Τα υπέρ και τα κατά στην κατανάλωση ζάχαρης

Δύσκολο να το συνειδητοποιήσουμε σήμερα, αλλά οι άνθρωποι στην αρχαιότητα και ακόμα παλαιότερα, είχαν πρόσβαση στην γλυκιά γεύση μόνο λίγες εβδομάδες το χρόνο οπότε ωρίμαζαν κάποια φρούτα και μόνο αν έβρισκαν μέλι.

Κάτι τέτοιο συμβαίνει ακόμα και σήμερα – και ακόμα χειρότερα- με εκατομμύρια ανθρώπων στην υποσαχάρια Αφρική οι οποίοι δεν έχουν πρόσβαση γενικά σε τρόφιμα, με αποτέλεσμα πολλοί εξ αυτών να γεννιούνται και να πεθαίνουν χωρίς να έχουν δοκιμάσει μία καραμέλα.

Σήμερα πάντως, στις περισσότερες χώρες του κόσμου, καταναλώνουμε πολύ περισσότερη ζάχαρη από αυτή που πιθανώς έχουμε ανάγκη, και έχουμε φτάσει στο αντίθετο άκρο να γνωρίζουμε ότι μας κάνει κακό και να προσπαθούμε να την περιορίσουμε.

Έχουμε τελικά ανάγκη από την ζάχαρη;

Μελέτη που εκπόνησαν την τελευταία πενταετία ειδικοί στην διατροφή, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση περισσότερων από 150 γραμμαρίων φρουκτόζης την ημέρα (είτε την παίρνουμε από φρούτα είτε ως υποκατάστατο ζάχαρης), μπορεί να μας οδηγήσει σε προβλήματα υγείας.

Αλλά διαπίστωσαν και κάτι ακόμα στην έρευνα αυτή: Ότι όσο πιο πολύ ζάχαρη ή φρουκτόζη τρώμε, τόσο περισσότερες θερμίδες παίρνουμε συνολικά καθώς μας ανοίγει η όρεξη και τρώμε περισσότερο κι από άλλες τροφές.

Τα σάκχαρα

Με τον όρο «σάκχαρα» εννοούμε τη λευκή και καστανή ζάχαρη, την ζαχαρίνη, την φρουκτόζη, το μέλι και κάποια άλλα γλυκαντικά πλην ίσως της στέβια που είναι 100 φορές πιο γλυκιά από την ζάχαρη και χρησιμοποιείται σε εξαιρετικά μικρές ποσότητες. Όλα είναι υδατάνθρακες.

Όλα αλληλεπιδρούν σε ένα βαθμό (όχι ίδιο) με την ινσουλίνη κι όλα μας φέρνουν ένα βήμα πιο κοντά στον σακχαρώδη διαβήτη ή και την παχυσαρκία, παρά το γεγονός ότι η απλή λευκή ζάχαρη είναι η πιο «ένοχη» όλων.

Τα σιρόπια με φρουκτόζη που κατέκλεισαν τις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1960 και μετά, ευθύνονται κατά πολλούς ειδικούς στην αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας στην χώρα αυτή.

Μάλιστα, μια μετανάλυση 88 ερευνών για την κατανάλωση σιροπιών και αναψυκτικών στις ΗΠΑ έδειξε ότι υπάρχει ευθεία συσχέτιση αυτών των ειδών με την παχυσαρκία καθώς αυξάνουν την όρεξη γενικά για φαγητό.

Και οι άνθρωποι που παίρνουν το 25% των ημερήσιων θερμίδων τους από σάκχαρα (απλούς υδατάνθρακες) έχουν περισσότερες πιθανότητες από αυτούς που παίρνουν το 10% των ημερήσιων θερμίδων να αναπτύξουν καρδιαγγειακή νόσο και να καταλήξουν από την αιτία αυτή θανάτου καθώς αποκτούν πολλές αθηρωματικές πλάκες (Credit: Getty).

Αλλά δεν έχει ξεκαθαριστεί αν σε αυτό συντελεί το γεγονός ότι παθαίνουν πρώτα διαβήτη κι αυτός προκαλεί με τη σειρά του τις βλάβες στο αγγειακό σύστημα και την καρδιά.

Εξάλλου, όπως ανακοίνωσε ο Δρ Matthew Pase, ερευνητής από το Swinburne’s Centre for Human Psychopharmacology στην Αυστραλία, παρακολουθώντας επί δύο χρόνια με μαγνητικές τομογραφίες τους εγκεφάλους εθελοντών που έπιναν δυο αναψυκτικά με ζάχαρη την ημέρα, σε σύγκριση με άλλους που δεν έπιναν ποτέ αναψυκτικά, διαπίστωσε ότι όσοι πίνουν αναψυκτικά με ζάχαρη παρουσιάζουν πιο γρήγορη γήρανση του εγκεφάλου.

Υπάρχουν όμως κάποιες κατηγορίες ανθρώπων που χρειάζονται τα σάκχαρα ή που τους κάνουν καλό:

• Οι αθλητές κάνουν κατανάλωση των σακχάρων και χρειάζονται την φρουκτόζη για να έχουν καλές επιδόσεις.
• Όσοι πίνουν πολλούς φυσικούς χυμούς φρούτων (παρότι παίρνουν μεγάλη ποσότητα φρουκτόζης), έχουν εν γένει πιο υγιεινή διατροφή κατά τα υπόλοιπα.
• Τελευταία ερευνητική μελέτη απέδειξε ότι οι ηλικιωμένοι που τρώνε λίγη ζάχαρη μπορούν να διεκπεραιώνουν δύσκολες ασκήσεις μνήμης, ενώ όσοι δεν τρώνε ζάχαρη δυσκολεύονται ή δεν μπορούν.

Η επιστημονική κοινότητα είναι ξεκάθαρη  

Η κατανάλωση σε ζάχαρη και άλλα σάκχαρα πρέπει να καθορίζεται από άνθρωπο σε άνθρωπο ξεχωριστά από εξειδικευμένο επαγγελματία διατροφολόγο - διαιτολόγο ή τον θεράποντα ιατρό εφόσον μιλάμε για άτομα με διαβήτη, καρδιαγγειακά, καρκίνο, νοσογόνο παχυσαρκία και άλλα σοβαρά νοσήματα.

Ειδικά στα άτομα με διαβήτη, μόνος κατάλληλος για να κρίνει αν θα χρησιμοποιούν ζάχαρη ή υποκατάστατό της και ποιο ακριβώς, είναι ο θεράπων ιατρός.