Ήλιος και καλοκαιρινές δερµατοπάθειες: Σχέση καυτή
13 Αυγούστου 2023, 06:00
Η ηλιακή ακτινοβολία, η παρατεταμένη παραμονή μας κάτω από τον καυτό ήλιο, οι υψηλές θερμοκρασίες και η υγρασία, είναι κάποιες από τις συνθήκες που ευνοούν την εμφάνιση δερματοπαθειών τους καλοκαιρινούς μήνες.
Όπως εξηγούν οι ειδικοί, η αόρατη υπεριώδης ακτινοβολία (UV) που εκπέμπεται από τον ήλιο, μπορεί να προκαλέσει βλάβες στην επιδερμίδα με την παρατεταμένη έκθεσή μας σε αυτόν.
Για τις δερματικές παθήσεις που «συνοδεύουν» το καλοκαίρι καθώς και για τα μέτρα αποτελεσματικής θεραπευτικής αντιμετώπισή τους, αναφέρεται στο YgeiaWatch η Πρόεδρος της Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας Κύπρου, Δρ Μαργαρίτα Μαυρογένη.
«Παρόλο που ένα εξάνθημα του καλοκαιριού και κυρίως τα συμπτώματα που το συνοδεύουν όπως καύσος και κνησμός μπορεί να μας θορυβήσουν, συνήθως δεν είναι σοβαρά και απειλητικά για την υγεία μας. Αν όμως ένα εξάνθημα επιμένει ή επιδεινώνεται παρά την εφαρμογή συντηρητικών μέτρων, τότε αποτελεί σοβαρή ένδειξη για να απευθυνθούμε σε δερματολόγο», τονίζει.
Ηλιακό έγκαυμα
Όπως αναφέρει η Δρ. Μαυρογένη, το ηλιακό έγκαυμα είναι μια οξεία βλάβη του δέρματος η οποία προκαλείται κυρίως από την υπερβολική έκθεση στον ήλιο και συγκεκριμένα από τη δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας UV-B.
Τα συμπτώματα του ηλιακού εγκαύματος διαφοροποιούνται ανάλογα με τον φωτότυπο του δέρματος, τη διάρκεια της έκθεσης του ατόμου στον ήλιο, την ώρα της ηλιακής έκθεσης και των μέτρων προστασίας που λαμβάνονται.
Στην πιο απλή μορφή του, το ηλιακό έγκαυμα μπορεί να είναι ένα απλό ερύθημα με ευαισθησία στη αφή ή και με συνοδό πόνο.
Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις εκδηλώνονται επώδυνες φυσσαλίδες με οίδημα, οροροή και κάψιμο. Άλλα πιθανά συμπτώματα που θα πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα είναι ρίγη, τάση για έμετο, ναυτία και πυρετός.
«Τα ήπια ηλιακά εγκαύματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με τοποθέτηση κρύων επιθεμάτων και με συνεχή ενυδάτωση του δέρματος. Ακόμη, συνίσταται η τοπική εφαρμογή κορτιζονούχων σκευασμάτων για την αντιμετώπιση της φλεγμονής και του άλγους και η παραμονή σε σκιερό και δροσερό περιβάλλον. Για σοβαρότερα όμως εγκαύματα, είναι καλύτερα να επισκεφτείτε κάποιο νοσοκομείο ή κέντρο υγείας», προσθέτει.
Φωτοδερματίτιδα
Η Φωτοδερματίτιδα οφείλεται σε υπερευαισθησία του δέρματος στην ηλιακή ακτινοβολία όταν αυτή συνδυάζεται με ορισμένους παράγοντες όπως φάρμακα, χρωστικές ουσίες και καλλυντικά προϊόντα. Τα συμπτώματα που εκδηλώνονται συνήθως είναι ερυθρότητα, αίσθημα κνησμού, οίδημα και σε σοβαρότερες περιπτώσεις απολέπιση του δέρματος και φυσαλίδες.
Η Δρ. Μαυρογένη εξηγεί ότι η Φωτοδερματίτιδα μπορεί να είναι τοξικού ή αλλεργικού τύπου. «Φωτοτοξική δερματίτιδα είναι η αντίδραση που δημιουργείται όταν συνδυαστεί η έκθεση του ατόμου στον ήλιο με την ταυτόχρονη λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων ή με την επαφή του δέρματος με καλλυντικά προϊόντα και τα συμπτώματα εμφανίζονται έως και 24 ώρες μετά την έκθεσή του στον ήλιο.
Από την άλλη η φωτοαλλεργική δερματίτιδα εκδηλώνεται όταν μια ουσία μετατρέπεται σε αλλεργιογόνο εξαιτίας της ηλιακής ακτινοβολίας. Η ουσία αυτή κάτω από φυσιολογικές συνθήκες δεν προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις στο δέρμα. Η συγκεκριμένη δερματοπάθεια προκαλείται από φάρμακα (αντιφλεγμονώδη, αντιβιοτικά, αγχολυτικά), καλλυντικά σκευάσματα (σαπούνια, αποσμητικά, αντιηλιακά) και τα συμπτώματα εκδηλώνονται εντός 48 ωρών από την επαφή με τον αλλεργιογόνο παράγοντα και προϋποθέτουν την ευαισθητοποίηση του ατόμου στη συγκεκριμένη ουσία».
Μυκητιάσεις
Οι μυκητισιακές λοιμώξεις του δέρματος προκαλούνται από παθογόνους μικροοργανισμούς, οι οποίοι αναπτύσσονται μόλις βρεθούν σε κατάλληλες συνθήκες (αυξημένη θερμοκρασία και υγρασία), γι’ αυτό και παρατηρούνται περισσότερο τους καλοκαιρινούς μήνες.
«Οι συχνότερες μυκητιάσεις που παρατηρούνται το καλοκαίρι είναι η Ποικιλόχρους Πιτυρίαση η οποία εκδηλώνεται με υπόχρωμες κηλίδες που εντοπίζονται διάσπαρτες στο δέρμα. Εντοπίζεται συνήθως στον λαιμό, τους ώμους, τον θώρακα και την ράχη και είναι συχνότερη το καλοκαίρι, καθώς μεταδίδεται κυρίως από την άμμο και τις ξαπλώστρες της παραλίας. Γι' αυτή την περίπτωση συνιστάται τοπική θεραπεία με αντιμυκητιασικά σε μορφή λοσιόν ή gel και αν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν , τότε ίσως χρειάζεται λήψη αντιμυκητιασικών σκευασμάτων από το στόμα.
Το «Πόδι του Αθλητή» δηλαδή η Μυκητίαση Ποδιών εμφανίζεται στην περιοχή κάτω από τα δάχτυλα ή μεταξύ αυτών και προκαλεί κνησμό, απολέπιση, δυσοσμία και ρωγμές. Αιτίες είναι η ζέστη και η υγρασία που υπάρχει στις περιοχές αυτές λόγω της έντονης εφίδρωσης. Η θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να είναι τοπική (αλοιφές, gel,) ή συστηματική χορήγηση από του στόματος αγωγή», αναφέρει.
Ακτινικές Υπερκερατώσεις
Όπως τονίζει η ειδικός, οι ακτινικές υπερκερατώσεις θεωρούνται προκαρκινικές βλάβες και χρήζουν αντιμετώπισης.
«Η κλινική εικόνα των ακτινικών υπερκερατώσεων συνίσταται στην παρουσία μικρών επίπεδων ή ελαφρώς επηρμένων βλαβών, οι οποίες με την πάροδο του χρόνου και την μακροχρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία χαρακτηρίζονται από έντονη ερυθρότητα και αποκτούν σκληρή και ξηρή επιφάνεια με προσκολλημένο λέπι. Εμφανίζονται σε περιοχές του δέρματος που εκτίθενται στην ηλιακή ακτινοβολία όπως στο πρόσωπο, στα αυτιά, στο τράχηλο και στους άντρες στο γυμνό μέρος του τριχωτού της κεφαλής
Για την θεραπευτική αντιμετώπιση των ακτινικών υπερκερατώσεων προτείνεται η αφαίρεσή τους με κρυοθεραπεία, ηλεκτροκαυτηριασμό ή εφαρμογή τοπικών εξειδικευμένων θεραπευτικών σκευασμάτων».
Τι μπορεί να κάνει ο καθένας από εμάς , προκειμένου να προλάβουμε ή και να ανακουφίσουμε άμεσα το δέρμα μας από τις παραπάνω καταστάσεις:
- Ξεπλένουμε το δέρμα μας με χλιαρό γλυκό νερό άμεσα μετά από το κολύμπι στη θάλασσα ή την πισίνα και εφαρμόζουμε ενυδατική κρέμα. Έτσι αποφεύγεται η αφυδάτωση του δέρματος.
- Αποφεύγουμε στενά, συνθετικά ρούχα, που προκαλούν φαινόμενα έντονης τριβής και εφίδρωσης. Με αυτόν τον τρόπο διευκολύνουμε την αποβολή του ιδρώτα αποφεύγοντας φαινόμενα, όπως η ιδρώα και η θυλακίτιδα.
- Εφαρμόζουμε αντηλιακά μέτρα προστασίας, όπως αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας, καπέλο, γυαλιά. Αυτό συμβάλλει στην αποφυγή ηλιακών εγκαυμάτων, εμποδίζει την εμφάνιση ή επιδείνωση του μελάσματος καθώς και φωτοδερματοπαθειών.
Καρκίνος του δέρματος
Ο καρκίνος του δέρματος είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου παγκοσμίως σε ανοιχτόχρωμους κυρίως πληθυσμούς και η εμφάνισή του έχει αυξηθεί ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες. «Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως στις τάσεις της μόδας για πιο αποκαλυπτικά ρούχα, στην αλλαγή του τρόπου ζωής με περισσότερες υπαίθριες δραστηριότητες, στην αναζήτηση του ήλιου και την επιθυμία για μαυρισμένη επιδερμίδα, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης τεχνητών πηγών ακτινοβολίας UV όπως είναι οι λάμπες μαυρίσματος», προσθέτει η Δρ. Μαυρογένη.
«Υπάρχουν διάφοροι τύπου καρκίνου του δέρματος. Το μελάνωμα (ο επονομαζόμενος ‘’μαύρος καρκίνος του δέρματος’’), που προέρχεται από τα μελανινοκύτταρα, είναι η λιγότερο κοινή αλλά και η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος, και μπορεί να αποβεί μοιραία αν δεν διαγνωστεί εγκαίρως.
Υπάρχουν άλλοι δύο βασικοί τύποι καρκίνου του δέρματος πλην του μελανώματος: το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC) και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα SCC (ή λευκός καρκίνος του δέρματος»). Το BCC είναι η συνηθέστερη μορφή καρκίνου στους ανοιχτόχρωμους πληθυσμούς παγκοσμίως. Εξαπλώνεται (κάνει μετάσταση) πολύ σπάνια αλλά μπορεί να εκδηλωθεί στα εκτεθειμένα σημεία του σώματος, όπως το πρόσωπο. Το SCC είναι μια λιγότερο συνήθης μορφή καρκίνου, αλλά μπορεί να αποβεί μοιραία εάν ο καρκίνος εξαπλωθεί προτού εντοπιστεί».
Η αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο είναι σημαντική σε κάθε ηλικία
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ερευνών για τον Καρκίνο, τμήμα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγειας (ΠΟΥ), όσο νωρίτερα εκτίθεται το δέρμα στον ήλιο, τόσο περισσότερες βλάβες θα συσσωρεύονται με τον χρόνο. Επιπλέον, τα βλαστοκύτταρα που βρίσκονται στο ανώτερο στρώμα του δέρματος των παιδιών (δηλαδή τα κύτταρα που μπορεί να ευθύνονται για τον καρκίνο του δέρματος) είναι πιο κοντά στην επιφάνεια του δέρματος απ᾽ ό,τι στους ενήλικες, γεγονός που καθιστά τα παιδιά περισσότερο ευαίσθητα στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV).
Επίσης, στη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας, οι ιστοί του σώματος μεγαλώνουν και αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς. Λόγω αυτής της ταχείας ανάπτυξης, τα κύτταρα των νέων ανθρώπων είναι περισσότερο ευάλωτα στις βλάβες που προκαλεί ο ήλιος. Οι ενήλικες (γονείς, μέλη της οικογένειας, δάσκαλοι κ.ά.) πρέπει να βοηθούν τα παιδιά να αποφεύγουν την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο.
Όσον αφορά τα παιδιά ηλικίας έως 1 έτους, ο Οργανισμός συνιστά όπως αποφεύγεται η απευθείας έκθεση στο ηλιακό φως, για παράδειγμα μέσω της παραμονής τους στη σκιά όταν βρίσκονται σε εξωτερικούς χώρους.
Της Μόνικας Μακρυγιάννη
