Παράγοντες που συντελούν στην εμφάνιση καρκίνου: Τι να προσέχουμε

Πολλά είδη καρκίνου έχουν άμεση σύνδεση με τις διατροφικές μας συνήθειες και την αθλητική μας δραστηριότητα. Υπάρχουν και άλλα είδη καρκίνου που συνδέονται με το οικογενειακό ιστορικό και την κληρονομικότητα.

Παρόλα αυτά, υπάρχουν τρόποι που μπορούν να συμβάλουν στην πρόληψη της εμφάνισης καρκίνου και αφορούν τις καθημερινές μας συνήθειες, χωρίς να περιμένουμε θαυματουργά φάρμακα και θεραπείες.

Τι είναι ο καρκίνος;

Αρχικά, σύμφωνα με στοιχεία που περιέχονται σε ενημερωτικό δελτίο της medlook.net, ο καρκίνος δεν είναι μια μόνο ασθένεια. Πρόκειται για ένα μεγάλο ανομοιόμορφο σύνολο, που περιλαμβάνει τουλάχιστον 100 διαφορετικές ασθένειες.

Ο καρκίνος χαρακτηρίζεται από ένα ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό ανώμαλων κυττάρων. Τα παθολογικά κύτταρα, δεν υπακούουν στους νόμους ελέγχου, ανάπτυξης και θανάτου που ρυθμίζουν τη ζωή των φυσιολογικών κυττάρων του οργανισμού.

Η πολύπλοκη, συνεχής λειτουργία του πολλαπλασιασμού και αντικατάστασης των κυττάρων, ελέγχεται πολύ αυστηρά από το γενετικό κώδικα του DNA που περιέχεται στον πυρήνα των κυττάρων. Όμως οποιαδήποτε αλλοίωση ή ζημιά που θα υποστεί το DNA, μπορεί να είναι η αιτία έναρξης της παθολογικής διαδικασίας του ανεξέλεγκτου πολλαπλασιασμού καρκινικών κυττάρων.

Οι περισσότεροι καρκίνοι δημιουργούνται λόγω αδρανοποίησης, απώλειας ή διαταραχής λειτουργίας λόγω βλαβών, των καταστολέων των ογκογονιδίων, που επιτρέπουν στα ογκογονίδια να αναπτύξουν την καρκινογόνο δράση τους.

Τι προκαλεί τον καρκίνο

Η διατροφή φαίνεται να αποτελεί ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες πρόληψης για τον καρκίνο.

Ιδιαίτερη σημασία έχει το τι τρώμε, το περιεχόμενό τους και ο τρόπος με τον οποίο προετοιμάζονται ή μαγειρεύονται τα φαγητά.

Για παράδειγμα, η διατροφή πλούσια σε κορεσμένα λίπη τα οποία είναι ζωικής προέλευσης, συσχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο για πρόκληση καρκίνων όπως αυτόν του παχέος εντέρου σε σύγκριση με τη διατροφή που είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε κορεσμένα λίπη.

Τα επεξεργασμένα τρόφιμα μπορούν να περιέχουν χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή και συντήρησή τους όπως οι νιτροσαμίνες που σχετίζονται με την πρόκληση ορισμένων καρκίνων, όπως ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης.

Η κατανάλωση αλκοόλ σε μικρές ποσότητες δεν είναι βλαβερή για την υγεία. Η υπερβολική κατανάλωση και κατάχρηση όμως έχουν συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο της στοματικής κοιλότητας, του οισοφάγου, του φάρυγγα, του λάρυγγα, του μαστού και του ήπατος.

Ακόμη ένας παράγοντας αύξησης του κινδύνου προσβολής από καρκίνο είναι η γήρανση. Οι πλείστοι καρκίνοι εκδηλώνονται μετά την ηλικία των 65 ετών. Ο καρκίνος είναι κυρίως ασθένεια των ηλικιωμένων. Ωστόσο μπορεί να προσβληθούν από τη νόσο άτομα οποιασδήποτε ηλικίας.

Το υπερβολικό βάρος και η απουσία σωματικής άσκησης συμβάλλουν στην εμφάνιση καρκίνου. Επιπλέον ας μην ξεχνούμε, ότι οι παχύσαρκοι ή οι υπέρβαροι δεν κινδυνεύουν μόνο από καρκίνο, αλλά και από καρδιακά ή εγκεφαλικά επεισόδια και διαβήτη.

Το κάπνισμα θεωρείται ότι παίζει ρόλο σε περίπου 25%-35% των θανάτων λόγω καρκίνου. Ευθύνεται για το 90% των θανάτων λόγω καρκίνου του πνεύμονα. Υπάρχουν πολλοί άλλοι καρκίνοι που προκαλούνται από το κάπνισμα: Καρκίνος στοματικής κοιλότητας, λάρυγγα, οισοφάγου, παγκρέατος, ουροδόχου κύστης.

Η έκθεση σε χημικές ουσίες όπως ο αμίαντος που χρησιμοποιήθηκε ευρέως για σκοπούς απομόνωσης στις περασμένες δεκαετίες, έχει συσχετισθεί με τουλάχιστο με δύο είδη καρκίνων του πνεύμονα. Παράλληλα παρατηρήθηκε ότι η έκθεση στον αμίαντο όταν συνοδεύεται και από κάπνισμα τότε οι πιθανότητες καρκίνου αυξάνονται κατά 90 φορές.

Επίσης, οι αρωματικές αμίνες που χρησιμοποιούνται σε ορισμένες βιομηχανίες, είναι αιτία καρκίνου της ουροδόχου κύστης. Το βενζένιο που χρησιμοποιείται σε βερνίκια και γόμες, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για λευχαιμία.

Ο παράγοντας της κληρονομικότητας φαίνεται να συμβάλλει εξίσου στην εμφάνιση καρκίνου. Η κληρονομικότητα αναφέρεται σε περίπου 5% των περιπτώσεων καρκίνου. Στις περιπτώσεις οικογενειακής προδιάθεσης, ενώ υπάρχουν αυξημένα περιστατικά καρκίνου σε μια οικογένεια, δεν υπάρχει μια από τις γνωστές κληρονομικές ανωμαλίες, που τα προκαλεί.

Άτομα τα οποία έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου, του μαστού, της ωοθήκης, του προστάτη θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να κάνουν τα ανιχνευτικά τεστ που τους συστήνει για κάθε περίπτωση ο γιατρός τους.

Τρόποι πρόληψης

Οι επιλογές του τρόπου ζωής μας καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την πρόληψη για τον καρκίνο.

Έχει υπολογισθεί ότι το ποσοστό των καρκίνων που θα μπορούσε να προληφθεί με τον συνδυασμό υγιεινής διατροφής και αποφυγής καπνίσματος, ανέρχεται από 60% έως 70%.

Τα φρούτα και λαχανικά περιέχουν χιλιάδες ιχνοστοιχεία τα οποία δρουν μαζί με τις βιταμίνες και τις φυτικές ίνες που είναι βασικά συστατικά των φρούτων και λαχανικών για να προστατεύουν τον οργανισμό μας.

Ακόμη, πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι η σωματική άσκηση βελτιώνει την πρόγνωση σε ασθενείς που έχουν προσβληθεί από καρκίνο του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη.

Μια άλλη έρευνα, που έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες, από επιστήμονες του πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας, έδειξε ότι γυναίκες που ασκούνται περισσότερο από 4 ώρες την εβδομάδα μειώνουν τον κίνδυνο τους να προσβληθούν από καρκίνο κατά σχεδόν 50%.

Άλλες πιθανές εξηγήσεις για τις ευεργετικές αντικαρκινικές δράσεις της σωματικής άσκησης περιλαμβάνουν την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Η ψυχολογική δύναμη μπορεί να βοηθά στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής και στην αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης των καρκινοπαθών ασθενών.

Η κατάθλιψη, οι φόβοι, η αύξηση του βάρους, η μοναξιά και η αβεβαιότητα για το μέλλον είναι καταστάσεις που παρατηρούνται συχνά σε καρκινοπαθείς ασθενείς μετά από τις θεραπείες τους.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να είμαστε σε θέση να βοηθούμε τους ασθενείς αυτούς στο να αυξήσουν και να οργανώσουν τις ψυχικές τους δυνάμεις για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τα συμπτώματα της ασθένειας τους και να αντεπεξέλθουν στις αλλαγές της σωματικής εικόνας που ενδεχομένως προκαλεί ο καρκίνος ή η θεραπεία τους.

Της Ουρανίας Στυλιανού