ΕΚ: «Ναι» στη δημιουργία ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων υγείας
13 Δεκεμβρίου 2023, 15:34
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπερψήφισε την Τετάρτη πρόταση για δημιουργία νέου ευρωπαϊκού χώρου δεδομένων υγείας, που θα δώσει τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων, σε πολίτες να έχουν πρόσβαση σε συνταγές, ιατρικές απεικονίσεις και εργαστηριακά αποτελέσματα από διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ.
Η έκθεση, η οποία θα αποτελέσει τη διαπραγματευτική εντολή του Κοινοβουλίου στις συνομιλίες με το Συμβούλιο σχετικά με την τελική μορφή της νομοθεσίας, εγκρίθηκε στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με 516 ψήφους υπέρ, 95 κατά και 20 αποχές.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία, ο νέος ευρωπαϊκός χώρος δεδομένων για την υγεία (EHDS) θα δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες να ελέγχουν τα προσωπικά τους δεδομένα υγείας και θα διευκολύνει την ασφαλή ανταλλαγή τους για ερευνητικούς και αλτρουιστικούς (μη κερδοσκοπικούς) σκοπούς.
Σημειώνεται ότι θα υπάρχουν ισχυρές δικλείδες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής που θα διέπουν τον τρόπο και τον σκοπό ανταλλαγής ευαίσθητων δεδομένων.
Καλύτερη υγειονομική περίθαλψη με δικαίωμα φορητότητας
Η νομοθεσία θα παρέχει στους ασθενείς το δικαίωμα πρόσβασης στα προσωπικά τους δεδομένα υγείας σε κάθε σύστημα υγειονομικής περίθαλψης στην ΕΕ και θα επιτρέπει στους επαγγελματίες της υγείας να έχουν πρόσβαση σε δεδομένα σχετικά με τους ασθενείς τους, αλλά μόνο όσα κρίνονται αυστηρώς απαραίτητα ανά περίσταση. Η πρόσβαση θα περιλαμβάνει το ιατρικό ιστορικό ασθενών, ηλεκτρονικές συνταγές, ιατρικές απεικονίσεις και εργαστηριακά αποτελέσματα.
Κάθε χώρα θα πρέπει να δημιουργήσει εθνικές υπηρεσίες πρόσβασης σε δεδομένα υγείας με βάση την πλατφόρμα MyHealth@EU. Η νομοθεσία προβλέπει επίσης κανόνες σχετικά με την ποιότητα και την ασφάλεια των δεδομένων για τους παρόχους συστημάτων ηλεκτρονικών μητρώων υγείας στην ΕΕ, οι οποίοι θα ελέγχονται από τις εθνικές εποπτικές αρχές.
Το σύστημα EHDS θα επιτρέψει επίσης την ανταλλαγή συγκεντρωτικών δεδομένων υγείας, π.χ. σχετικά με παθογόνους παράγοντες, υγειονομική ασφάλιση και επιστροφές εξόδων, γενετικά δεδομένα και πληροφορίες μητρώου δημόσιας υγείας για λόγους δημόσιου συμφέροντος, συμπεριλαμβανομένων των σκοπών έρευνας, καινοτομίας, χάραξης πολιτικής, εκπαίδευσης και ασφάλειας των ασθενών. Η ανταλλαγή δεδομένων για διαφημίσεις ή για την αξιολόγηση των ασφαλιστικών αιτημάτων θα απαγορεύεται.
Το Ευρωκοινοβούλιο, σε ανακοίνωσή του, αναφέρει ότι οι Ευρωβουλευτές θέλουν οι ασθενείς να έχουν περισσότερο έλεγχο επί του τρόπου με τον οποίο οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης χρησιμοποιούν τα δεδομένα τους. Προτείνουν ένα σύστημα εξαίρεσης προσώπων από τη δευτερογενή χρήση των περισσότερων δεδομένων υγείας και απαιτούν να είναι υποχρεωτική η ρητή συγκατάθεση του ασθενούς για τη δευτερογενή χρήση ορισμένων ευαίσθητων δεδομένων, π.χ. γενετικών και γονιδιωματικών πληροφοριών.
Το Κοινοβούλιο έχει επίσης ως στόχο να επεκτείνει τον κατάλογο περιπτώσεων δευτερεύουσας χρήσης που θα απαγορευθούν, για παράδειγμα στην αγορά εργασίας ή στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Τα δεδομένα που ανταλλάσσονται για ερευνητικούς σκοπούς θα πρέπει να οδηγούν στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων ή άλλων προϊόντων και υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης.
Οι Ευρωβουλευτές θέλουν τέλος να διασφαλίσουν ότι όλες οι ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επαρκή χρηματοδότηση για την προστασία της δευτερογενούς χρήσης των δεδομένων, καθώς και ότι θα αποφευχθεί η ενεργοποίηση περιορισμών πνευματικής ιδιοκτησίας ή εμπορικών απορρήτων.
Η Επίτροπος για θέματα Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, Στέλλα Κυριακίδου, απευθύνθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο κατά τη συζήτηση του θέματος την Τρίτη, λέγοντας ότι ο Ευρωπαϊκός Χώρος Δεδομένων Υγείας είναι βασικός πυλώνας μιας ισχυρής Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας, καθώς στοχεύει να δώσει τη δυνατότητα στους πολίτες της ΕΕ να έχουν τον έλεγχο των δικών τους δεδομένων υγείας.
«Πρέπει να γνωρίζουμε ότι το ψηφιακό χάσμα στις κοινωνίες μας σήμερα, θα καταστεί οι ανισότητες υγείας του αύριο. Πολλοί πολίτες αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην πρόσβαση στα δεδομένα υγείας τους και στην άσκηση των δικαιωμάτων τους ως πολίτες και ως ασθενείς. Πολύ συχνά οι ασθενείς δεν μπορούν να επωφεληθούν από καινοτόμες θεραπείες επειδή δεν μπορούμε ακόμη να αξιοποιήσουμε σωστά τις δυνατότητες των δεδομένων υγείας», είπε.
Η Annalisa Tardino από το ID, συνεισηγήτρια της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, δήλωσε ότι ο ευρωπαϊκός χώρος δεδομένων για την υγεία θα συμβάλει στην παροχή υπερσύγχρονης υγειονομικής περίθαλψης στους ασθενείς σε ολόκληρη την ΕΕ. «Η θέση του Κοινοβουλίου είναι σημαντικά ενισχυμένη σε σχέση με την πρόταση της Επιτροπής όσον αφορά την προστασία ευαίσθητων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, επιτυγχάνοντας ισορροπία μεταξύ της ανταλλαγής δεδομένων υγείας για ερευνητικούς σκοπούς και της προστασίας της ιδιωτικής ζωής των πολιτών μας», επεσήμανε.
Ο Tomislav Sokol από το ΕΛΚ, συνεισηγητής της Επιτροπής Περιβάλλοντος, δήλωσε από την πλευρά του, ότι ο ευρωπαϊκός χώρος δεδομένων για την υγεία αποτελεί κεντρικό δομικό στοιχείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας και ορόσημο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της ΕΕ. «Είναι μία από τις λίγες ευρωπαϊκές νομοθετικές πρωτοβουλίες όπου δημιουργούμε κάτι εντελώς νέο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Θα ενδυναμώσει τους πολίτες μέσω της ενίσχυσης της υγειονομικής περίθαλψης σε εθνικό και διασυνοριακό επίπεδο και θα διευκολύνει την υπεύθυνη ανταλλαγή δεδομένων για την υγεία, ενισχύοντας την έρευνα και την καινοτομία», είπε.
Ο Κύπριος Ευρωβουλευτής του ΕΛΚ, Λουκάς Φουρλάς, σε δική του τοποθέτηση κατά τη συζήτηση του θέματος την Τρίτη, είπε ότι η δημόσια υγεία αποτελεί ένα αγαθό για το οποίο κάθε κράτος μέλος δεν έχει απλά υποχρέωση αλλά και κοινωνική ευθύνη να εξασφαλίσει. «Ο ευρωπαϊκός χώρος δεδομένων υγείας είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας. Είναι ένα οικοσύστημα για την υγεία, ένα πλαίσιο με συγκεκριμένους κανόνες για να ενισχύσουμε την έρευνα και την καινοτομία», ανέφερε.
Σημείωσε ότι από την πανδημία του κορωνοϊού μάθαμε ότι το θέμα της υγείας δεν γνωρίζει σύνορα και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται συλλογικά και ως προτεραιότητα. «Δεν νοείται ένα παιδί να πεθαίνει στη Ρουμανία ή στην Κύπρο, ενώ θα μπορούσε να σωθεί στη Γερμανία γιατί τυγχάνει διαφορετικής αντιμετώπισης ή δεν έχει πρόσβαση σε δεδομένα και περίθαλψη», ανέφερε.
