Ευρωπαϊκή έκθεση: Στο περιθώριο τα άτομα με αναπηρίες

Ελάχιστη είναι η πρακτική συμβολή της ΕΕ στη βελτίωση των συνθηκών για τα άτομα με αναπηρίες στα κράτη μέλη, σύμφωνα με τη νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ).

Όπως σημειώνεται στην έκθεση, τα τελευταία χρόνια, η βελτίωση των βασικών δεικτών ισότητας, υπήρξε αμελητέα, καθώς τα άτομα με αναπηρίες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες όσον αφορά την εύρεση εργασίας και παραμένουν περισσότερο ευάλωτα στη φτώχεια.

Σύμφωνα με τη Eurostat, το 2021 μόλις το 51 % των ατόμων με αναπηρίες εργάζονταν, έναντι του 75 % των ατόμων χωρίς αναπηρίες.

Σχετικά στοιχεία καταγράφηκαν και το 2014 και αυτό που προκύπτει είναι ότι το χάσμα απασχόλησης για τα άτομα με αναπηρίες , παραμένει σχεδόν σταθερό.

Από τα στοιχεία της ΕΕ διαφαίνεται ότι το ένα περίπου τέταρτο των πολιτών της ΕΕ ηλικίας 16 ετών και άνω δηλώνουν ότι έχουν κάποια αναπηρία που περιορίζει τις καθημερινές τους δραστηριότητες.

Λόγω της γήρανσης επίσης του πληθυσμού της ΕΕ, το ποσοστό και ο αριθμός των ατόμων αυτών αναμένεται να αυξηθούν.

Στρατηγικές ΕΕ

Στο πλαίσιο της βελτίωσης των συνθηκών ζωής των ατόμων με αναπηρίες, η ΕΕ έχει εγκρίνει διάφορες στρατηγικές που παρέχουν υποστήριξη στα κράτη μέλη, τα οποία φέρουν την πρωταρχική ευθύνη για τις πολιτικές στον τομέα της κοινωνικής ένταξης, της απασχόλησης και της εκπαίδευσης.

Οι βασικοί δείκτες ισότητας για τα άτομα με αναπηρίες δεν είχαν βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Τα άτομα με αναπηρίες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την απασχόληση, την υγειονομική περίθαλψη, τον αθλητισμό και τον πολιτισμό.

Αντιμετωπίζουν επίσης περισσότερες δυσκολίες όσον αφορά τη συμμετοχή στην πολιτική ζωή ενώ διατρέχουν  και μεγαλύτερο κίνδυνο κοινωνικού αποκλεισμού.

Η πανδημία χειροτέρεψε την κατάσταση

Η κρίση της COVID-19, διεύρυνε τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρίες. Σύμφωνα με μελέτη του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (Eurofound), τα άτομα με αναπηρίες ήταν σε σημαντικά χειρότερη κοινωνική και οικονομική κατάσταση κατά τη διάρκεια της πανδημίας από ό,τι τα άτομα χωρίς αναπηρίες.

Στη μελέτη επισημάνθηκε επίσης ότι τα άτομα με αναπηρίες δεν μπορούσαν σε αρκετές περιπτώσεις να καλύψουν τις ανάγκες υγειονομικής περίθαλψής τους (λόγω της μη διαθεσιμότητας ραντεβού και του κόστους), ενώ συχνά υπέφεραν λόγω κοινωνικής απομόνωσης ή ανέφεραν προβλήματα ψυχικής υγείας και ευεξίας

Στη στρατηγική της ΕΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες 2021-2030 τίθενται στόχοι και προτεραιότητες δράσης σε διάφορους τομείς, όπως η προσβασιμότητα, τα δικαιώματα των πολιτών, η ποιότητα ζωής, η ισότιμη πρόσβαση και η απαγόρευση των διακρίσεων, καθώς και η προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρίες.

Η στρατηγική 2021-2030 περιλαμβάνει νέες πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στη βελτίωση της αμοιβαίας αναγνώρισης του καθεστώτος αναπηρίας (ευρωπαϊκή κάρτα αναπηρίας) ή στην αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των ατόμων με αναπηρίες.

Επίσης, με τη στρατηγική αυτή, η Επιτροπή δεσμεύεται να δώσει το παράδειγμα προωθώντας τη συμπερίληψη ατόμων με αναπηρίες στο εργατικό δυναμικό της και καλεί τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ να ακολουθήσουν το παράδειγμα αυτό.

Ωστόσο, όπως σημειώνεται, ο αντίκτυπος των πρωτοβουλιών δεν μπορεί ακόμη να αξιολογηθεί.

Δέσμη μέτρων για απασχόληση ΑμεΑ

Το Σεπτέμβριο του 2022, η Επιτροπή δρομολόγησε τη δέσμη μέτρων για την απασχόληση των ατόμων με αναπηρίες. Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι το ποσοστό απασχόλησης των ατόμων με αναπηρίες πρέπει να αυξηθεί και το χάσμα απασχόλησής τους να μειωθεί, προκειμένου να επιτευχθούν οι πρωταρχικές τιμές-στόχοι της ΕΕ που προβλέπονται στον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.

Οι εν λόγω στόχοι, που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030, αφορούν τη μείωση κατά τουλάχιστον 15 εκατ. των ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, απασχόληση τουλάχιστον του 78% των ατόμων ηλικίας 20-64 ετών, και τη συμμετοχή κάθε χρόνο σε πρόγραμμα επιμόρφωσης τουλάχιστον του 60% όλων των ενηλίκων.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Η προτεινόμενη δέσμη μέτρων περιλαμβάνει έξι τομείς δράσης

· την ενίσχυση των ικανοτήτων των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης και ένταξης

· την ενίσχυση των προοπτικών πρόσληψης μέσω θετικής δράσης και την καταπολέμηση των στερεοτύπων

· την εξασφάλιση εύλογων προσαρμογών για την κάλυψη των αναγκών των ατόμων με αναπηρίες στην εργασία

· τη διατήρηση των ατόμων με αναπηρίες στην απασχόληση

· την εξασφάλιση προγραμμάτων επαγγελματικής αποκατάστασης σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος

· τη διερεύνηση ποιοτικών θέσεων εργασίας στο πλαίσιο της προστατευόμενης απασχόλησης και διόδων προς την ανοικτή αγορά εργασίας

Ωστόσο, όπως σημειώνεται στην έκθεση, έως τα τέλη Φεβρουαρίου του 2023, η Επιτροπή είχε εγκρίνει μόνο την εργαλειοθήκη για την ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης με σκοπό τη βελτίωση των αποτελεσμάτων στην αγορά εργασίας για τα άτομα με αναπηρίες.

Της Μόνικας Μακρυγιάννη