Δρ Φελλάς: Έμφαση στην αντιμετώπιση μοναχικότητας και ψυχικής υγείας
11 Ιανουαρίου 2024, 10:22
Τα κύρια ζητήματα που απασχολούν τη δεδομένη στιγμή την Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου (ΕΕΒΚ), είναι η προστασία των μελλοντικών γενεών με έμφαση στην αντιμετώπιση της μοναχικότητας και κοινωνικής απομόνωσης που βιώνουν αρκετοί συνάνθρωποι μας και επίσης θεμάτων ψυχικής υγείας, αναφέρει ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Δρ Κωνσταντίνος Φελλάς.
Με αφορμή τη σημερινή επίδοση της ετήσιας έκθεσης της ΕΕΒΚ στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την περίοδο 18 Ιουλίου 2019 έως 31 Δεκεμβρίου 2022, ο Δρ Φελλάς αναφέρει στο YgeiaWatch ότι η επιτροπή δίδει έμφαση στην αναθεώρηση της νομοθεσίας που διέπει την ίδρυση και λειτουργία της για σκοπούς εκσυγχρονισμού.
Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται, στην ανάγκη αναθεώρησης των εντύπων συγκατάθεσης που χρησιμοποιούνται από ερευνητές για λήψη συγκατάθεσης από υγιείς εθελοντές ή και ασθενείς για συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα.
Στόχος της ΕΕΒΚ, είναι η απλοποίηση των εντύπων έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι οι δυνητικοί συμμετέχοντες θα τα διαβάζουν και θα κατανοούν πλήρως το περιεχόμενο τους πριν την υπογραφή τους.
Ανάμεσα στους κύριους στόχους που έχει θέσει η ΕΕΒΚ είναι η πιο άμεση επαφή με την κοινωνία των πολιτών και την επιστημονική ερευνητική κοινότητα, έτσι ώστε να γίνει ευρύτερα γνωστό το έργο που επιτελεί η ΕΕΒΚ.
Προγραμματισμός ημερίδων και συνέδρια
Σύμφωνα με τον Δρ Φελλά, η ΕΕΒΚ έχει ήδη αρχίσει προετοιμασία για ημερίδα που προγραμματίζεται αρχές του 2024 με θέμα: «Ανθρώπινη Ιατρική – Humane Medicine».
Μέσα από την ημερίδα, η ΕΕΒΚ στοχεύει στο να αναδείξει τον ρόλο της Ανθρώπινης Ιατρικής στην κοινωνία, όπως επίσης και τις προκλήσεις που αναφύονται. Ιδιαίτερη έμφαση αναμένεται να δοθεί στην αυτονομία του ασθενή, στην ιδιαίτερη/μοναδική σχέση ιατρού και ασθενή, όπως επίσης και στην μελλοντική κατεύθυνση της ανθρώπινης ιατρικής.
Το φθινόπωρο του 2024, η ΕΕΒΚ προγραμματίζει επίσης την διοργάνωση συνεδρίου με θέμα την Τεχνητή Νοημοσύνη. Στόχος του συνεδρίου θα είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη υπό το πρίσμα της ιατρικής ηθικής, των υπηρεσιών υγείας και ο ρόλος της βιοηθικής. Επιπρόσθετα, θα γίνει προσπάθεια μέσα από το συνέδριο να αναδειχθούν οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες της τεχνητής νοημοσύνης μέσω και των πρακτικών εφαρμογών της.
Όπως τονίζει ο Δρ Φελλάς, ιδιαίτερα σημαντικό για την ΕΕΒΚ είναι να αφουγκραστεί τις ανησυχίες του κοινού, γεγονός που θα βοηθήσει στην έκδοση γνώμης επί των δύο αυτών θεμάτων στη βάση των πορισμάτων των εργασιών που θα πραγματοποιηθούν.
Σημειώνεται ότι η αποστολή της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου είναι η διαρκής παρακολούθηση, έρευνα, συστηματική ανάλυση και αξιολόγηση των θεμάτων και προβλημάτων που σχετίζονται με την επιστημονική έρευνα, πρόοδο και εφαρμογή των επιστημών της βιοτεχνολογίας, της βιολογίας, της ιατρικής, της γενετικής και της φαρμακευτικής καθώς επίσης την ανθρώπινη παρέμβαση στη βιολογική διαδικασία και στον ανθρώπινο γονότυπο και τη διερεύνηση των ηθικών, δεοντολογικών, κοινωνικών, ανθρωπιστικών και νομικών διαστάσεων τους.
Ευχαριστίες στην κυβέρνηση για στήριξη θεσμού βιοηθικής
Παραδίδοντας την Έκθεση, ο Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου, είπε ότι «στη σύγχρονη εποχή, όπου η εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστήμης είναι τόσο ραγδαία, η Επιτροπή καλείται να επιτελέσει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στα επιστημονικά και ερευνητικά δρώμενα της Κύπρου μέσω της προάσπισης της αξιοπρέπειας, της ακεραιότητας και των δικαιωμάτων των συμμετεχόντων σε επιστημονικά, ερευνητικά προγράμματα».
Ταυτόχρονα, πρόσθεσε, η Επιτροπή συνεχίζει την επιτυχημένη της πορεία μέσα από την έκδοση σημαντικών επιστημονικών εκθέσεων, τη διοργάνωση συνεδρίων, σεμιναρίων πάνω σε θέματα που αναφύονται μέσα από τη ραγδαία εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας και σε θέματα που άπτονται της ψυχοκοινωνικής υφής της σύγχρονης κοινωνίας.
«Ευχαριστούμε για τη στήριξη της Κυβέρνησης στον θεσμό της Βιοηθικής. Η Έκθεση που παραδίδουμε σήμερα δείχνει όλα όσα έχουμε πετύχει και όσα προγραμματίζουμε στο επόμενο διάστημα, με επίκεντρο τον άνθρωπο, όπως συνηθίζετε να λέτε. Όποτε θυμόμαστε αυτό, όλες μας οι πράξεις και ενέργειες θα έχουν θετικά αποτελέσματα», τόνισε.
O Πρόεδρος της Δημοκρατίας, παραλαμβάνοντας την Έκθεση, αναφέρθηκε στον σημαντικό ρόλο της Επιτροπής, προσθέτοντας ότι «μέσα από τη σημερινή συνάντηση, πέραν της παράδοσης της ιδιαίτερα σημαντικής Έκθεσης, θα δούμε πώς ως εκτελεστική εξουσία μπορούμε να ενισχύσουμε τον ρόλο σας, λαμβάνοντας υπόψη τα διεθνή δεδομένα και τις εξελίξεις, καθώς και το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, αλλά και πώς ενισχύεται ακόμη περισσότερο η δουλειά σας, πάντα προς όφελος του πολίτη. Αυτό είναι που καθορίζει πάντοτε τις αποφάσεις που λαμβάνουμε».
Σημαντικές προκλήσεις έφερε η πανδημία
Στην ετήσια έκθεση της ΕΕΒΚ, σημειώνεται ότι η πανδημία Covid-19 έθεσε σημαντικές προκλήσεις σε όλους τους τομείς της καθημερινής ζωής των φυσικών και νομικών προσώπων, στις εφοδιαστικές αλυσίδες, στα συστήματα υγείας των χωρών, αλλά και στους επιστήμονες και στα στελέχη-εμπειρογνώμονες που σε συνεργασία με πολιτικά πρόσωπα λάμβαναν αποφάσεις που αφορούσαν τον περιορισμό μετάδοσης του ιού.
Επιπρόσθετα, υποδεικνύεται, η πανδημία Covid-19 έχει εγείρει μία σειρά από (βιο)ηθικά ζητήματα που εστιάστηκαν κυρίως στην υγειονομική περίθαλψη, τη δικαιοσύνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα που επεκτάθηκαν πέρα από τα εθνικά σύνορα κάθε κράτους και είχαν παγκόσμια και διαπολιτισμική εμβέλεια. Μερικά από αυτά τα ζητήματα που σχετίζονται άμεσα και με την πανδημία του κορωνοϊού, αφορούν τις ομάδες ευάλωτων ατόμων, την ισότητα στην υγεία, τα προγράμματα εμβολιασμού, την ψυχική υγεία, την ελευθερία των ατόμων και πολλά άλλα.
Βιοηθικές προεκτάσεις μέτρων
Αναφέρεται ότι η ΕΕΒΚ κατά την διάρκεια της πανδημίας επιχείρησε να συμβάλει καθηκόντως, ουσιαστικά και εποικοδομητικά στον δημόσιο διάλογο σχετικά με τις βιοηθικές προεκτάσεις των περιοριστικών μέτρων και του προγράμματος του εμβολιασμού μέσα από μία σειρά από πρωτοβουλιών όπως: 1) την οριστικοποίηση της επίσημης θέσης/γνώμης αναφορικά με τον εμβολιασμό, 2) τη διεξαγωγή παγκύπριας έρευνας αναφορικά με τις στάσεις, γνώσεις και αντιλήψεις των Κυπρίων σχετικά με τον εμβολιασμό, 3) τη διεξαγωγή παγκύπριας έρευνας σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας για τις κοινωνικές και ψυχολογικές επιπτώσεις στην ευρύτερη κοινωνία μετά από τη νόσηση COVID-19, και 4) τη διεξαγωγή παγκύπριας έρευνας (σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και την Παιδιατρική Εταιρεία Κύπρου) με σκοπό την καλύτερη κατανόηση των συνθηκών και της ποιότητας ζωής των παιδιών και εφήβων ηλικίας 1-18 ετών μετά από νόσηση από COVID19, καθώς και η ανάδειξη των κοινωνικών και ψυχολογικών επιπτώσεων της νόσου στα παιδιά και εφήβους.
Επιπρόσθετα, μέσα στο πλαίσιο της αρμοδιότητας της ΕΕΒΚ για παρακολούθηση και εφαρμογή των διεθνών συμβάσεων ή άλλων διεθνών υποχρεώσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας που σχετίζονται με θέματα βιοηθικής, εκπροσωπήθηκε μετά από σχετική πρόσκληση, σε αριθμό συνεδριάσεων διαφόρων Κοινοβουλευτικών Επιτροπών, όπου και κατέθεσε τις απόψεις της κυρίως επί των πιο κάτω θεμάτων:
-Νομοσχέδιο για τροποποίηση νομοθεσίας της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Ανθρώπινης Αναπαραγωγής.
-Νομοσχέδιο για εναρμόνιση εθνικής νομοθεσίας με τον Νέο Ευρωπαϊκό Κανονισμό για τις κλινικές δοκιμές σε φάρμακα ανθρώπινης χρήσης.
-Νομοσχέδιο για ρύθμιση της Σεξουαλικής Διαπαιδαγώγησης στα Σχολεία και για τη Διαδικασία Διακοπής της Ανεπιθύμητης Κύησης Νόμο.
-Ο περί Ποινικού Κώδικα Τροποποιητικός Νόμος για ποινικοποίηση πρακτικών, τεχνικών ή παροχή υπηρεσιών με σκοπό τη μεταβολή, καταστολή ή εξάλειψη του σεξουαλικού προσανατολισμού, της ταυτότητας φύλου ή της έκφρασης φύλου – θεραπείες μεταστροφής.
-Νομοσχέδιο που τροποποιεί τους περί Αφαιρέσεων και Μεταμοσχεύσεων των Οργάνων Ανθρώπινης Προέλευσης Νόμους του 2012 έως 2017 με στόχο τη διαγραφή της πρόνοιας που απαιτεί την τήρηση Εθνικού Μητρώου Δυνητικών Δοτών για την μετά θάνατον δωρεά σώματος για επιστημονική έρευνα ή εκπαίδευση.
-Νομοσχέδιο περί του Ιατρικώς Υποβοηθούμενου Τερματισμού της Ζωής (Όροι και Προϋποθέσεις).
Διάλογος για ευθανασία
Επίσης, σημειώνεται, τα τελευταία δύο χρόνια διεξήχθη ένας έντονος κοινωνικός διάλογος για το θέμα της ευθανασίας, ο οποίος οδήγησε στη διαπίστωση ότι η νομοθέτηση των σχετικών πράξεων είναι επιβεβλημένη.
Η ΕΕΒΚ τα τελευταία δύο χρόνια επιχείρησε να συμβάλει καθηκόντως, ουσιαστικά και εποικοδομητικά στον δημόσιο διάλογο σχετικά με το τελικό στάδιο της ζωής μέσα από μία σειρά από πρωτοβουλιών όπως (i) την οριστικοποίηση της επίσημης θέσης/γνώμης αναφορικά με την ευθανασία, (ii) τη διεξαγωγή παγκύπριας έρευνας αναφορικά με τις στάσεις, γνώσεις και αντιλήψεις των Κυπρίων σχετικά με την ευθανασία, (iii) τη διεξαγωγή έρευνας ανάμεσα στα μέλη του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου αναφορικά με την ευθανασία, (iv) τη διεξαγωγή έρευνας ανάμεσα στα μέλη του Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών αναφορικά με την ευθανασία και (v) την οργάνωση επιστημονικής ημερίδας σχετικά με το Τελικό Στάδιο της Ζωής και Ανακουφιστική Φροντίδα από κοινού με τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο και τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Νοσηλευτών και Μαιών.
Της Γεωργίας Χαννή
