Πρόληψη, προφύλαξη και πρώιμη διάγνωση του μαστού

Ανησυχία, φόβος, άγχος κυριεύουν το γυναικείο πληθυσμό για τη νόσο που λέγεται καρκίνος του μαστού.

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την συχνότερη κακοήθεια στην γυναίκα (1 στις 8 γυναίκες θα αναπτύξει την νόσο κατά τη διάρκεια της ζωής της, συχνότητα 12,8%). Με κατάλληλα μέσα και κυρίως με τη σωστή ενημέρωση των γυναικών, η νόσος μπορεί να προληφθεί, να διαγνωστεί έγκαιρα και να αντιμετωπιστεί επιτυχώς.

Ο προληπτικός έλεγχος εντοπίζει τον καρκίνο του μαστού σε υποκλινικό στάδιο – δηλαδή πριν γίνει ψηλαφητός – σε σημαντικά ποσοστά.Οι γυναίκες με υποκλινική διάγνωση έχουν πιθανότητες επιβίωσης >98% και μεγαλύτερη πιθανότητα ίασης.

Ο προληπτικός έλεγχος περιλαμβάνει:

• Μαστογραφία αναφοράς μεταξύ 35-40 ετών
• Μετά τα 40, ετήσιο έλεγχο μαστών με μαστογραφία και υπέρηχο ή ανάλογα με τις οδηγίες του μαστολόγου.

Η πρώιμη διάγνωση γίνεται με μαστογραφία, τομοσύνθεση, υπέρηχο μαστού, έγχρωμο Doppler, ελαστογραφία και MRM (μαγνητική μαστογραφία).

Προφύλαξη από τον καρκίνο σημαίνει να νοσήσουν λιγότερες γυναίκες. Με την προφύλαξη αποφεύγονται παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη του καρκίνου, ενώ μπορεί να πραγματοποιηθούν και χειρουργικές επεμβάσεις που μειώνουν τη συχνότητα του καρκίνου του μαστού.

Με την ενημέρωση των γυναικών επιτυγχάνονται η γνώση του οικογενειακού ιστορικού, η ένταξη στον προληπτικό έλεγχο με την καθοδήγηση του μαστολόγου, η ευαισθητοποίηση για αυτοεξέταση του μαστού με βάση τις οδηγίες του μαστολόγου και οι υγιεινές επιλογές.

Η ανακάλυψη του όγκου πριν γίνει ψηλαφητός έχει μεγάλη σημασία, αφού σε αυτή την περίπτωση η νόσος είναι πλήρως ιάσιμη και έχει καλύτερο αποτέλεσμα μετεγχειρητικά με μικρή τμηματεκτομή (δίχως ριζική μαστεκτομή ή παραμόρφωση του μαστού). Η μαστογραφία είναι μία διαδεδομένη και σύγχρονη εξέταση για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.

Ειδικότερα, η προληπτική μαστογραφία γίνεται για έλεγχο πιθανών εστιών ανάπτυξης νεοπλασμάτων, ενώ η μαστογραφία γίνεται μετά από ευρήματα στην προληπτική εξέταση, όταν ο ακτινολόγος ζητά επανάληψη κάποιας λήψης ή να γίνουν εξειδικευμένες λήψεις.

Η ψηφιακή μαστογραφία έχει δυνατότητες επεξεργασίας της εικόνας με υψηλή ευκρίνεια, ψηφιακής αποθήκευσης εικόνων, ψηφιακής μεταφοράς της εικόνας στο χειρουργείο με άμεση πρόσβαση από τον χειρουργό, καθώς και δυνατότητα χρήσης υπολογιστικών συστημάτων διάγνωσης, CAD (computer assisted diagnosis) που ανιχνεύουν μαστογραφίες με παθολογικά ευρήματα.

Η τομοσύνθεση (3Dμαστογραφία) αποτελεί την εξέλιξη της μαστογραφίας. Παρέχει εικόνες υψηλότερης ευκρίνειας με δυνατότητα εντοπισμού μικρότερων όγκων και ύποπτων εστιών. Περιορίζει ικανοποιητικά τα ψευδώς θετικά ευρήματα.

Πότε κάνω μαστογραφία;

Για τη διενέργεια μαστογραφίας, η γυναίκα χρειάζεται να κλείσει το ραντεβού την 4^η-12^η μέρα του κύκλου.

Πυκνότητα μαστού 

Σε ό,τι αφορά την πυκνότητα του μαστού, αυξημένη πυκνότητα στον μαστό σημαίνει περισσότερος αδένας και ινώδη στοιχεία. Μειωμένη πυκνότητα σημαίνει περισσότερο λίπος. Η πυκνότητα του μαστού προσδιορίζεται με την ταξινόμηση κατά το ACR (American college of Radiology) σε 4 στάδια (A-B-C-D). Ο πυκνός μαστός παρουσιάζει 4-6 φορές υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου καθώς τον αποκρύπτει, αλλά και τον δημιουργεί. Η μαγνητική μαστογραφία (MRM) και η τομοσύνθεση έχουν ένδειξη για πληρέστερο έλεγχο του πυκνού μαστού.

Διαχείριση πληροφοριών – εξετάσεων

Πολλές γυναίκες κάνουν τον προληπτικό έλεγχο μαστογραφίας και υπερήχου και στη συνέχεια δεν επισκέπτονται τον μαστολόγο. Η εξεταζόμενη είναι σημαντικό να έχει προηγούμενες εξετάσεις μαζί της για σύγκριση, καθώς και να εξετάζεται το σωστό χρονικό διάστημα. Ο μαστολόγος εισηγείται το είδος και τον χρόνο της υλοποίησης των εξετάσεων, κάθώς και αξιολογεί και προσδιορίζει τον επόμενο έλεγχο.

*Δρ ΦώτηςΚοσματόπουλος

*Ιατρός, Ειδικός Ακτινολόγος στο Διαγνωστικό Κέντρο Alpha Evresis του Ομίλου Βιοϊατρική στην Κύπρο