Μεγάλη η συνεισφορά γυναικών στην κατανόηση του κόσμου

Αν και σήμερα οι γυναίκες που απασχολούνται στον τομέα της έρευνας αποτελούν λιγότερο από το 30% παγκοσμίως, εντούτοις η συνεισφορά τους στις επιστήμες αποδείχθηκε μέσα στους αιώνες να είναι άκρως σημαντική για την κατανόηση του κόσμου γύρω μας.

Παρόλο που οι γυναίκες έχουν σημειώσει τεράστια πρόοδο προς την κατεύθυνση της αύξησης της συμμετοχής τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στους τομείς της Επιστήμης, της Τεχνολογίας, της Μηχανικής και των Μαθηματικών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών, λιγότερο από το 30% των επιστημονικών ερευνητών παγκοσμίως είναι γυναίκες. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες αποθαρρύνονται ή ενδιαφέρονται λιγότερο να εισέλθουν στους τομείς της επιστήμης, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών.

Παράλληλα, έρευνες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες παραμένουν υποεκπροσωπούμενες στη μηχανική, την επιστήμη των υπολογιστών και τη φυσική επιστήμη.

Όμως, παρά τις προκλήσεις, τις διακρίσεις και την έλλειψη αναγνώρισης στην επιστημονική κοινότητα, αμέτρητες είναι οι γυναίκες σε αυτούς τους τομείς που έχουν κάνει ιστορικές ανακαλύψις ή συνεισφορές και βοήθησαν στην προώθηση της κατανόησης του κόσμου γύρω μας.

Γυναίκες επιστήμονες από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

Από την Θεανώ και την Υπατία της αρχαιότητας, μέχρι την Μαρί Κιουρί, την Αντρέα Γκεζ, την Του Γιοουγιόου, τις γυναίκες αστροναύτες, ο δρόμος ήταν μακρύς και δύσκολος. Οι γυναίκες έπρεπε να καταξιωθούν σε ένα ανδροκρατούμενο τομέα και να αντιμετωπίσουν τον σκεπτικισμό και άλλοτε τον χλευασμό από άνδρες συναδέλφους τους, κάποιοι εκ των οποίων έλαβαν τα εύσημα αλλά και βραβεία για ανακαλύψεις, τις οποίες έκαναν στην πραγματικότητα γυναίκες.

Η επιστήμη όμως είναι κυρίως ένα πάθος, που με εμμονή και συστηματική έρευνα αντιμετωπίζει τα εμπόδια και βγαίνει στο φως.

Κάνοντας ένα ταξίδι στο παρελθόν βρίσκουμε εκεί την διασημότερη γυναίκα μαθηματικό, αστρονόμο και κοσμολόγο της αρχαιότητας, την Θεανώ την Θουρία, ενώ στην ιστορία έμεινε και η Υπατία που υπήρξε φιλόσοφος, αστρονόμος και ασχολήθηκε με τα μαθηματικά και την μηχανική. Η γνωστή σε όλους Μαρί Κιουρί ήταν η πρώτη γυναίκα που πήρε βραβείο Νόμπελ και η μόνη που έλαβε δύο βραβεία από την ίδια ακαδημία, (φυσικής και χημείας). Η Μαρία Γκέπερτ-Μάγιερ ειναι η δεύτερη γυναίκα που βραβεύθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1963 για την ανάπτυξη του προτύπου των φλοιών για τους ατομικούς πυρήνες. Η συμβολή της Ρόζαλιντ Έλσι Φράνκλιν, στην κατανόηση των μοριακών δομών του DNA, του RNA, των ιών, του άνθρακα ήταν σημαντικότατη.

Μερικές από τις γυναίκες επιστήμονες που καταξιώθηκαν πρόσφατα, είναι η βραβευμέμνη με το βραβείο Νόμπελ στη Φυσική 2020 Αντρεα Γκεζ για την ανακάλυψη ενός υπερμεγέθους συμπαγούς αντικειμένου, που τώρα αναγνωρίζεται γενικά ως μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας. Το βραβείο Νόμπελ στη Φυσική 2018 έλαβε η Ντόνα Στρικλαντ "για πρωτοποριακές εφευρέσεις στον τομέα της φυσικής λέιζερ", ενώ το βραβείο Νόμπελ στη Φυσιολογία ή την Ιατρική για το 2015 απονεμήθηκε στην Του Γιοουγιόου για την ανακάλυψη μιας νέας θεραπείας για ελονοσία που έχει σώσει εκατομμύρια ζωές. Η Σάρα Ζίγκερ ανακάλυψε πάνω από 700 εξωπλανήτες και συνεχίζει την συνεισφορά της στην αστρονομία και την κατανόηση του διαστήματος.

Οι πιο πάνω φυσικά αποτελούν μόνο ένα μικρό δείγμα της συνεισφοράς των γυναικών στις επιστήμες.

Ζούμε σε μια μεταβατική εποχή, όπου γινόμαστε μάρτυρες της ραγδαίας ανάπτυξης της διαστημικής τεχνολογίας, σε ένα κόσμο ο οποίος οδεύει προς μεγάλες κοσμοιστορικές αλλαγές. Στόχος είναι η μετάβαση σε άλλους πλανήτες, με πρώτο βήμα την επιστροφή στην Σελήνη και την δημιουργία μόνιμης βάσης. Απώτερος στόχος βέβαια σύμφωνα με όλους τους εμπλεκόμενους, είναι η μετατροπή του ανθρώπινου γένους σε διπλανητικό είδος με τον Αρη να φιγουράρει ως ο καταλληλότερος πλανήτης.

Σε αυτή την διαστημική εποχή οι γυναίκες όχι μόνο θα συμμετάσχουν αλλά προτρέπονται να εμπλακούν ενεργά, γιατί έρευνες αποδεικνύουν ότι έχουν περισσότερες αντοχές για μακρά διαστημικά ταξίδια.

Ας ρίξουμε μια ματιά σε γυναίκες πρωτοπόρους που άνοιξαν τον δρόμο σε αυτό τον συναρπαστικό τομέα.

Πρώτη γυναίκα που ταξίδεψε στο διάστημα ήταν η Σοβιετική Valentina Tereshkova το 1963. Δεν έγραψε ιστορία μόνο γιατί ήταν η πρώτη γυναικεία παρουσία στο διάστημα αλλά και για το νεαρό της ηλικίας της, γιατί ακόμη διατηρεί την πρωτιά ως η νεαρότερη γυναίκα που ταξίδεψε ποτέ στο διάστημα, αφού τότε ήταν μόλις 26 ετών. Επίσης, είναι η μόνη γυναίκα, η οποία πραγματοποίησε μια διαστημική πτήση μόνη της, χωρίς άλλους συνεπιβάτες.

'Επρεπε να περάσουν σχεδόν 20 ολόκληρα χρόνια μετά την ιστορική πτήση της Tereshkova για να ταξιδέψει το 1982 η δεύτερη γυναίκα κοσμοναύτης, η επίσης Σοβιετική Svetlana Savitskaya, η οποία ήταν η πρώτη γυναίκα που πραγματοποίησε διαστημικό περίπατο και η πρώτη γυναίκα που πήγε στο διάστημα δύο φορές.

Αργησαν μεν, αλλά ένα χρόνο αργότερα, μπήκαν και οι Αμερικανίδες δυναμικά στον τομέα αυτό με την Sally Ride να γίνεται η πρώτη γυναίκα αστροναύτης της ΝΑΣΑ το 1983.

Σύμφωνα με στοιχεία του 2016, από τους 537 αστροναύτες που πήγαν στο διάστημα, μόνο οι 61 ήταν γυναίκες (45 Αμερικανίδες, τρεις Σοβιετικές, δύο Ρωσίδες, δύο Κινέζες, δύο Καναδές, δύο Γιαπωνέζες, μια Γαλλίδα, μια Ινδή, μια Ιταλίδα, μια Βρετανίδα και μια Νοτιοκορεάτισσα).

Έρευνες της UNESCO καταδεικνύουν ότι ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς

Σύμφωνα με έρευνα της UNESCO οι γυναίκες επιστήμονες καρριέρας εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν μεροληψία λόγω του φύλου τους.

Οπως αναφέρεται, παρά την έλλειψη δεξιοτήτων στους περισσότερους τεχνολογικούς τομείς που οδηγούν στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, οι γυναίκες εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν μόνο το 28% των αποφοίτων μηχανικών και το 40% των αποφοίτων στην επιστήμη των υπολογιστών και την πληροφορική.

«Ακόμη και σήμερα, στον 21ο αιώνα, οι γυναίκες και τα κορίτσια παραγκωνίζονται σε τομείς που σχετίζονται με την επιστήμη λόγω του φύλου τους. Οι γυναίκες πρέπει να γνωρίζουν ότι έχουν μια θέση στην επιστήμη, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά και ότι έχουν το δικαίωμα να μοιράζονται την επιστημονική πρόοδο», είπε η Audrey Azoulay, Γενική Διευθύντρια της UNESCO.

Το μερίδιο των γυναικών μεταξύ αποφοίτων μηχανικής είναι χαμηλότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο για πολλά μέλη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).

Αυτό συμβαίνει, για παράδειγμα, στην Αυστραλία (23,2%), τον Καναδά (19,7%), τη Χιλή (17,7%), τη Γαλλία (26,1%), την Ιαπωνία (14,0%), τη Δημοκρατία της Κορέας (20,1%), την Ελβετία ( 16,1%) και τις ΗΠΑ (20,4%).

Μερικές από τις υψηλότερες αναλογίες των γυναικών αποφοίτων μηχανικών μπορούν να βρεθούν στα αραβικά κράτη, για παράδειγμα στην Αλγερία (48,5%), στο Μαρόκο (42,2%), στο Ομάν (43,2%), στη Συρία (43,9%) και στην Τυνησία (44,2%), και στη Λατινική Αμερική, όπου οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το 41,7% των αποφοίτων μηχανικής στην Κούβα, το 47,5% στο Περού και το 45,9% στην Ουρουγουάη.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Η έρευνα υπογραμμίζει επίσης το γεγονός ότι οι γυναίκες δεν επωφελούνται πλήρως από τις ευκαιρίες απασχόλησης που είναι ανοιχτές για υψηλά μορφωμένους και εξειδικευμένους εμπειρογνώμονες σε πεδία όπως η τεχνητή νοημοσύνη όπου μόνο ένας στους πέντε επαγγελματίες (22%) είναι γυναίκα.

Οι γυναίκες λαμβάνουν συνήθως μικρότερες ερευνητικές επιχορηγήσεις από τους άνδρες συναδέλφους τους και, ενώ αντιπροσωπεύουν το 33,3% όλων των ερευνητών, μόνο το 12% των μελών των Εθνικών Ακαδημιών Επιστημών είναι γυναίκες. Επίσης, οι γυναίκες ερευνητές τείνουν να έχουν μικρότερες, λιγότερο καλές σταδιοδρομίες και το έργο τους υποεκπροσωπείται σε περιοδικά υψηλού προφίλ, σύμφωνα με την έρευνα.