Ελλιπείς οι παρεμβάσεις για ψυχική υγεία νοσηλευτών

Οι παρεμβάσεις προαγωγής της ψυχικής ανθεκτικότητας στο νοσηλευτικό προσωπικό των νοσοκομείων είναι ελλιπείς, όπως διαφαίνεται από ερευνητική εργασία του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου (ΤΕΠΑΚ).

Λαμβάνοντας υπόψη την έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που συνιστά πρόβλημα των συστημάτων υγείας σε παγκόσμια κλίμακα, και που δυστυχώς τα τελευταία χρόνια πλήττει και την Κυπριακή Δημοκρατία, ερευνητική ομάδα του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ αποτελούμενη από τις Δρ Μαρία Κυράνου, Αν. Καθηγήτρια Κλινικής Νοσηλευτικής και τη Δρ Μαρία Καρανικόλα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νοσηλευτικής Ψυχικής Υγείας παρουσίασαν πρόσφατα στο 32o Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχιατρικής, την ερευνητική εργασία με θέμα «Διερεύνηση της μακροχρόνιας αποτελεσματικότητας παρεμβάσεων ενδυνάμωσης της ψυχικής ανθεκτικότητας σε νοσηλευτές/τριες».

Σημαντική παράμετρος η ψυχική ανθεκτικότητα

Πλήθος ερευνητικών δεδομένων δείχνουν ότι μια από τις βασικότερες παραμέτρους προσέλκυσης, αλλά κυρίως παραμονής των νοσηλευτών/τριών στο επάγγελμα, είναι ο βαθμός στον οποίο διασφαλίζεται στους χώρους εργασίας η ψυχολογική, σωματική και κοινωνική ευεξία τους.

Επομένως, αναφέρεται, οι συνθήκες εργασίας και η διοικητική και θεσμική μέριμνα για την υποστήριξη και ενδυνάμωση των νοσηλευτών/τριών, θεωρούνται ο πυρήνας των παρεμβάσεων προσέλκυσης νέων ατόμων στο νοσηλευτικό επάγγελμα και παραμονής των υφιστάμενων εργαζομένων.

Η ψυχική ανθεκτικότητα (resilience), ως κεντρική παράμετρος της ευεξίας, αφορά στον βαθμό στον οποίο το άτομο που εκτίθεται σε πιεστικές ή ακόμη και τραυματικές εμπειρίες μπορεί να ανακάμψει και να ανακτήσει τις δυνάμεις και τη λειτουργικότητά του.

Όπως τονίζεται, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Νοσηλευτική είναι ένα επιστημονικό επάγγελμα με υψηλή συχνότητα έκθεσης σε πιεστικές καταστάσεις (stressors), «οι παρεμβάσεις προάσπισης και ενδυνάμωσης της ανθεκτικότητας των νοσηλευτών/τριών, οφείλουμε να είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της εθνικής στρατηγικής προσέλκυσης νέων επιστημόνων, αλλά και διατήρησης των υφιστάμενων».

Αποτελεσματικότητα παρεμβάσεων προαγωγής ψυχικής ανθεκτικότητας

Ο σκοπός της μελέτης των Δρ. Κυράνου και Δρ. Καρανικόλα ήταν να διαπιστωθεί ποιες παρέμβασης προαγωγής της ψυχικής ανθεκτικότητας των νοσηλευτών/τριων έχουν μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα, ώστε να ενσωματωθούν στις στρατηγικές ενδυνάμωσης του προσωπικού και μακροπρόθεσμα να συμβάλλουν στη παραμονή των νοσηλευτών/τριών στις υπηρεσίες υγείας.

Από τη μελέτη φάνηκε ότι υπάρχει ανάγκη να αναθεωρηθεί ο σχεδιασμός των μελετών αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων ενίσχυσης της ανθεκτικότητας. Συγκεκριμένα, επισημάνθηκε ότι μελλοντικές μελέτες χρειάζεται να συμπεριλάβουν πολλαπλές διαδοχικές μετρήσεις και σε βάθος χρόνου, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της παρέμβασης.

Επίσης, τονίστηκε ότι η ψυχική ανθεκτικότητα ως έννοια είναι σημαντικό να διερευνάται ως αποτέλεσμα (outcome) που καθορίζεται από την αλληλεπίδραση του ατόμου με το περιβάλλον, παρά ως χαρακτηριστικό προσωπικότητας.

Υπογραμμίζεται ότι προ έτους συστάθηκε διαθεματική ομάδα εργασίας για τη διαμόρφωση και εφαρμογή παγκύπριας εκστρατείας προσέλκυσης φοιτητών/τριών στη Νοσηλευτική και προάσπισης της παραμονής των υφιστάμενων νοσηλευτών/τριών στις υπηρεσίες υγείας. Αυτή η ομάδα εργασίας αποτελούνταν από εκπροσώπους α) των Τμημάτων Νοσηλευτικής των Πανεπιστημίων β) του Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών, γ) του Συμβουλίου Νοσηλευτικής & Μαιευτικής Κύπρου, δ) της Διεύθυνσης Νοσηλευτικών Υπηρεσιών. Μάλιστα, η ομάδα αυτή ήταν σε γραμμή επικοινωνίας με την ηγεσία του υπουργείου Υγείας.

Δεδομένων των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών σε εκπαιδευμένο νοσηλευτικό προσωπικό, υπογραμμίζεται η αναγκαιότητα διατήρησης της επικοινωνίας και συνεπακόλουθης συνεργασίας μεταξύ της ομάδας εργασίας και του υπουργείου Υγείας, υπό τη νέα ηγεσία του.

Κυρίως, όμως, υπογραμμίζεται η ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη τα ερευνητικά δεδομένα κατά τη διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής. Στο επίπεδο αυτό, υπογραμμίζεται, ο ρόλος των πανεπιστημίων ως χώρων παραγωγής ερευνητικών δεδομένων που αφορούν τη Νοσηλευτική Εκπαίδευση και γενικότερα τη Νοσηλευτική Επιστήμη είναι καθοριστικά.

Επίσης, η ενίσχυση του επίσημου κρατικού φορέα εκπαίδευσης στη Νοσηλευτική Επιστήμη, τόσο σε επίπεδο έμψυχου δυναμικού, όσο και κτηριακά και οικονομικά, είναι εξίσου απαραίτητη στο πλαίσιο της στρατηγικής προσέλκυσης φοιτητών/τριών στη Νοσηλευτική.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Ο στόχος είναι το Τμήμα Νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ το οποίο διαθέτει σήμερα περισσότερους/ρες από 250 φοιτητές/τριες, να παραμείνει ο ελκυστικότερος φορέας σπουδών στη Νοσηλευτική επιστήμη, ειδικά υπό το πρίσμα της προοπτικής λειτουργίας πανεπιστημίων άλλων χωρών στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Της Γεωργίας Χαννή