Πως δουλεύει το εμβόλιο Novavax
22 September 2021, 11:30
Η εταιρεία Novavax με έδρα το Μέριλαντ των Ηνωμένων Πολιτειών έχει αναπτύξει ένα πρωτεϊνικό εμβόλιο για τον κορωνοϊό που ονομάζεται NVX-CoV2373. Το Μάρτιο η εταιρεία ανακοίνωσε ποσοστό αποτελεσματικότητας 96% έναντι του αρχικού κορονοϊού, 86% έναντι της παραλλαγής άλφα και 49% έναντι της νοτιοαφρικανικής παραλλαγής.
Τον ερχόμενο μήνα αναμένεται η αδειοδότηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Φαρμάκων της χορήγησης του εμβολίου της Novavax – δεύτερης γενιάς πρωτεϊνικής τεχνολογίας εμβόλιο, ως ενισχυτικό το οποίο υπόσχεται μεγάλη αποτελεσματικότητα έναντι των μεταλλάξεων.
Στην Ευρώπη, το NVX-CoV2373 βρίσκεται σε κυλιόμενη διαδικασία αναθεώρησης. Μόλις εγκριθεί μπορεί να χρησιμοποιηθεί κυρίως ως ενισχυτικό - τρίτη δόση μετά από ένα σχήμα δύο δόσεων με άλλο εμβόλιο.
Η New York Times μας δίνει περεταίρω πληροφορίες και λεπτομέρειες σχετικά με το νέο εμβόλιο και το πως δουλεύει.
Πρωτεΐνες κορωνοϊού
Ο ιός SARS-CoV-2 είναι γεμάτος με πρωτεΐνες που χρησιμοποιεί για να εισέλθει στα ανθρώπινα κύτταρα. Αυτές οι λεγόμενες ακίδες πρωτεΐνες αποτελούν έναν δελεαστικό στόχο για πιθανά εμβόλια και θεραπείες.
Το εμβόλιο Novavax λειτουργεί προετοιμάζοντας το ανοσοποιητικό σύστημα να παράγει αντισώματα στην πρωτεΐνη αιχμής (ακίδα).
Καλλιέργεια πρωτεϊνών ακίδων
Για να δημιουργήσουν το εμβόλιο, οι ερευνητές της Novavax ξεκίνησαν με ένα τροποποιημένο γονίδιο ακίδας. Εισήγαγαν το γονίδιο σε έναν διαφορετικό ιό, που ονομάζεται βακουλοϊός και του επέτρεψαν να μολύνει κύτταρα σκώρου. Τα μολυσμένα κύτταρα παρήγαγαν πρωτεΐνες αιχμής που ενώθηκαν αυθόρμητα μεταξύ τους για να σχηματίσουν αιχμές, όπως κάνουν στην επιφάνεια του κορωνοϊού.
Μια παρόμοια μέθοδος ανάπτυξης και συγκομιδής πρωτεϊνών ιών χρησιμοποιείται ήδη για την παρασκευή αδειοδοτημένων εμβολίων για ασθένειες συμπεριλαμβανομένης της γρίπης και του HPV.
Δημιουργία νανοσωματιδίων
Οι ερευνητές μάζεψαν τις πρωτεΐνες ακίδων από τα κύτταρα του σκώρου και τις συγκέντρωσαν σε νανοσωματίδια. Ενώ τα νανοσωματίδια μιμούνται τη μοριακή δομή του κορωνοϊού, δεν μπορούν να αναπαραχθούν ούτε να προκαλέσουν τον Covid-19.
Πως δουλεύει η πρωτεΐνη ακίδα
Το εμβόλιο εγχέεται στους μυς του βραχίονα. Κάθε ένεση περιλαμβάνει πολλά νανοσωματίδια αιχμής, μαζί με μια ένωση που εξάγεται από το δέντρο σαπουνιού (Chilean tree). Η ένωση προσελκύει τα ανοσοκύτταρα στο σημείο της ένεσης και τα κάνει να ανταποκρίνονται πιο έντονα στα νανοσωματίδια.
Εντοπισμός του εισβολέα
Τα ανοσοκύτταρα (κύτταρα που παρουσιάζουν αντιγόνο) συναντούν τα νανοσωματίδια του εμβολίου και τα απορροφούν. Δηλαδή αναγνωρίζουν τις πρωτεΐνες ακίδων και εμφανίζουν μερικά από τα θραύσματα στην επιφάνεια τους.
Τα βοηθητικά κύτταρα γνωστά ως Τ κύτταρα μπορούν να ανιχνεύσουν τα θραύσματα. Επομένως, όταν ένα θραύσμα ταιριάζει σε μία από τις πρωτεΐνες επιφανείας του, το Τ κύτταρο ενεργοποιείται. Με αυτό τον τρόπο μπορούν να στρατολογηθούν και άλλα ανοσοκύτταρα.
Δημιουργία αντισωμάτων
Ένας άλλος τύπος ανοσοκυττάρων, που ονομάζεται Β κύτταρο, μπορεί επίσης να συναντήσει τα νανοσωματίδια του εμβολίου. Τα Β κύτταρα έχουν επιφανειακές πρωτεΐνες σε μια τεράστια ποικιλία σχημάτων και μερικά μπορεί να έχουν το σωστό σχήμα για να προσκολλώνται σε μια πρωτεΐνη αιχμής. Εάν ένα Β κύτταρο κολλήσει, μπορεί να τραβήξει το σωματίδιο του εμβολίου μέσα και να εμφανίσει θραύσματα πρωτεΐνης αιχμής στην επιφάνειά του.
Όταν το βοηθητικό Τ κύτταρο ενεργοποιηθεί ενάντια στην ακίδα πρωτεΐνης και κολλήσει σε ένα από αυτά τα θραύσματα, ενεργοποιεί το Β κύτταρο. Το Β κύτταρο πολλαπλασιάζεται και δημιουργεί αντισώματα στο ίδιο σχήμα με τις πρωτεΐνες της επιφάνειας του.
Πως εμποδίζει τον κορωνοϊό
Εάν τα εμβολιασμένα άτομα εκτίθενται αργότερα στον κορωνοϊό, τα αντισώματά τους μπορούν να ασφαλίσουν τις πρωτεΐνες του ιού. Ο κορωνοϊός δεν μπορεί να εισέλθει στα κύτταρα και η μόλυνση θα έχει αποκλειστεί.
Πως σκοτώνονται τα μολυσμένα κύτταρα
Το εμβόλιο Novavax μπορεί επίσης να προκαλέσει ένα άλλο είδος προστασίας καταστρέφοντας τα μολυσμένα κύτταρα. Όταν εισβάλλει στον οργανισμό ο κορωνοϊός, τα μολυσμένα κύτταρα τοποθετούν θραύσματα της πρωτεΐνης του στην κορυφή τους. Τα κύτταρα που παρουσιάζουν αντιγόνο μπορούν να ενεργοποιήσουν έναν τύπο ανοσοκυττάρου που ονομάζεται φονικό Τ κύτταρο. Μπορεί να αναγνωρίσει κύτταρα μολυσμένα με κορωνοϊό και να τα καταστρέψει προτού έχουν την ευκαιρία να παράγουν νέους ιούς.
Μνήμη εμβολίου
Το εμβόλιο της Novavax αποθηκεύεται και διανέμεται ευκολότερα από τα εμβόλια της Pfizer-BioNTech και της Moderna.
Ενώ αυτά τα εμβόλια πρέπει να διατηρούνται κατεψυγμένα, το NVX-CoV2373 μπορεί να παραμείνει σταθερό έως και τρεις μήνες σε ψυγείο. Ωστόσο οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν προς το παρόν με βεβαιότητα πόσο καιρό παρέχει προστασία.
Το προφίλ ασφάλειας του εμβολίου δεν έχει ακόμη κατανοηθεί πλήρως σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές του, που έχουν χρησιμοποιηθεί τώρα σε εκατομμύρια ανθρώπους. Επίσης, η κατασκευή εμβολίων πρωτεϊνικών υπομονάδων όπως το Novavax είναι πολύ πιο περίπλοκη από τα εμβόλια mRNA.
Το θετικό στοιχείο είναι ότι το Novavax ως ενισχυτικό είναι απίθανο να προσφέρει χαμηλότερη προστασία από τα άλλα εμβόλια.
