Γιατί μπορεί να αισθάνεστε άγχος με την επιστροφή στην κανονικότητα;

17 Αυγούστου 2021, 12:00

Με την έλευση των εμβολίων για την πρόληψη κατά του κορωνοϊού, τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης σιγά σιγά αναστέλλονται και έτσι έχουμε επιστρέψει εν μέρει στην κανονικότητα. Το «σύντομα και πάλι μαζί» γίνεται πλέον απτό, σε κάποιους φέρει αίσθημα ανακούφισης, σε άλλους πάλι όχι.

Πολλοί συνάνθρωποι μας ιδιαίτερα αυτοί που έχουν νιώσει απειλή από τον covid-19, αισθάνονται άγχος για τις επιπτώσεις του «αόρατου εχθρού», ενώ άλλοι αισθάνονται ανασφάλεια και αβεβαιότητα για το τι θα ακολουθήσει στο μέλλον.

Έστω και αν συναντιόμαστε με δικούς μας ανθρώπους, τους οποίους κάναμε καιρό να δούμε, έστω και αν έχουμε εμβολιαστεί, στο πίσω μέρος του μυαλού μας υπάρχει ο φόβος για το ενδεχόμενο μετάδοσης.

Αυτό που πρέπει να θυμόμαστε: Δεν είμαστε οι μόνοι

Οι ειδικοί από το περιοδικό healthline παρουσιάζουν μερικούς παράγοντες που μας οδηγούν σ’ αυτό το «μεταπανδημικό» άγχος και τρόπους για να μας βοηθήσουν να ξεφύγουμε από δυσάρεστες σκέψεις.

Ο COVID-19 ήταν τραυματική και πρωτόγνωρη εμπειρία

Η πανδημία ανέτρεψε τη ζωή μας. Για πολλούς, αυτό είχε ως αποτέλεσμα πραγματικό ψυχολογικό τραύμα.

Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Κίνα έδειξε ότι σχεδόν το 13 % των συμμετεχόντων ηλικίας 14 έως 35 ετών εμφάνισαν συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες (PTSD), όπως αποστροφή, ένα μήνα μετά το ξέσπασμα της πανδημίας.

Ακόμη, μελέτη από την Ιταλία επισημαίνει ότι ο φόβος της μόλυνσης, η φυσική απόσταση και τα οικονομικά θέματα από μόνα τους μπορούν να δημιουργήσουν τραύμα.

Οι εργαζόμενοι στην πρώτη γραμμή, όπως γιατροί και νοσηλευτές, έζησαν από πρώτο χέρι τις επιπτώσεις του COVID-19, όπου χιλιάδες άνθρωποι έχασαν αγαπημένα τους πρόσωπα. Αυτά τα γεγονότα προκαλούν άγχος και τραύμα ακόμα κι αν δεν αρρωστήσαμε εμείς οι ίδιοι ή δεν γνωρίζουμε κάποιον ο οποίος πέθανε.

«Στη διάγνωση του PTSD, ένα από τα πρώτα κριτήρια είναι να κινδυνεύεις για σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο ή να γνωρίζεις κάποιον που κινδυνεύει», λέει ο Keith Morgen, PhD, διευθυντής του προγράμματος μεταπτυχιακών συμβουλών στο Centenary University. «Όμως, ακόμα κι αν δεν γνωρίζατε κάποιον που πέθανε από COVID-19, εξακολουθούσατε να ζείτε σε μία εποχή πανδημίας και συνεπώς με την σκέψη του κίνδυνου, οπότε το άγχος σε αυτή την περίπτωση είναι απολύτως φυσιολογικό».

Άλλη μελέτη έδειξε ότι τα άτομα που έζησαν κάποιο τραύμα συχνά έρχονται αντιμέτωποι με απλά την σκέψη της εμπειρίας ένα δικό τους άτομο να νοσήσει.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, μέρη που παλιά ήταν διασκεδαστικά για κάποιους, όπως εστιατόρια ή σπίτι ενός μέλους της οικογένειας, θεωρούνται από πολλούς μη ασφαλή ακόμη και μετά από τον εμβολιασμό μεγάλου ποσοστού πληθυσμού. «Οι συνεχείς σκέψεις για το COVID-19 είναι σαν μια κινητήρια δύναμη για το άγχος», επισημαίνει ο Δρ. Morgen.

Φόβος για τους δημόσιους χώρους

Η αποφυγή πολυσύχναστων χώρων κατά τη διάρκεια της πανδημίας ήταν ένα μέτρο για προστασία της δημόσιας υγείας. Σε περιόδους μη πανδημίας, η αποφυγή πλήθους, επισκέψεων σε άγνωστα μέρη ή ο φόβος για μέρη από τα οποία μπορεί να μην μπορείτε να ξεφύγετε είναι γνωστή ως αγοραφοβία.

Ανάλογα με την κατάσταση του εμβολιασμού ή τα ποσοστά θετικότητας του COVID-19 στην κοινότητά σας, μπορεί να εξακολουθείτε να αισθάνεστε την επιθυμία να μείνετε στο σπίτι. Υπάρχει ακόμη αβεβαιότητα σχετικά με τις μεταλλάξεις, οι οποίες μπορούν να αυξήσουν τους φόβους.

«Δεν υπάρχει η αίσθηση 100 % ότι η πανδημία θα τελειώσει ποτέ», επισημαίνει ο Δρ. Μόργκεν.

Η Tara Well, PhD, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα ψυχολογίας στην Columbia, συμφωνεί. «Είναι κάτι που θα συμβεί σταδιακά γι’ αυτό ο κόσμος νιώθει έτσι».

«Αυτή η σταδιακή μετατόπιση θα διαρκέσει περισσότερο για μερικούς», προσθέτει.

Κοινωνικό άγχος

Η διαταραχή κοινωνικού άγχους περιλαμβάνει επίμονο άγχος για κοινωνικές καταστάσεις, όμως αυτό δεν είναι κάτι το οποίο δημιούργησε η πανδημία. Αντιθέτως, είναι άγχος το οποίο η πανδημία και η αποστασιοποίηση έχει μετριάσει αφού δεν υπήρχε άγχος για συναντήσεις. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν εργασιακή συνάντηση ή φαγητό με φίλους.

Σύμφωνα με τους ειδικούς τα επίπεδα ορμονών, όπως η αυξημένη κορτιζόλη και η μειωμένη τεστοστερόνη, μπορεί να προκαλέσουν κοινωνικό άγχος.

Καθώς επιστρέφουμε στην κανονικότητα, είναι μια ευκαιρία για τα άτομα με κοινωνικό άγχος (πριν την πανδημία) σιγά σιγά να αντιμετωπίσουν τους φόβους τους.

Πότε να ζητήσετε βοήθεια

Ο Δρ. Μόργκεν λέει ότι είναι δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια πότε οι αγοραφοβικές τάσεις και τα συμπτώματα τραύματος θα μετατραπούν από λογικές επιπτώσεις της πανδημίας σε διαγνωστικές καταστάσεις ψυχικής υγείας.

Τα συμπτώματα PTSD, για παράδειγμα, πρέπει να παραμείνουν για περισσότερο από 1 μήνα μετά από ένα συμβάν - και είμαστε ακόμα σε πανδημία.

Αναρωτηθείτε αν το συναίσθημα που νιώθετε ταιριάζει στο πλαίσιο, προτείνουν οι ειδικοί.

Για παράδειγμα, εάν το ποσοστό θετικότητας είναι χαμηλό στην κοινότητά σας και είστε εμβολιασμένοι, αλλά εξακολουθείτε να αισθάνεστε έντονο φόβο για την επιστροφή στη παλιά σας ρουτίνα μπορεί να χρειάζεται να λάβετε βοήθεια.

«Δεν είναι κακό να αναζητήσετε έστω και προληπτικά θεραπεία», τονίζουν οι ειδικοί.

Μελέτες τονίζουν την ανάγκη έγκαιρης παρέμβασης στην ψυχική υγεία, προκειμένου να προληφθεί η εμφάνιση τραύματος.