ότι έκαναν χρήση κάνναβης τον τελευταίο χρόνο.

Επίσης, το 2021, οι ποσότητες ρητίνης κάνναβης (816 τόνοι) και φυτικής κάνναβης (256 τόνοι) που κατασχέθηκαν στην ΕΕ έφθασαν στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας, υποδηλώνοντας υψηλή διαθεσιμότητα αυτού του ναρκωτικού.

Επιπλέον, στην Ευρώπη, υπολογίζεται ότι 97.000 πελάτες έλαβαν κάποια μορφή θεραπείας ναρκωτικών για προβλήματα που σχετίζονται με τη χρήση κάνναβης το 2021.

Σήμερα, πέντε κράτη μέλη της ΕΕ (Τσεχία, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα και Ολλανδία) καθώς και η Ελβετία εισάγουν ή σχεδιάζουν να εισαγάγουν νέες προσεγγίσεις για τη ρύθμιση της προμήθειας κάνναβης για ψυχαγωγική χρήση.

Προστίθεται ότι τα νέα προϊόντα κάνναβης θέτουν προκλήσεις για τη δημόσια υγεία, καθώς ορισμένα προϊόντα που πωλούνται στην παράνομη αγορά ως φυσική κάνναβη μπορεί να είναι νοθευμένα με ισχυρά συνθετικά κανναβινοειδή, δημιουργώντας κινδύνους δηλητηρίασης. Και εκχυλίσματα και βρώσιμα υψηλής δραστικότητας έχουν συσχετιστεί με εκδηλώσεις οξείας δηλητηρίασης στα τμήματα επειγόντων περιστατικών του νοσοκομείου.

Η κοκαΐνη το πιο χρησιμοποιούμενο παράνομο διεγερτικό ναρκωτικό

Σύμφωνα με την έκθεση, η κοκαΐνη είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο παράνομο διεγερτικό ναρκωτικό στην Ευρώπη, που χρησιμοποιήθηκε από περίπου 1,3% (3,7 εκατομμύρια) των ενηλίκων της Ευρώπης (15–64 ετών) τον τελευταίο χρόνο.

Όπως αναφέρεται, ήταν η πιο κοινή ουσία που σχετίζεται με παρουσιάσεις οξείας δηλητηρίασης στα τμήματα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείων το 2021, και αναφέρθηκε στο 27% των περιπτώσεων.

Υπάρχουν επίσης ορισμένες ενδείξεις ότι η ένεση κοκαΐνης και η χρήση κρακ γίνονται πιο συχνές μεταξύ των περιθωριοποιημένων ομάδων σε ορισμένες χώρες, απαιτώντας την κλιμάκωση των αντιδράσεων μείωσης της βλάβης. Υπήρχαν περίπου 7500 εγγραφές θεραπείας που σχετίζονται με ρωγμές το 2021.

Επιπρόσθετα, το 2021, κατασχέθηκαν από τα κράτη μέλη της ΕΕ ένα ρεκόρ 303 τόνων κοκαΐνης.

Ειδικότερα, το Βέλγιο (96 τόνοι), οι Κάτω Χώρες (72 τόνοι) και η Ισπανία (49 τόνοι) αντιπροσώπευαν σχεδόν το 75% της συνολικής ποσότητας που κατασχέθηκε. Τα προκαταρκτικά στοιχεία για το 2022 δείχνουν ότι η ποσότητα κοκαΐνης που κατασχέθηκε στην Αμβέρσα, το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Ευρώπης, αυξήθηκε στους 110 τόνους από 91 τόνους το 2021.

Ακόμη, τα στοιχεία δείχνουν ότι ομάδες οργανωμένου εγκλήματος στοχεύουν επίσης όλο και περισσότερο μικρότερα λιμάνια σε άλλες χώρες της ΕΕ, καθώς και σε χώρες που συνορεύουν με την ΕΕ. Η παράνομη παραγωγή κοκαΐνης στην ΕΕ κερδίζει σημασία, με 34 εργαστήρια κοκαΐνης που διαλύθηκαν το 2021 (23 το 2020), ορισμένα από τα οποία ήταν μεγάλης κλίμακας.

Η διακίνηση μεγάλων ποσοτήτων κοκαΐνης μέσω των ευρωπαϊκών θαλάσσιων λιμένων σε εμπορικά εμπορευματοκιβώτια οδηγεί στην υψηλή διαθεσιμότητα του ναρκωτικού σήμερα και ως εκ τούτου, υπάρχουν ανησυχίες ότι αυτή η κατάσταση μπορεί να συμβάλει στην αυξημένη χρήση κοκαΐνης, σε βλάβες για την υγεία και στην εγκληματικότητα που σχετίζεται με τα ναρκωτικά.

Πιθανοί κίνδυνοι για την υγεία από λιγότερο γνωστές ουσίες

Στην έκθεση αναφέρεται, επίσης, ότι η κεταμίνη, που χρησιμοποιείται ως αναισθητικό και παυσίπονο στην ιατρική, έχει γίνει ένα πιο καθιερωμένο ψυχαγωγικό φάρμακο επιλογής σε ορισμένες περιπτώσεις. Συνήθως ρουθουνίζεται και μερικές φορές βρίσκεται προστιθέμενο σε άλλα μείγματα φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων σκονών και δισκίων MDMA. Οι μακροχρόνιοι χρήστες κεταμίνης μπορεί να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας (π.χ. βλάβη της ουροδόχου κύστης).

Επιπρόσθετα, η αύξηση της ψυχαγωγικής χρήσης του υποξειδίου του αζώτου («αέριο γέλιου») σε ορισμένα μέρη της Ευρώπης εγείρει ανησυχίες για την υγεία.

Μια πρόσφατη ανασκόπηση του ΕΚΠΝΤ, «Η ψυχαγωγική χρήση του μονοξειδίου του αζώτου — μια αυξανόμενη ανησυχία για την Ευρώπη», επεσήμανε τους κινδύνους που συνδέονται με το φάρμακο, το οποίο φαίνεται πλέον να είναι πιο προσιτό, φθηνότερο και δημοφιλές σε ορισμένους νέους. Αυτοί οι κίνδυνοι μπορεί να περιλαμβάνουν δηλητηριάσεις, εγκαύματα και τραυματισμούς στους πνεύμονες και, σε ορισμένες περιπτώσεις παρατεταμένης χρήσης, βλάβη στα νεύρα. Υπάρχει ισχυρό επιχείρημα υπέρ των υπηρεσιών πρόληψης των ναρκωτικών και μείωσης της βλάβης για την αντιμετώπιση αυτής της ουσίας στο έργο τους. Οι ρυθμιστικές προσεγγίσεις για την πώληση και τη χρήση αυτής της ουσίας διαφέρουν μεταξύ των χωρών.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Η σημερινή έκθεση εξετάζει επίσης το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις θεραπευτικές δυνατότητες των ψυχεδελικών φαρμάκων. Ενώ υπάρχει πολλά υποσχόμενη έρευνα σχετικά με τις δυνατότητες αυτών των ουσιών για τη θεραπεία διαφορετικών καταστάσεων ψυχικής υγείας, η έκθεση υπογραμμίζει τον κίνδυνο μη ρυθμιζόμενων προγραμμάτων να λειτουργούν εντός της ΕΕ και αλλού.

Σημειώνεται ότι το αυξανόμενο ενδιαφέρον για αυτό το θέμα μπορεί να ενθαρρύνει μεγαλύτερη πειραματική χρήση αυτών των ουσιών χωρίς ιατρική υποστήριξη, θέτοντας ενδεχομένως σε κίνδυνο ορισμένα ευάλωτα άτομα.

Της Ουρανίας Στυλιανού