Συγχώρηση: Τι σημαίνει για τον άνθρωπο και την ψυχολογία του
24 Απριλίου 2022, 08:00
Σήμερα, όσο κι αν διατρανώνουμε την ευαισθησία μας απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα και την αντίθεσή μας στα φαινόμενα βίας, βλέπουμε ότι αυτά όχι μόνο δεν περιορίζονται, αλλά αυξάνονται. Ζούμε μιλώντας θεωρητικά για τα ανθρώπινα δικαιώματα σαν κάτι μακρινό, που δεν μας αγγίζει άμεσα. Όταν όμως ο πόνος και η αδικία μάς αγγίξουν, γινόμαστε θηρία ανήμερα και χάνουμε την ανθρωπιά μας.
Μάς εξηγεί η ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια Αρετή Βεργούλη:
"Σε μια σκανδαλώδη εποχή με δυο χρόνια πανδημία, γυναικοκτονίες και, για αποκορύφωμα, το ξέσπασμα ενός πολέμου, η έννοια της συγχώρησης φαντάζει μια λεπτομέρεια, μια μικρή φλόγα που τρεμοσβήνει καθώς η ανάγκη για δικαίωση, για τιμωρία φαντάζει επιτακτική.
Τι σημαίνει συγχώρηση; Τι σημαίνει εμπιστεύομαι; Ξεκινώντας από την ετυμολογία της λέξης, διαβάζουμε στο λεξικό: συγχωρώ (-έω) < συν- + χωρώ· αρχική σημασία «συναντώ κάποιον, συγκλίνω προς την κατεύθυνση κάποιου»· συγκλίνω προς τις απόψεις κάποιου, συμβιβάζομαι, συναινώ.
Συγχώρηση σημαίνει να ανοίξουμε την πόρτα της ψυχής μας να μπει μέσα σε αυτή και να συνυπάρξει αυτός από τον οποίο έχουμε παράπονο, αυτός που μας έβλαψε, που μας αδίκησε, που μας πλήγωσε. Συχνά οι ψυχές μας είναι στενές και δεν χωρούν παρά μόνο το «εγώ»· τίποτα και κανέναν άλλο. Σύμφωνα με αυτό λοιπόν, το να συγχωρώ κάποιον είναι πιο πολύ μια προσωπική υπόθεση παρά μια συμπεριφορά που εξαρτάται από τον άλλον.
Πολλοί πιστεύουν ότι η πράξη της συγχώρησης είναι μια στάση αγάπης προς τον άλλον αλλά στην πραγματικότητα είναι μια στάση αγάπης προς τον εαυτό μας, αφού με αυτόν τον τρόπο τον απελευθερώνουμε από την κούραση, την ένταση του θυμού, των αρνητικών συναισθημάτων που δηλητηριάζουν τη ζωή και τα όνειρά μας. Η επιθυμία ενός ανθρώπου να συγχωρήσει είναι επιθυμία να διευρύνει τον εαυτό του προς τα μέσα· να κάνει χώρο για να μπορέσει να πλησιάσει και να συνυπάρξει και με άλλες αθέατες πλευρές του εαυτού του, που δεν είναι ορατές στο συνειδητό κομμάτι του ψυχικού μας δυναμικού.
Οι επιστημονικές έρευνες τονίζουν ότι δεν έχουμε παρά ελάχιστη συνειδητή επίγνωση του ενδοψυχικού μας χώρου. Είναι σε όλους μας πιο εύκολο να αντιληφθούμε και να αποδεχτούμε τις «φωτεινές» πλευρές μας παρά τα «σκοτάδια» που αφήνουν ανεξιχνίαστους τους φόβους μας και τις μη αποδεκτές πλευρές μας. Αυτές προτιμούμε να τις προβάλλουμε στον απέναντί μας ώστε να μπορέσουμε να διαφοροποιηθούμε, να θωρακιστούμε πίσω από ένα «εγώ» που ποτέ δεν θα έκανε αυτό που μας έκανε εκείνος, ο άλλος. Στο άλλον άνθρωπο προβάλλουμε το μη αποδεκτό κομμάτι του εαυτού μας και μαζί με την απόρριψη εκείνου, απορρίπτουμε και το δικό μας «σκοτεινό» κομμάτι.
Η επιθυμία να συγχωρήσουμε είναι δηλωτική της επιθυμίας να συμφιλιωθούμε, να συνυπάρξουμε αρμονικά τόσο με τις φωτεινές όσο και με τις σκοτεινές πλευρές του εαυτού μας, με την ατέλεια της δημιουργίας μας, να κλείσουμε λογαριασμούς με τις άγνωστες πλευρές του εαυτού μας και ηθικά να αγωνιστούμε για την ύστατη αυτογνωσία.
Πλήθος μελετών σχετικά με τη συγχώρηση αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι που συγχωρούν εμφανίζουν μειωμένο θυμό και άγχος, ενώ είναι πιο αισιόδοξοι και δείχνουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και στους άλλους· και για να μπορέσει κάποιος να μας συγχωρήσει πρέπει να επιτρέψουμε εμείς οι ίδιοι να συγχωρήσουμε τον εαυτό μας και να συμφιλιωθούμε με τα λάθη μας.
Ας κάνουμε πράξη τα λόγια του Ιησού πάνω στον Σταυρό: «Πάτερ, άφες αυτοίς, ου γαρ οίδασι τι ποιούσι», και ας γίνουν αυτά οδηγός για μια ηθική στάση απέναντι στον εαυτό μας."
