Ν. Διέτης: Μύθοι και αλήθειες για τα φάρμακα

30 Απριλίου 2025, 08:58

Η σωστή ενημέρωση γύρω από τη χρήση και την ασφάλεια των φαρμάκων αποτελεί κρίσιμο ζήτημα για τη δημόσια υγεία, καθώς η παραπληροφόρηση μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες συνέπειες για τους ασθενείς.

Ο Επίκουρος Καθηγητής Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Νικόλας Διέτης, σε διάλεξη στο πλαίσιο του Ζηνώνειου Ελέυθερου Πανεπιστημίου στη Λάρνακα, με θέμα «Μύθοι και αλήθειες για τα φάρμακα: πως να προστατέψετε την υγεία σας από την παραπληροφόρηση», ανέλυσε χθες τους μύθους και τις αλήθειες που περιβάλλουν τα φάρμακα, επισημαίνοντας την ανάγκη για σωστή και αξιόπιστη πληροφόρηση.

Από τη διαδικασία ανάπτυξης των φαρμάκων μέχρι τις συνηθισμένες παρανοήσεις γύρω από τις παρενέργειες και τα αντιβιοτικά, ο κ. Διέτης αποκάλυψε τις αλήθειες που πρέπει να γνωρίζουμε για την υγεία μας.

Σύμφωνα με τον, Επίκουρο Καθηγητή Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Κύπρου, Νικόλα Διέτη, η επιστημονική επικοινωνία αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες, με αποτέλεσμα την εκμετάλλευση αυτών των κενών από όσους επιδίδονται στην παραπληροφόρηση.

Αυτή η παραπληροφόρηση, ειδικά σε ό,τι αφορά τη χρήση, την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων, μπορεί να αποβεί μοιραία για τους ασθενείς.

«Η παραπληροφόρηση δημιουργεί τους μύθους γύρω από θέματα υγείας, και είναι καθήκον των επιστημόνων να την ανατρέψουν», υπογράμμισε ο κ. Διέτης, προσθέτοντας ότι η ενημέρωση για τα φάρμακα πρέπει να είναι ακριβής και κατανοητή.

Τα βασικά στάδια ανάπτυξης φαρμάκων

Κάθε φάρμακο περνά από αυστηρές διαδικασίες προτού φτάσει στα χέρια του κοινού, συγκεκριμένα:

Βασική Εργαστηριακή Έρευνα: Η αρχική σύνθεση και έλεγχος των φαρμάκων, η οποία διαρκεί από 5 έως 7 χρόνια.
Κλινικές Μελέτες: Διεξάγονται με τη βοήθεια εθελοντών, ώστε να αξιολογηθεί η ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του φαρμάκου σε πραγματικές συνθήκες, και αυτή η διαδικασία διαρκεί από 10 έως 15 χρόνια.
Φαρμακοεπαγρύπνηση: Μετά την έγκριση του φαρμάκου και τη διάδοσή του στην αγορά, συνεχίζονται οι έλεγχοι για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητάς του.

Ο Μύθος της Ιδιομορφίας των Φαρμάκων

Σύμφωνα με τον κ. Διέτη, ο πρώτος μύθος αφορά τη δράση των φαρμάκων, καθώς πολλοί πιστεύουν ότι ένα φάρμακο έχει την ίδια επίδραση σε όλους τους ασθενείς, κάτι το οποίο δεν ισχύει.

Η αντίδραση σε ένα φάρμακο εξαρτάται από παράγοντες όπως το βάρος, η φυσική κατάσταση, η διατροφή, η ηλικία, ακόμη και τα γονίδια του κάθε ατόμου.

«Φυσικά και Χημικά» Φάρμακα

Ένας δεύτερος μύθος αφορά τα «φυσικά φάρμακα», για τα οποία επικρατεί η αντίληψη ότι είναι λιγότερο βλαβερά ή πιο αποτελεσματικά από τα «χημικά» φάρμακα.

Ωστόσο, όπως εξήγησε ο κ. Διέτης, πολλά συνθετικά φάρμακα προέρχονται από τη φύση (όπως η μορφίνη και η πενικιλίνη), ενώ η φύση περιέχει και επικίνδυνα δηλητήρια.

Η ασφάλεια των «φυσικών» φαρμάκων εξαρτάται από τη δόση και τη δράση τους στον ανθρώπινο οργανισμό.

Παρενέργειες: Σοβαρότητα και συχνότητα

Ο κ. Διέτης αναφέρθηκε επίσης στις παρενέργειες των φαρμάκων, σημειώνοντας ότι ο φόβος των ασθενών για τις πιθανές παρενέργειες δεν σημαίνει ότι τα φάρμακα είναι επικίνδυνα.

«Σημασία έχει η συχνότητα και η σοβαρότητα των παρενεργειών», τόνισε, προσθέτοντας ότι η χρήση ενός φαρμάκου με παρενέργειες πρέπει να γίνεται με βάση την εκτίμηση του ρίσκου και του οφέλους.

Αντιβιοτικά και Ιώσεις

Η χρήση αντιβιοτικών για τη θεραπεία ιώσεων, όπως η γρίπη, αποτελεί έναν άλλο συχνό μύθο, με τον κ. Διέτη να υπογραμμίζει ότι τα αντιβιοτικά καταπολεμούν μόνο βακτηριακές λοιμώξεις και όχι ιώσεις.

Παράλληλα, προειδοποίησε ότι η κατάχρηση αντιβιοτικών σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Κύπρος έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη αντιμικροβιακής αντοχής, καθιστώντας τα αντιβιοτικά λιγότερο αποτελεσματικά.

Η Απάτη της Ομοιοπαθητικής

Ο τελευταίος μύθος που αποδομεί ο κ. Διέτης αφορά στην ομοιοπαθητική, την οποία χαρακτήρισε ως «απάτη».

Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι στην ουσία «πολύ ακριβό νερό», καθώς για την δημιουργία τους περνούν μέσα από μια διαδοχική διαδικασία διάλυσης μίας ουσίας μέσα σε νερό ενώ δεν περνούν από καμία διαδικασία ελέγχου, όπως τα συμβατικά φάρμακα.

Η Αλήθεια για την Επιστήμη

Ο κ. Διέτης κατέληξε λέγοντας ότι η αλήθεια πίσω από τους μύθους απαιτεί σοβαρή προσπάθεια και ακριβή δεδομένα, αλλά η σωστή πληροφόρηση είναι πλέον προσβάσιμη σε όλους.

«Υπάρχουν αξιόπιστες πηγές, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, που μπορούν να παρέχουν ακριβείς πληροφορίες για θέματα υγείας», δήλωσε, υπογραμμίζοντας τη σημασία της χρήσης επιστημονικών οργανισμών και φορέων για την εξασφάλιση της σωστής ενημέρωσης.

Επιπλέον, αναφερόμενος στην ανάπτυξη των εμβολίων COVID-19, εξήγησε ότι ο γρήγορος ρυθμός έγκρισης τους οφειλόταν σε συνδυασμό παραγόντων, όπως η μεγάλη συμμετοχή εθελοντών, η αυξημένη χρηματοδότηση και η έκταση της πανδημίας, ενώ διαβεβαίωσε ότι η διαδικασία ανάπτυξης τους ακολουθήθηκε χωρίς να παρακαμφθεί κανένα βήμα.