Πώς η έλλειψη ύπνου μπορεί να βλάψει τον εγκέφαλο

Η έλλειψη ύπνου, όχι μόνο επηρεάζει την ενέργεια και τη διάθεση, αλλά βλάπτει και τον εγκέφαλο, σύμφωνα με έρευνες. Επιπλέον, ο ελλιπής ύπνος για μεγάλες περιόδους, μπορεί ακόμη και να αυξήσει τον κίνδυνο για Αλτσχάιμερ και άλλες νευρολογικές ασθένειες. Οι ερευνητές θέλουν να καταλάβουν πώς η στέρηση ύπνου προκαλεί αυτή τη βλάβη. Σε μια νέα μελέτη στο Journal of Proteome Research της ACS, μια ομάδα που εργάζεται με ποντίκια, εντόπισε μια προστατευτική πρωτεΐνη, της οποίας το επίπεδο μειώνεται με τη στέρηση ύπνου, οδηγώντας σε νευρωνικό θάνατο.  

Μελέτες δείχνουν ότι η έλλειψη ύπνου οδηγεί σε νευρολογική βλάβη στον ιππόκαμπο, ένα μέρος του εγκεφάλου που αφορά στη μάθηση και τη μνήμη. Για να κατανοήσουν καλύτερα τις αλλαγές που ευθύνονται για αυτό το αποτέλεσμα, οι επιστήμονες έχουν αρχίσει να εξετάζουν αλλαγές στην αφθονία των πρωτεϊνών και του RNA, το οποίο περιέχει γενετικά κωδικοποιημένες οδηγίες που προέρχονται από το DNA. Με αυτόν τον τρόπο, προηγούμενες μελέτες έχουν εντοπίσει ορισμένους παράγοντες που συνδέουν την απώλεια ύπνου με τη βλάβη. 

Ωστόσο, οι ερευνητές δεν έχουν επιβεβαιώσει γενικά ότι παίζουν ρόλο στη γνωστική λειτουργία σε μεγαλύτερους πληθυσμούς ζώων. Έτσι, οι Fuyi Xu, Jia Mi και οι συνεργάτες τους ξεκίνησαν να ερευνήσουν περαιτέρω πώς η απώλεια ύπνου βλάπτει τον εγκέφαλο και να επιβεβαιώσουν τα ευρήματά τους.

Αρχικά, οι ερευνητές αξιολόγησαν το πόσο καλά τα ποντίκια περιηγήθηκαν σε έναν απλό λαβύρινθο και έμαθαν να αναγνωρίζουν νέα αντικείμενα μετά από στέρηση ύπνου για 2 ημέρες. Στη συνέχεια εξήγαν τις πρωτεΐνες στον ιππόκαμπο των ζώων και εντόπισαν εκείνες των οποίων η αφθονία άλλαξε. Επιπλέον, για να περιορίσουν περαιτέρω τις πιθανότητες, εξέτασαν δεδομένα που συνδέουν αυτές τις πρωτεΐνες με τη δυνατότητα περιήγησης στο λαβύρινθο σε ποντικών που δεν είχαν στερηθεί ύπνου.

Αυτή η προσέγγιση οδήγησε τους ερευνητές στην πλειοτροφίνη (PTN) ως βασικό παράγοντα, η οποία μειώθηκε στα ποντίκια που στερούνταν ύπνου. Μέσω μιας ανάλυσης του RNA, η ομάδα αναγνώρισε τη μοριακή οδό μέσω της οποίας η απώλεια PTN προκαλεί τον θάνατο των κυττάρων στον ιππόκαμπο.

Απολαμβάνετε το περιεχόμενο μας? Εγγραφείτε στο newsletter μας!

Όταν εξέτασαν γενετικές μελέτες σε ανθρώπους, διαπίστωσαν ότι η PTN σχετίζεται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ και με άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες. Αυτή η έρευνα αποκάλυψε έναν νέο μηχανισμό με τον οποίο ο ύπνος προστατεύει τη λειτουργία του εγκεφάλου, σύμφωνα με τους ερευνητές, οι οποίοι σημειώνουν επίσης ότι τα επίπεδα PTN θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως δείκτης γνωστικής εξασθένησης που προκύπτει από την αϋπνία.