Εμπόδια και περιορισμοί για τις αμβλώσεις

Τα εμπόδια και τους περιορισμούς που υφίστανται οι γυναίκες που χρειάζεται να προχωρήσουν σε άμβλωση στην Κύπρο εξέτασε σήμερα η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με αφορμή τις πρόσφατες αλλαγές του νομοθετικού πλαισίου στις ΗΠΑ γύρω από το θέμα.

Κατά τη συζήτηση που αναπτύχθηκε στη συνεδρίαση, αναδείχθηκαν αδυναμίες στο σύστημα παροχής ιατρικών υπηρεσιών για τις αμβλώσεις, καθώς και στην ενημέρωση των γυναικών σε θέματα οικογενειακού προγραμματισμού.

Η σημερινή συνεδρίαση της Επιτροπής, που εστίασε στην κατοχύρωση των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων της γυναίκας με πρωτοβουλία του ΑΚΕΛ, έθεσε ως ζητούμενο να καλύπτονται όλες οι νόμιμες πτυχές της άμβλωσης από το ΓεΣΥ, καθώς σήμερα αυτό δεν ισχύει για την περίπτωση της ελεύθερης επιλογής της εγκύου κατά τις πρώτες 12 εβδομάδες της κύησης, αν και προβλέπεται από τη νομοθεσία.

Επιπρόσθετα, τέθηκε η ανάγκη να πλαισιώνεται με σαφή πρωτόκολλα η διαχείριση των αμβλώσεων από τους επαγγελματίες υγείας και τα νοσηλευτήρια, καθώς και η εξασφάλιση υποστηρικτικού πλαισίου με συμβουλευτικές υπηρεσίες προς τις γυναίκες. Συζητήθηκαν, επίσης, η πρόσβαση στην αντισύλληψη, καθώς και η παρεχόμενη σεξουαλική εκπαίδευση.

Αποκαλυπτικοί σε σχέση με τους περιορισμούς που υφίστανται οι γυναίκες, όσον αφορά το νόμιμο δικαίωμα στις αμβλώσεις, ήταν οι λειτουργοί του Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού Κύπρου. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε ότι όταν κάποιες γυναίκες επισκέφθηκαν νοσηλευτήρια για να προχωρήσουν σε άμβλωση, κάποιοι λειτουργοί τις απέπεμψαν, με το αιτιολογικό ότι η άμβλωση δεν είναι νόμιμη, αν και η αναθεωρημένη νομοθεσία του 2018 θεωρεί την άμβλωση ως νόμιμη ιατρική διαδικασία σε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις.

Εκτός ΓεΣΥ οι αμβλώσεις

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την αναθεώρηση της νομοθεσίας, όπως αναφέρθηκε κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής, σε άμβλωση δύναται να προχωρήσει σε διάστημα έως και 19 εβδομάδων έγκυος που υπήρξε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης, ενώ σε διάστημα 12 εβδομάδων μπορεί να επιλέξει την άμβλωση μία έγκυος για οποιονδήποτε λόγο. Προβλέπεται ότι σε άμβλωση μπορεί να προχωρήσει μία έγκυος ανεξαρτήτως εβδομάδας κύησης, σε συμφωνία με τον θεράποντα, και για ιατρικούς λόγους.

Οι λειτουργοί του Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού, πάντως, εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για το γεγονός ότι η άμβλωση σε περίοδο 12 εβδομάδων, με ελεύθερη επιλογή της εγκύου, δεν καλύπτεται από τον ΟΑΥ. 

Συγκεκριμένα, η εκπρόσωπος του ΟΑΥ εξήγησε ότι ο Οργανισμός καλύπτει μέσω ΓεΣΥ τις υπηρεσίες που κρίνονται «ιατρικά απαραίτητες για πρόληψη και διαχείριση ιατρικών καταστάσεων». Αυτός ο ορισμός, όπως είπε, έχει ως συνέπεια να μην καλύπτονται οι μέθοδοι αντισύλληψης των γυναικών, ενώ, όσον αφορά τις αμβλώσεις, είπε ότι με πρόσφατη απόφαση του ΔΣ του Οργανισμού, καλύπτονται οι περιπτώσεις που αφορούν αμβλώσεις μέχρι τις 19 εβδομάδες κύησης, εάν πρόκειται για εγκυμοσύνη που είναι συνέπεια σεξουαλικής κακοποίησης, βιασμού ή αιμομιξίας, ή ανεξαρτήτως εβδομάδων κύησης, αν υπάρχει ιατρική ανωμαλία ή αν η εγκυμοσύνη αναμένεται να δημιουργήσει ιατρικό, είτε σωματικό είτε ψυχικό, πρόβλημα.

Κατ’ επέκταση, δεν καλύπτονται από το ΓεΣΥ οι περιπτώσεις αμβλώσεων με ελεύθερη επιλογή της εγκύου, εντός 12 εβδομάδων κύησης, οι οποίες προβλέπονται από τη νομοθεσία, κάτι το οποίο θα ζητήσει και με επιστολή της προς τον Οργανισμό η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής. Άλλωστε, η εκπρόσωπος του ΟΑΥ σημείωσε ότι, επειδή είναι πρόσφατη η απόφαση σχετικά με τις αμβλώσεις, δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία, η έλλειψη των οποίων αναδείχθηκε κατά τη συνεδρίαση ως σημαντικό εμπόδιο στη χάραξη στρατηγικής. 

Εκπρόσωπος των νοσηλευτικών υπηρεσιών του Υπ. Υγείας, πάντως, κατά την τοποθέτησή της στη συνεδρίαση ανέφερε ότι πράγματι διαπιστώνονται ανισότητες στην πρόσβαση στις αμβλώσεις, λόγω της περιορισμένης οικονομικής δυνατότητας κάποιων γυναικών, και σημείωσε ότι θα έπρεπε η υπηρεσία αυτή να καλύπτεται από το ΓεΣΥ.

Όπως εξήγησε η Εκτελεστική Διευθύντρια του Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμματισμού, Μαρία Επαμεινώνδα, εάν ο ορισμός της υγείας που υιοθετεί ο ΟΑΥ περιλαμβάνει και την ψυχική υγεία, τότε ο Οργανισμός θα έπρεπε να καλύπτει όλες τις νόμιμες περιπτώσεις αμβλώσεων, καθώς ο εξαναγκασμός σε συνέχιση μίας εγκυμοσύνης, εάν μία εγκυμοσύνη δεν εμπίπτει στις δύο κατηγορίες που καλύπτει το ΓεΣΥ και εάν η γυναίκα δεν έχει την οικονομική δυνατότητα να καλύψει το κόστος η ίδια, μπορεί να έχει συνέπειες στην ψυχική της υγεία.

Άρνηση γιατρών για αμβλώσεις

Εκφράστηκαν, επίσης, ανησυχίες για το πόσο προσβάσιμες είναι οι υπηρεσίες που παρέχονται από το σύστημα υγείας, όταν υπάρχουν επαγγελματίες που αρνούνται να τις παράσχουν, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να παραπέμπονται από το ένα στο άλλο νοσηλευτήριο μέσα από μία χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία, μέχρι να μπορέσουν να εξυπηρετηθούν, ενώ παράλληλα βρίσκονται ήδη σε μία κατάσταση ρίσκου.

Εκπρόσωπος του ΟΚΥΠΥ επιβεβαίωσε ότι όντως παρουσιάζονται αντιστάσεις από κάποιους γιατρούς σε δημόσια νοσηλευτήρια, όταν καλούνται να παρέχουν υπηρεσίες για άμβλωση. Αναφέρθηκε, συγκεκριμένα, σε παράδειγμα άρνησης αναισθησιολόγων να παράσχουν τις υπηρεσίες τους σε περιστατικό άμβλωσης, λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων, όπως εξήγησε, με αποτέλεσμα να χρειαστεί ο ΟΚΥΠΥ να αναζητήσει εναλλακτική λύση, με παροχή υπηρεσιών από άλλους επαγγελματίες.

Η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, Ιωσηφίνα Αντωνίου, ανέφερε ότι «η πολιτεία οφείλει να εξασφαλίσει την υγεία και τα σεξουαλικά και αναπαραγωγικά δικαιώματα όλων των πολιτών», ενώ σημείωσε ότι αν ένας Οργανισμός όπως ο ΟΑΥ δεν καλύπτει το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής για άμβλωση (σε κύηση έως 12 εβδομάδες), το οποίο είναι νομικά κατοχυρωμένο, αυτό σημαίνει ότι επί της ουσίας δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα αυτό.

Ελλιπή ενημέρωση 

 Έκανε λόγο, μάλιστα, για «στατιστικό αναλφαβητισμό στην Κύπρο», ελλείψει στοιχείων για τον αριθμό, τη συχνότητα και το είδος των αμβλώσεων στη χώρα μας, ενώ είπε ο αριθμός των 90 αμβλώσεων που αναφέρθηκε, είναι γελοίος και δημιουργεί μία πλαστή εικόνα που είναι επιζήμια. Υπογράμμισε ιδιαίτερα την ανάγκη της ενημέρωσης των γυναικών γύρω από τη νομοθεσία περί αμβλώσεων και τις επιλογές για σύγχρονους τρόπους αντισύλληψης.

Σημείωσε, δε, ότι η γνώση γύρω από τα δικαιώματα των γυναικών πάνω στο σώμα τους, μπορεί να συμβάλει στον περιορισμό της βίας κατά των γυναικών. «Ο θύτης, μέσω της εξουσίας που νομίζει ότι κατέχει πάνω στη γυναίκα, μπορεί να της απαγορεύσει το δικαίωμα στην άμβλωση ή στην αντισύλληψη», είπε η κα. Αντωνίου.

Το ζήτημα της ελλιπούς ενημέρωσης πρωτίστως των γυναικών αλλά και γενικότερα, αναδείχθηκε από όλους τους φορείς και οργανώσεις. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε, επίσης, στην έλλειψη ψυχολογικής υποστήριξης και συμβουλευτικής προς τις εγκύους, είτε πριν, είτε μετά την άμβλωση, η οποία να μη χαρακτηρίζεται από πρόθεση για χειραγώγηση.

Αντίστοιχα, σοβαρές αδυναμίες διαπιστώθηκαν σε ό,τι αφορά στην ενημέρωση και σεξουαλική διαπαιδαγώγηση παιδιών και νέων. Οι σχολιατρικές υπηρεσίες ανέφεραν στη συνεδρίαση ότι προσφέρονται σεμινάρια σε διάφορες θεματικές που αφορούν στην σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία. Κατά τη συνεδρίαση, όμως, τονίστηκε ότι είναι περιορισμένος ο αριθμός των διδακτικών ωρών που καλύπτουν τα σεμινάρια αυτά (μόλις δύο ανά τάξη), ενώ ειδικά σε ό,τι αφορά την αντισύλληψη, τα σχετικά σεμινάρια προσφέρονται όταν πια οι μαθητές φτάσουν στην τρίτη λυκείου.

«Σκοτεινός αριθμός των αμβλώσεων» 

Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ και προεδρεύων στη σημερινή συνεδρίαση της Επιτροπής, Γιώργος Κουκουμάς, είπε ότι «το 2018 έγινε ένα μεγάλο βήμα με την υιοθέτηση της πρότασης του ΑΚΕΛ για εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας των αμβλώσεων, αλλά χρειάζεται να κατοχυρώσουμε στην πράξη ότι αυτό το δικαίωμα αυτό θα γίνεται σεβαστό για όλες τις γυναίκες ανεξαιρέτως».

Η Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ρίτα Σούπερμαν, έκανε λόγο για την έλλειψη στατιστικών γύρω από το θέμα των αμβλώσεων. Χαιρέτισε την εισήγηση του ΟΚΥΠΥ για τη δημιουργία πρωτοκόλλου για ενημέρωση των ιατρικών υπηρεσιών, ώστε να αντιμετωπιστεί η έλλειψη ομοιογένειας στο πώς αντιμετωπίζουν οι γιατροί τις περιπτώσεις των αμβλώσεων και σημείωσε ότι ο ΟΑΥ κλήθηκε να αναθεωρήσει τα κριτήρια συμπερίληψης των αμβλώσεων στις υπηρεσίες που αποζημιώνει το κράτος.

Η Βουλευτής των Οικολόγων, Αλεξάνδρα Ατταλίδου, ανέφερε στις δηλώσεις της ότι η περίπτωση των ΗΠΑ αποδεικνύει ότι «τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι κατοχυρωμένα για πάντα, αλλά μπορεί να αλλάξουν ανάλογα με το ποιος βρίσκεται στην εξουσία».

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

 Ανέφερε ότι το κράτος θα πρέπει να διεξαγάγει εκστρατείες για να ενημερώσει τις γυναίκες για τα δικαιώματά τους. «Αναμένουμε από τον ΟΑΥ το δικαίωμα που κατοχυρώθηκε στην Κύπρο το 2018 να κατοχυρωθεί και στις υπηρεσίες του ΟΑΥ.