Μάϊος: Μήνας κοινωνικής ευαισθητοποίησης για τις τροφικές αλλεργίες

*Του Δρ. Χάρη Στεφάνου

Ο Μήνας Κοινωνικής Ευαισθητοποίησης για τις Τροφικές Αλλεργίες καθιερώθηκε το 1998 και τοποθετείται χρονικά κάθε Μάιο. Στόχος, είναι η αύξηση της ευαισθητοποίησης και της ενημέρωσης του κοινού γύρω από το θέμα των τροφικών αλλεργιών, καθώς και η υποστήριξη των ατόμων που επηρεάζονται από αυτές.

Η τροφική αλλεργία είναι η πάθηση κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα ενός ατόμου αντιδρά μη-φυσιολογικά στην κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών. Η συγκεκριμένη αλλεργική αντίδραση προκύπτει λόγω της αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος προς τις συγκεκριμένες πρωτεΐνες τροφίμων, οι οποίες γενικά είναι αβλαβείς και δεν προκαλούν προβλήματα στους περισσότερους ανθρώπους. Στις ΗΠΑ, κάθε 3 λεπτά ένα άτομο εισάγεται στο νοσοκομείο λόγω αλλεργικής αντίδρασης σε συγκεκριμένο φαγητό.  Οι προσπάθειες υιοθέτησης μιας εθνικής πρωτοβουλίας ευαισθητοποίησης που να αφορά τις τροφικές αλλεργίες, ξεκίνησαν πριν δεκαετίες από γονείς και συγγενείς ασθενών, οι οποίοι ανησυχούσαν λόγω της έλλειψης ερευνητικής προόδου στον τομέα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι τα άτομα που επηρεάζονται από τροφικές αλλεργίες ανέρχονται σε 250 εκατομμύρια παγκοσμίως.

Συμπτώματα και λόγοι εμφάνισης

Καθώς δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για τις τροφικές αλλεργίες, ο μοναδικός τρόπος διαχείρισης τους επιτυγχάνεται μέσω της αποφυγής των φαγητών που προκαλούν την αλλεργική αντίδραση, ή μέσω της άμεσης αναγνώρισης των συμπτωμάτων της αλλεργικής αντίδρασης, ώστε να αντιμετωπιστεί έγκαιρα.  Μερικά από τα συμπτώματα είναι το αίσθημα μυρμηγκιάσματος στο στόμα, το πρήξιμο του προσώπου ή άλλων περιοχών του σώματος και η δύσπνοια.  

Ωστόσο, παραμένει άγνωστο τι προκαλεί το ανοσοποιητικό σύστημα να εκλαμβάνει λανθασμένα ακίνδυνες πρωτεΐνες ως απειλή. Παράγοντες που συμβάλλουν στον αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης μιας τροφικής αλλεργίας είναι το οικογενειακό ιστορικό, καθώς και άλλες αλλεργικές παθήσεις, όπως το έκζεμα. Σε περιπτώσεις που κάποιο μέλος της οικογένειας έχει ήδη διαγνωσθεί με κάποια αλλεργική πάθηση, τότε οι πιθανότητες ανάπτυξης μιας τροφικής αλλεργίας είναι περισσότερες, αλλά τo ερέθισμα που πυροδοτεί την αλλεργική αντίδραση ενδέχεται να διαφοροποιείται.

Τάσεις και διαχείριση

Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC), η συχνότητα εμφάνισης τροφικών αλλεργιών έχει αυξηθεί κατά 50%, μεταξύ των ετών 1997 και 2011. Παράλληλα, η συχνότητα εμφάνισης των τροφικών αλλεργιών φαίνεται να σημειώνει ιδιαίτερη αύξηση ανάμεσα σε παιδιά ηλικίας κάτω των 18 ετών. Δεν υπάρχει ξεκάθαρη εξήγηση ως προς το γιατί τα ποσοστά των τροφικών αλλεργιών αυξάνονται,  ωστόσο υπάρχουν θεωρίες που υποδεικνύουν τη ρύπανση, τις διατροφικές αλλαγές, καθώς και τη μειωμένη έκθεση σε μικρόβια, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Επιπρόσθετα, περισσότερα  περιστατικά με τροφικές αλλεργίες καταγράφονται με την πάροδο του χρόνου καθώς η κοινωνία  αποκτά καλύτερη επίγνωση σχετικά με τις τροφικές αλλεργίες και τη διάγνωσή τους.

Άτομα με τροφικές αλλεργίες καθώς και οι οικογένειές τους, επιβαρύνονται με οικονομικές και ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις ενώ το ετήσιο κόστος για τη φροντίδα παιδιών με τροφικές αλλεργίες στις ΗΠΑ, υπολογίζεται στα 25 δισεκατομμύρια δολάρια. Μερικές από τις ψυχοκοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα άτομα αυτά, είναι οι περιορισμένες δραστηριότητες εκτός σπιτιού, η κοινωνική απομόνωση, η κατάθλιψη, οι κρίσεις πανικού και το άγχος. Επίσης, η ανεπάρκεια διαθέσιμων θεραπειών είναι ακόμη ένας παράγοντας που συμβάλλει στην πρόκληση άγχους στα άτομα με τροφικές αλλεργίες και τις οικογένειές τους.

Μέθοδοι διάγνωσης

Για τη διάγνωση μιας τροφικής αλλεργίας, απαιτείται η πραγματοποίηση εξειδικευμένης εξέτασης από αλλεργιολόγο. Υπάρχουν διαφορετικές μέθοδοι εξέτασης που εφαρμόζονται, ανάλογα με την περίπτωση. Η πιο κοινή μέθοδος εξέτασης για τροφικές αλλεργίες είναι η δερματική δοκιμασία δια νυγμού, τσιμπήματος (skin prick test). Η συγκεκριμένη μέθοδος εφαρμόζεται σε περιπτώσεις αλλεργιογόνων τα οποία έχουν άμεση απόκριση. Στις περιπτώσεις όπου οι εξετάσεις δέρματος δεν είναι αποτελεσματικές, θεωρούνται μη ασφαλείς, ή δεν διατίθενται για συγκεκριμένα αλλεργιογόνα, τότε η εξέταση αίματος αποτελεί τη μόνη επιλογή. Κατά την εξέταση αίματος, ο γιατρός ελέγχει το δείγμα αίματος για αντισώματα που παράγονται από το ανοσοποιητικό μας σύστημα έναντι πολλαπλών πιθανόν αλλεργιογόνων.       

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Τα Κλινικά Εργαστήρια της NIPD Genetics προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα εξετάσεων αίματος για τον εντοπισμό  διαφορετικών τροφικών αλλεργιογόνων, συμπεριλαμβανομένων των πιο κοινών αλλεργιογόνων, όπως είναι το γάλα, οι ξηροί καρποί, και τα οστρακοειδή, καθώς επίσης και για λιγότερο κοινά αλλεργιογόνα, όπως είναι το ακτινίδιο, η μπανάνα και οι γαρίδες, ανάμεσα σε άλλα πολλά. Τα υπερσύγχρονα κλινικά εργαστήρια της NIPD Genetics βρίσκονται σε βολικές τοποθεσίες, σε όλες τις πόλεις της Κύπρου. Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.nipdlabs.com.cy

Το περιεχόμενο του άρθρου προορίζεται μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο για τη λήψη ιατρικής συμβουλής.

*Προϊστάμενος Κλινικών Εργαστηρίων NIPD Genetics