Εμπόδια σε πληροφόρηση μεταναστριών για σεξουαλική αναπαρωγική υγεία

Τα γλωσσικά και κοινωνικοοικονομικά εμπόδια δυσχεραίνουν την πρόσβαση μεταναστών/στριών και προσφύγων/ισσών σε υπηρεσίες και πληροφόρηση που αφορούν στα θέματα Σεξουαλικής Αναπαραγωγικής Υγείας και Δικαιωμάτων (ΣΑΥΔ), κατέδειξε έρευνα, που παρουσιάστηκε την Τρίτη από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Οικογενειακού Προγραμματισμού.

Στόχος της έρευνας ήταν η διερεύνηση και η χαρτογράφηση των αναγκών των μεταναστών/στριών και προσφύγων/ισσών, αλλά και των επαγγελματιών υγείας και της κοινωνίας των πολιτών σε ζητήματα  Σεξουαλικής Αναπαραγωγικής Υγείας και Δικαιωμάτων.

Συγκεκριμένα, η έρευνα υπό τον τίτλο «Σεξουαλικά και Αναπαραγωγικά Δικαιώματα Μεταναστών και Προσφύγων» εστιάζει στην έλλειψη πληροφόρησης, η οποία αφορά ποικίλα ζητήματα, όπως οι μέθοδοι αντισύλληψης, οι σεξουαλικές μεταδιδόμενες λοιμώξεις, ο τερματισμός μιας εγκυμοσύνης και η σεξουαλική βία.

Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, η συνεργάτιδα του Συνδέσμου  Οικογενειακού Προγραμματισμού, Δρ Γενοβέφα Ζαφειρίδου, ανέφερε πως  η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας διαφέρει ανάλογα με το μεταναστευτικό καθεστώς, καθώς οι πρόσφυγες έχουν προσωπικό ιατρό και ηλεκτρονικό φάκελο, κάτι που, ωστόσο, δεν ισχύει για τους αιτητές ασύλου, κάνοντας δύσκολη τη συστηματική παρακολούθηση των ασθενών και τη διατήρηση ιατρικού ιστορικού.

Επιπλέον, είπε ότι οι κοινονικοοικονομικές δυσκολίες, όπως η οικονομική δυσχέρεια, η διαμονή μακριά από υπηρεσίες υγείας και η δυσκολία  μετακίνησης καθιστούν μη πρωταρχικά τα θέματα υγείας και ψυχολογικής υποστήριξης.

Εξάλλου, η Δρ Ζαφειρίδου σημείωσε πως η πρόσβαση σε αντισυλληπτικές μεθόδους είναι περιορισμένη, αφού δεν καλύπτονται από το Γενικό Σύστημα Υγείας, ενώ πρόσθεσε πως οι δυσκολίες παρατηρούνται και στην πρόσβαση σε υπηρεσίες άμβλωσης εντός χρονικού πλαισίου, που ορίζεται από το νόμο, «λόγω μη διαθεσιμότητας ή άρνησης των επαγγελματιών υγείας».

Σύμφωνα με την Δρ Ζαφειρίδου για τις γυναίκες με μεταναστευτικό υπόβαθρο οι πολιτισμικές πιέσεις δημιουργούν επιπλέον εμπόδια, αφού όπως εξήγησε σε πολλές περιπτώσεις λόγω ντροπής ή στίγματος δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν σεξουαλικά και γυναικολογικά ζητήματα, ιδιαίτερα σε άντρες επαγγελματίες υγείας.

Επιπροσθέτως, ανέφερε ότι η σεξουαλική και έμφυλη βία δημιουργία για εξειδικευμένες ιατρικές και ψυχολογικές υπηρεσίες, ωστόσο, πρόσθεσε ότι «οι γυναίκες που βιώσαν ή βιώνουν βία φαίνεται να μην γνωρίζουν που μπορούν να απευθυνθούν για να ζητήσουν βοήθεια και στήριξη».

Η Δρ Ζαφειρίδου είπε πως οι μετανάστες/στριες και πρόσφυγες/ίσσες συνήθως στρέφονται πρώτα στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις για βοήθεια και πληροφόρηση, καθώς φαίνεται να μην εμπιστεύονται τις Αρχές.

Σε σχέση με τους επαγγελματίες υγείας, είπε πως η έρευνα καταδεικνύει ότι «δεν υπάρχουν πολλές εκπαιδευτικές επιμορφώσεις, που αφορούν τη σεξουαλική υγεία των μεταναστών ή μεταναστριών, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες διαβίωσης και τις πολιτισμικές διαφορές», για να προσθέσει πως οι επαγγελματίες των ΜΚΟ πολλές φορές δεν έχουν την απαραίτητη εξειδικευμένη γνώση για την καθοδήγηση των μεταναστών και προσφύγων.

Αντισύλληψη

Αναφερόμενη περαιτέρω στο θέμα των αντισυλληπτικών μεθόδων, η Δρ. Ζαφειρίδου είπε πως υπάρχει ελάχιστη γνώση σε σχέση με τις μεθόδους αντισύλληψης που είναι διαθέσιμες στην Κύπρο, έλλειψη πληροφόρησης σχετικά με τους κινδύνους και τους τρόπους πρόληψης (πχ η διακεκομμένη συνουσία ή μέτρηση των γόνιμων ημερών), άγνοια για την επείγουσα αντισύλληψη, ενώ κατά την είσοδο στα κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας δεν γίνεται καμία αναφορά στην αντισύλληψη.

Τόνισε την ανάγκη πρόσβασης και σε γυναικείες μεθόδους αντισύλληψης, ειδικά σε περιπτώσεις που δεν βρίσκονται σε ισότιμες σχέσεις, κακοποιούνται ή οδηγούνται στην σεξεργασία για λόγους επιβίωσης, ενώ σημείωσε πως το κόστος αντισύλληψης δεν καλύπτεται από το ΓεΣΥ και οι μετανάστες/τριες ως ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού δεν έχουν την δυνατότητα να το καλύψουν.

Αμβλώσεις

Αναφορικά στο θέμα των αμβλώσεων, είπε πως είναι «διαφοροποιημένες αφηγήσεις ως προς την επάρκεια των υπηρεσιών των κρατικών νοσηλευτηρίων, αφού το ιατρικό προσωπικό στην πλειοψηφία του εκτιμά ότι η πρόσβαση σε υπηρεσίες άμβλωσης είναι σχετικά εύκολη, ενώ οι αφηγήσεις των εκπροσώπων των ΜΚΟ διαφωνούν».

Όπως είπε «τα αιτήματα δεν καλύπτονται πάντα από το ΓεΣΥ, αρκετοί αναισθησιολόγοι και γυναικολόγοι για λόγους πεποίθησης αρνούνται να προχωρήσουν στην διαδικασία, όμως, δεν παρέχεται εναλλακτική και οι γυναίκες ψάχνουν διαθέσιμους γιατρούς σε κρατικά νοσηλευτήρια άλλων επαρχιών (ιδιαίτερα στη Λευκωσία), ενώ το κόστος της άμβλωσης στον ιδιωτικό τομέα είναι πολύ υψηλό και κατά συνέπεια απαγορευτικό».

Προτάσεις

Η Δρ. Ζαφειρίδου τονίζει την ανάγκη ενημέρωσης για διαθέσιμες πηγές πληροφόρησης και χώρους παροχής Υπηρεσιών, τη δημιουργία ηλεκτρονικής ιστοσελίδας και σελίδες στα ΜΚΔ ως μέσο πληροφόρησης και επικοινωνίας, που να περιλαμβάνει ψηφιακό, πολιτισμικά κατάλληλο υλικό, σε όλες τις απαραίτητες γλώσσες, εκπαίδευση εθελοντών ή/και επαγγελματιών της εκάστοτε κοινότητας σχετικά με ΣΑΥΔ, με στόχο την ενημερωμένη πληροφόρηση στην μητρική γλώσσα των ενδιαφερόμενων και αποζημίωση μεθόδων αντισύλληψης στο πλαίσιο του ΓεΣΥ και όλων των νόμιμων αιτημάτων για τερματισμό κύησης.

Επιπλέον, προτείνει πρόσβαση σε δωρεάν φαρμακευτική αγωγή, μεθόδους αντισύλληψης και υπηρεσίες σεξουαλικής υγείας σε άτομα με ακραία ευαλωτότητα, παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών οικογενειακού προγραμματισμού και τερματισμού της κύησης, καλύτερο συντονισμό των επιμέρους φορέων για πιο ορατές οι πληροφορίες και υπηρεσίες, εξασφάλιση της στήριξης του πολύτιμου έργου που προσφέρουν οι ΜΚΟ (διεύρυνση), καθώς επίσης εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του ιατρικού προσωπικού, σε σχέση με την κοινωνικοπολιτισμική διάσταση της σεξουαλικότητας, τη μετανάστευση και την ιδιαιτερότητα της εκάστοτε πληθυσμιακής ομάδας με στόχο την προσπέλαση στην προκαταλήψεων και την καλύτερη δυνατή προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Επίσης, προτείνει να μπουν διερμηνείς σε κομβικές θέσεις όπως, νοσοκομεία, κέντρα υγείας και κέντρα υποδοχής, δημιουργία βάσης δεδομένων με τα ιατρικά αρχεία όσων δεν εμπίπτουν στο ΓεΣΥ για την καλύτερη δυνατή φροντίδα των ασθενών και διατήρησης του ιστορικού τους και πρόσβαση πρόσβαση σε εξατομικευμένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας για θύματα έμφυλης και σεξουαλικής βίας.

Τα σεξουαλικά δικαιώματα στην Κύπρο δεν αποτελούν προτεραιότητα, λέει η Επαμεινώνδα

Η Εκτελεστική Διευθύντρια του Κυπριακού Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού, Μαρία Επαμεινώνδα, ανέφερε ότι «μετά από 50 χρόνια πολλά έχουν αλλάξει, αλλά δυστυχώς παραμένει γεγονός ότι η σεξουαλική υγεία και τα σεξουαλικά δικαιώματα στην Κύπρο δεν αποτελούν προτεραιότητα στην πολιτική ατζέντα».

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Όπως σημείωσε η κ. Επαμεινώνδα «στην Κύπρο δεν επενδύουμε σε προγράμματα πρόληψης για τη σεξουαλική υγείας, διαθέτουμε πολύ περιορισμένες επιλογές μεθόδων αντισύλληψης, οι οποίες δεν περιλαμβάνονται στο ΓεΣΥ, υπάρχουν άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες διακοπής εγκυμοσύνης και καμιά επιλογή σε ό,τι αφορά την πρόσβαση σε πληροφόρηση».

Επίσης, πρόσθεσε ότι στην Κύπρο δεν έχουμε δεδομένα, που να αφορούν τις σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις, τις εκτρώσεις, τη χρήση ή όχι μεθόδων αντισύλληψης, για να σημειώσει ότι «τα δεδομένα αυτά είναι -όχι μόνο χρήσιμα-  αλλά απαραίτητα για το σχεδιασμό πρωτίστως πολιτικών, αλλά και την υιοθέτηση της εφαρμογής τους».

Σημειώνεται ότι η έρευνα έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος «M-Power Migrants and Refugges on Sexual Reproductive Health and Rights», το οποίο συντονίζει ο Σύνδεσμος Οικογενειακού Προγραμματισμού σε συνεργασία με το Sex Og PolitiKK. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Active Citizens Fund Κύπρου, μια χρηματοδότηση από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία μέσω των χορηγιών ΕΟΧ και Νορβηγίας 2014 – 2021.